ҶАВОНОН
Шанбе 18 Май 2024 09:54
Ҷавонон бояд аз ҳама қишрҳои ҷомеа бештар фаъол бошанд, ташаб-бусҳои созанда пешниҳод намоянд, рамзҳои дав-латӣ, муқаддасоти миллӣ ва дастовардҳои истиқ-лолиятро ҳифз кунанд, дар ҳаёти сиёсиву иҷтимоии Тоҷикистони азиз бо дасту дили гарм ва неруи бунёдгарона ширкат варзанд, амнияти давлат ва шарафу номуси ватандориро ҳимоя карда, худро аз ҳама хавфу хатарҳои номатлуби ҷаҳони муосир эмин нигоҳ доранд ва парчамбардори ин сарзамин, марзу бум ва кишвари муқаддасамон бошанд. Эмомалӣ Раҳмон
Дар шароити муосир ҳар кишвар барои мустаҳкам намудани пояҳои давлатдорӣ ва таҳкими истиқлоли худ ба неруву қудрати муайяне такя менамояд, ки яке аз чунин неруву қудрат, ки айни ҳол василаи рушди давлатҳо мебошад, насли ҷавон аст.
Маҳз дар сиёсати давлатҳои ҷаҳон пайваста дастгирӣ гардидани ҷавонон, такя намудан ба сармояи ақлонии онҳо, ба корҳои ҷамъиятию сиёсӣ ҷалб намудани ҷавонон, диққати ҷиддӣ додан ба таълиму тарбияи насли ҷавон, шароит ва имконоти васеъ фароҳам овардан барои рушду инкишофи ҷавонон аз он дарак медиҳад, ки мақом ва нақши ҷавонон дар пешрафти давлат ва ҷомеа бузург мебошад.
Дар ҳақиқат, ҷавонон қишри муҳим ва меҳварии давлату миллат буда, маҳз онҳо пешбаранда ва инкишофдиҳандаи ҷомеа мебошанд. Муҳим будани нақши ҷавонон дар рушди давлат ва таҳкими истиқлоли давлатӣ дорои якчанд вижагӣ мебошанд: давомдиҳандаи ҳаёти ҳар як давлату миллат ҷавононанд; рушди ҳар як давлат аз сармояи инсонӣ, махсусан, ҷавонони созанда, алоқамандии бевосита дорад; ҷавонон нисбат ба дигар қишрҳои ҷомеа дар рушди соҳаи илму инноватсия ва эҷодкорӣ пешсаф ҳастанд; таҷрибаҳо собит месозанд, ки танҳо ҳамон давлатҳое соҳиби рушди устувор гардидаанд, ки ба неруи ҷавонон такя намуда, стратегияи рушди худро бо дарназардошти манфиатҳои ҷавонон тарҳрезӣ кардаанд.
Ҷумҳурии Тоҷикистон чун давлати демокративу дунявӣ баъд аз соҳибистиқлолӣ бо дарназардошти он ки беш аз 35 дарсади аҳолии мамлакатро насли ҷавон ташкил медиҳад, Ҳукумати мамлакат дастгирӣ ва ҳифзи манфиатҳои ҷавононро ҳамчун стратегияи муҳими рушди худ ва арзиши меҳварии сиёсати давлатӣ қарор додааст. Қабули як қатор санадҳо вобаста ба сиёсати давлатии ҷавонон худ нишонаи возеҳи мақом ва нақши ҷавонон дар сиёсати давлатӣ мебошад. Дар алоқамандӣ ба ин дар муддати бисту ҳашт соли соҳибистиқлолӣ як қатор барномаву стратегияҳо, аз ҷумла “Консепсияи миллии сиёсати ҷавонон дар Ҷумҳурии Тоҷикистон”, “Стратегияи сиёсати ҷавонон дар Ҷумҳурии Тоҷикистон то соли 2020”, “Барномаи миллии рушди иҷтимоии ҷавонон дар Ҷумҳурии Тоҷикистон барои солҳои 2019-2021”, “Низомнома дар бораи Шўрои миллии кор бо ҷавонон дар назди Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон” аз ҷониби Ҳукумати мамлакат қабул гардид.
Қабул гардидани чунин санадҳои муҳим тамоми имконотро ба вуҷуд овардааст, то ҷавонон тавонанд қудрати зеҳниву ақлонии хешро дар идоракунии ҷомеа фаъолона иштирок намоянд. Дар ин раванд назди ҷавонон иҷрои як қатор рисолати муҳими таърихии тақдирсоз меистад. Пеш аз ҳама, ҳифз ва азхудкунии фарҳанги моддиву маънавии миллат, садоқат ба Ватан, баланд бардоштани сатҳи худшиносӣ ва ҳуввияти миллӣ, таҳкими истиқлолияти давлатӣ, аз худ кардани донишҳои муосир, дастгирӣ аз сиёсати бунёдкоронаи ҳукумат, таъмини амният ва суботи давлат аз муҳимтарин вазифаҳои ҳар як ҷавони кишвар аст.
Дар ин маврид Пешвои миллат муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон иброз доштаанд: “Дар ин даврони орому осоишта ва пешрафти бесобиқаи кишварамон мо ҳамаи шароиту заминаҳоро барои таҳсилу омўзиш ва зиндагии шоистаи ҷавонон фароҳам овардаем ва ният дорем, ки дар оянда барои насли ояндасоз заминаҳои боз ҳам беҳтарро муҳайё кунем. Бори дигар таъкид менамоям, ки неруи ақлу хирад, донишу маърифат ва иродаву садоқат роҳи шуморо дар идома додани корномаи бузургони гузаштаи миллати тоҷик равшан хоҳад кард”.
Мутаассифона, имрӯз дар ҷомеа иддае аз ҷавононе мавҷуданд, ки ҳамаи ин дастовардҳо ва ғамхориҳои давлату ҳукуматро нодида мегиранд ва ё дарк накарда, дар муқобили манфиатҳои давлату миллати худ қарор мегиранд. Аз ин ҳолат бештари гурўҳҳои экстремистиву террористӣ истифода намуда, онҳоро ҳамчун неруи нарм дар амалинамоии манфиатҳои ғаразноки худ истифода мебаранд, ки ин ҳолат якчанд хатару таҳдидҳоро ба истиқлолияти давлатӣ ва суботи ҷомеа ба вуҷуд меорад, ки онҳо чунинанд: қабл аз ҳама зиндагии ҷавононе, ки гирифтори доми гурўҳҳои ифротианд қурбони ҳадафу манфиатҳои шахсони муайян мегарданд; ифротӣ ва мағзшўӣ гардидани ҷавонон аз ҷониби гурўҳҳои экстремистӣ, пеш аз ҳама, рисолати онҳо, яъне “ояндасози давлат будан”-ро аз байн мебарад ва онҳо худ дар таҳдид ба суботи ҷомеа қарор мегиранд; дар раванди ба гурўҳҳои ифротгаро ҷалб гардидани ҷавонон онҳоро ба иҷрои як қатор вазифаҳои дигар маҷбур мекунад. Пеш аз ҳама, наздикон, ҳамсолон ва афроди дигарро тавассусти ҳар гуна таблиғоти таъсирнок бо истифода аз шабакаҳои иҷтимоӣ ба сафи ташкилотҳои худ даъват менамоянд; танҳо ба сафи созмонҳои экстремистӣ ворид кардани ҷавонон ҳадафи охирон набуда, сенарияҳои манфиатдорони ин гуна гурўҳҳо ба охир намерасад.
Омилҳои ворид гардидани ҷавонон ба сафи гурўҳҳои экстремистӣ-террористӣ гуногун буда, ба андешаи бештари муҳаққиқон сабабҳои асосие, ки боиси гирифтор гардидани ҷавонон ба ин гуна гурўҳҳо мегарданд, қабл аз ҳама, надоштани маърифати динӣ, камсаводӣ ва надонистани илми муосир, фанатизми динӣ, аз хурдӣ тарбият наёфтани ҷавонон дар руҳияи ватандўстӣ, ҳуввияти миллӣ ва садоқат ба сарзамини модарӣ мебошанд.
Дар шароити муосири ҷаҳонишавӣ ва бавуҷудоии як қатор равандҳои пуртазоди олами муосир ҳар кадоме аз моро зарур аст, ки дар роҳи мубориза бар зидди ҳар гуна амалҳое, ки ҷавононро аз роҳи садоқат ба Ватан сўйи хиёнат ба сарзамини модарӣ мебарад, муборизаи беамон барем. Дар ин раванд, қабл аз ҳама нақши ҷомеа ва ниҳодҳои он хеле бузург аст. Ниҳодҳои ҷомеа, аз ҷумла оила ва мактабро зарур аст, ки дар роҳи талқини арзишҳои волои миллӣ ба насли ҷавон, ба монанди рушди хиради инсонӣ, омўзиши илми муосир, дарки моҳияти аслии дин, садоқат ба сарзамини модарӣ, таҳким ва ҳифзи истиқлоли давлатӣ, эҳтиром ба муқаддасоти миллӣ ва ҳифзи тамаддуни ғании ниёгон диққати ҷиддӣ диҳанд.
Барои он ки нақши ҷавонон дар таҳкими истиқлоли давлатӣ самаранок карда шавад, дар шароити муосир мавриди эътибор қарор додани ҷиҳатҳои зерин ба манфиати ҷомеа ва махсусан, ба манфиати ояндаи насли ҷавон аст. Якум, аз хурдӣ тарбия кардани ҷавонон дар руҳияи ватандўстӣ ва садоқат ба сарзамини модарӣ. Дуюм, ҷалби ҷавонон ба омўзиши илмҳои муосир (сиёсатшиносӣ, дипломатия, диншиносӣ, назарияи муносибатҳои байналмилалӣ, иқтисодиёти ҷаҳонӣ ва ғайра) ва хондани китобҳои олимону донишмандони ватанӣ. Сеюм, пайваста баргузор кардани семинарҳои омўзишӣ дар масъалаҳои хештаншиносӣ ва садоқат ба сарзамини модарӣ дар тамоми қаламрави мамлакат. Чорум, дар ҳама гуна муассисаҳои таълимӣ ҷорӣ кардани фанни махсусе, ки талқинкунандаи арзишҳои миллӣ бошад. Панҷум, ташкил кардани бозиҳои илмӣ-адабӣ дар байни афроди гуногуни ҷомеа, махсусан ҷавонон. Завқи китобхониро дар вуҷуди ҷавонон бештар кардан беҳтарин чораи мубориза зидди ҳар гуна гурўҳи экстремистиву террористӣ аст. Шашум, барои ҷавонони лаёқатманд ва ихтироъкор шароити мусоид ва имкониятҳои васеъ фароҳам овардан ба фоидаи кор аст.
Хулоса, иҷрои чунин ҳадафҳо аз манфиат орӣ набуда, нақши ҷавононро дар роҳи ҳифзи арзишҳои миллӣ, таҳкими истиқлоли давлатӣ ва рушди устувори мамлакат боз ҳам беҳтар менамояд. Дар баробари ин ҷавонон бояд илм омӯзанду дар рушди кишвари худ ва ҳифзи дастовардҳои миллӣ саҳми худро гузоранд.
Алиназар АШУРОВ,
корманди Маркази тадқиқоти стратегии
назди Президенти
Ҷумҳурии Тоҷикистон
Дар шароити муосир ҳар кишвар барои мустаҳкам намудани пояҳои давлатдорӣ ва таҳкими истиқлоли худ ба неруву қудрати муайяне такя менамояд, ки яке аз чунин неруву қудрат, ки айни ҳол василаи рушди давлатҳо мебошад, насли ҷавон аст.
Маҳз дар сиёсати давлатҳои ҷаҳон пайваста дастгирӣ гардидани ҷавонон, такя намудан ба сармояи ақлонии онҳо, ба корҳои ҷамъиятию сиёсӣ ҷалб намудани ҷавонон, диққати ҷиддӣ додан ба таълиму тарбияи насли ҷавон, шароит ва имконоти васеъ фароҳам овардан барои рушду инкишофи ҷавонон аз он дарак медиҳад, ки мақом ва нақши ҷавонон дар пешрафти давлат ва ҷомеа бузург мебошад.
Дар ҳақиқат, ҷавонон қишри муҳим ва меҳварии давлату миллат буда, маҳз онҳо пешбаранда ва инкишофдиҳандаи ҷомеа мебошанд. Муҳим будани нақши ҷавонон дар рушди давлат ва таҳкими истиқлоли давлатӣ дорои якчанд вижагӣ мебошанд: давомдиҳандаи ҳаёти ҳар як давлату миллат ҷавононанд; рушди ҳар як давлат аз сармояи инсонӣ, махсусан, ҷавонони созанда, алоқамандии бевосита дорад; ҷавонон нисбат ба дигар қишрҳои ҷомеа дар рушди соҳаи илму инноватсия ва эҷодкорӣ пешсаф ҳастанд; таҷрибаҳо собит месозанд, ки танҳо ҳамон давлатҳое соҳиби рушди устувор гардидаанд, ки ба неруи ҷавонон такя намуда, стратегияи рушди худро бо дарназардошти манфиатҳои ҷавонон тарҳрезӣ кардаанд.
Ҷумҳурии Тоҷикистон чун давлати демокративу дунявӣ баъд аз соҳибистиқлолӣ бо дарназардошти он ки беш аз 35 дарсади аҳолии мамлакатро насли ҷавон ташкил медиҳад, Ҳукумати мамлакат дастгирӣ ва ҳифзи манфиатҳои ҷавононро ҳамчун стратегияи муҳими рушди худ ва арзиши меҳварии сиёсати давлатӣ қарор додааст. Қабули як қатор санадҳо вобаста ба сиёсати давлатии ҷавонон худ нишонаи возеҳи мақом ва нақши ҷавонон дар сиёсати давлатӣ мебошад. Дар алоқамандӣ ба ин дар муддати бисту ҳашт соли соҳибистиқлолӣ як қатор барномаву стратегияҳо, аз ҷумла “Консепсияи миллии сиёсати ҷавонон дар Ҷумҳурии Тоҷикистон”, “Стратегияи сиёсати ҷавонон дар Ҷумҳурии Тоҷикистон то соли 2020”, “Барномаи миллии рушди иҷтимоии ҷавонон дар Ҷумҳурии Тоҷикистон барои солҳои 2019-2021”, “Низомнома дар бораи Шўрои миллии кор бо ҷавонон дар назди Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон” аз ҷониби Ҳукумати мамлакат қабул гардид.
Қабул гардидани чунин санадҳои муҳим тамоми имконотро ба вуҷуд овардааст, то ҷавонон тавонанд қудрати зеҳниву ақлонии хешро дар идоракунии ҷомеа фаъолона иштирок намоянд. Дар ин раванд назди ҷавонон иҷрои як қатор рисолати муҳими таърихии тақдирсоз меистад. Пеш аз ҳама, ҳифз ва азхудкунии фарҳанги моддиву маънавии миллат, садоқат ба Ватан, баланд бардоштани сатҳи худшиносӣ ва ҳуввияти миллӣ, таҳкими истиқлолияти давлатӣ, аз худ кардани донишҳои муосир, дастгирӣ аз сиёсати бунёдкоронаи ҳукумат, таъмини амният ва суботи давлат аз муҳимтарин вазифаҳои ҳар як ҷавони кишвар аст.
Дар ин маврид Пешвои миллат муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон иброз доштаанд: “Дар ин даврони орому осоишта ва пешрафти бесобиқаи кишварамон мо ҳамаи шароиту заминаҳоро барои таҳсилу омўзиш ва зиндагии шоистаи ҷавонон фароҳам овардаем ва ният дорем, ки дар оянда барои насли ояндасоз заминаҳои боз ҳам беҳтарро муҳайё кунем. Бори дигар таъкид менамоям, ки неруи ақлу хирад, донишу маърифат ва иродаву садоқат роҳи шуморо дар идома додани корномаи бузургони гузаштаи миллати тоҷик равшан хоҳад кард”.
Мутаассифона, имрӯз дар ҷомеа иддае аз ҷавононе мавҷуданд, ки ҳамаи ин дастовардҳо ва ғамхориҳои давлату ҳукуматро нодида мегиранд ва ё дарк накарда, дар муқобили манфиатҳои давлату миллати худ қарор мегиранд. Аз ин ҳолат бештари гурўҳҳои экстремистиву террористӣ истифода намуда, онҳоро ҳамчун неруи нарм дар амалинамоии манфиатҳои ғаразноки худ истифода мебаранд, ки ин ҳолат якчанд хатару таҳдидҳоро ба истиқлолияти давлатӣ ва суботи ҷомеа ба вуҷуд меорад, ки онҳо чунинанд: қабл аз ҳама зиндагии ҷавононе, ки гирифтори доми гурўҳҳои ифротианд қурбони ҳадафу манфиатҳои шахсони муайян мегарданд; ифротӣ ва мағзшўӣ гардидани ҷавонон аз ҷониби гурўҳҳои экстремистӣ, пеш аз ҳама, рисолати онҳо, яъне “ояндасози давлат будан”-ро аз байн мебарад ва онҳо худ дар таҳдид ба суботи ҷомеа қарор мегиранд; дар раванди ба гурўҳҳои ифротгаро ҷалб гардидани ҷавонон онҳоро ба иҷрои як қатор вазифаҳои дигар маҷбур мекунад. Пеш аз ҳама, наздикон, ҳамсолон ва афроди дигарро тавассусти ҳар гуна таблиғоти таъсирнок бо истифода аз шабакаҳои иҷтимоӣ ба сафи ташкилотҳои худ даъват менамоянд; танҳо ба сафи созмонҳои экстремистӣ ворид кардани ҷавонон ҳадафи охирон набуда, сенарияҳои манфиатдорони ин гуна гурўҳҳо ба охир намерасад.
Омилҳои ворид гардидани ҷавонон ба сафи гурўҳҳои экстремистӣ-террористӣ гуногун буда, ба андешаи бештари муҳаққиқон сабабҳои асосие, ки боиси гирифтор гардидани ҷавонон ба ин гуна гурўҳҳо мегарданд, қабл аз ҳама, надоштани маърифати динӣ, камсаводӣ ва надонистани илми муосир, фанатизми динӣ, аз хурдӣ тарбият наёфтани ҷавонон дар руҳияи ватандўстӣ, ҳуввияти миллӣ ва садоқат ба сарзамини модарӣ мебошанд.
Дар шароити муосири ҷаҳонишавӣ ва бавуҷудоии як қатор равандҳои пуртазоди олами муосир ҳар кадоме аз моро зарур аст, ки дар роҳи мубориза бар зидди ҳар гуна амалҳое, ки ҷавононро аз роҳи садоқат ба Ватан сўйи хиёнат ба сарзамини модарӣ мебарад, муборизаи беамон барем. Дар ин раванд, қабл аз ҳама нақши ҷомеа ва ниҳодҳои он хеле бузург аст. Ниҳодҳои ҷомеа, аз ҷумла оила ва мактабро зарур аст, ки дар роҳи талқини арзишҳои волои миллӣ ба насли ҷавон, ба монанди рушди хиради инсонӣ, омўзиши илми муосир, дарки моҳияти аслии дин, садоқат ба сарзамини модарӣ, таҳким ва ҳифзи истиқлоли давлатӣ, эҳтиром ба муқаддасоти миллӣ ва ҳифзи тамаддуни ғании ниёгон диққати ҷиддӣ диҳанд.
Барои он ки нақши ҷавонон дар таҳкими истиқлоли давлатӣ самаранок карда шавад, дар шароити муосир мавриди эътибор қарор додани ҷиҳатҳои зерин ба манфиати ҷомеа ва махсусан, ба манфиати ояндаи насли ҷавон аст. Якум, аз хурдӣ тарбия кардани ҷавонон дар руҳияи ватандўстӣ ва садоқат ба сарзамини модарӣ. Дуюм, ҷалби ҷавонон ба омўзиши илмҳои муосир (сиёсатшиносӣ, дипломатия, диншиносӣ, назарияи муносибатҳои байналмилалӣ, иқтисодиёти ҷаҳонӣ ва ғайра) ва хондани китобҳои олимону донишмандони ватанӣ. Сеюм, пайваста баргузор кардани семинарҳои омўзишӣ дар масъалаҳои хештаншиносӣ ва садоқат ба сарзамини модарӣ дар тамоми қаламрави мамлакат. Чорум, дар ҳама гуна муассисаҳои таълимӣ ҷорӣ кардани фанни махсусе, ки талқинкунандаи арзишҳои миллӣ бошад. Панҷум, ташкил кардани бозиҳои илмӣ-адабӣ дар байни афроди гуногуни ҷомеа, махсусан ҷавонон. Завқи китобхониро дар вуҷуди ҷавонон бештар кардан беҳтарин чораи мубориза зидди ҳар гуна гурўҳи экстремистиву террористӣ аст. Шашум, барои ҷавонони лаёқатманд ва ихтироъкор шароити мусоид ва имкониятҳои васеъ фароҳам овардан ба фоидаи кор аст.
Хулоса, иҷрои чунин ҳадафҳо аз манфиат орӣ набуда, нақши ҷавононро дар роҳи ҳифзи арзишҳои миллӣ, таҳкими истиқлоли давлатӣ ва рушди устувори мамлакат боз ҳам беҳтар менамояд. Дар баробари ин ҷавонон бояд илм омӯзанду дар рушди кишвари худ ва ҳифзи дастовардҳои миллӣ саҳми худро гузоранд.
Алиназар АШУРОВ,
корманди Маркази тадқиқоти стратегии
назди Президенти
Ҷумҳурии Тоҷикистон
Хабарҳои дигар
Рӯзнома
Эзоҳи худро нависед