ҶОМЕА
Панҷшанбе 10 Июл 2025 09:56
Мусоҳибаи Алишер Мирзонабот бо мухбири минтақавии рӯзномаи “Ҷавонони Тоҷикистон”
Соли равон ҷашни ҷумҳуриявии ваҳдати миллӣ дар Вилояти Мухтори Кӯҳистони Бадахшон таҷлил мегардад. Омодагиҳо ба ин санаи таърихӣ ва раванди корҳои ободонию созандагӣ дар ин гӯшаи Тоҷикистон босуръат идома доранд.
Дар робита ба ин, рушду пешрафти вилоят, дастовардҳо ва нақшаҳои минбаъда мухбири минтақавии рӯзномаи “Ҷавонони Тоҷикистон” бо раиси Вилояти Мухтори Кӯҳистони Бадахшон Мирзонабот Алишер Худобердӣ суҳбати ихтисосӣ анҷом дод, ки онро манзури хонандагони рӯзнома мегардонем.
- Муҳтарам Мирзонабот Алишер Худобердӣ, аз эълони марҳилаи нави рушди ВМКБ, ки дар мулоқот бо фаъолону сокинони ноҳияи Данғара соли 2022 аз ҷониби Пешвои миллат муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон садо дода буд, се сол сипарӣ гардид. Лутфан, мегуфтед, ки дар ин муддат чӣ таҳаввулоте дар ҳаёти иқтисодию иҷтимоии вилоят рӯйи кор омад?
- Ба шарофати Истиқлоли давлатӣ ва ваҳдати комили миллӣ, таъмини тартиботи ҷамъиятию дастгириҳои пайвастаи Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон ва дар заминаи мулоқоти таърихӣ бо Пешвои муаззами миллат муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон дар ноҳияи Данғара марҳилаи рушди бесобиқаю устувори иқтисодию иҷтимоии Вилояти Мухтори Кӯҳистони Бадахшон оғоз ёфт. Дар се соли охир ҳамаи самтҳои хоҷагии халқи вилоят натанҳо рушд карданд, балки дар заминаи таъмини пурраи волоияти қонун ва тартиботи ҷамъиятӣ ҷаҳиши бузурги созандагию бун-ёдкориро касб намуданд.
Мо дар ин муддат бо мусоидати ҳамаҷонибаи Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон тавонистем дастуру ҳидоят ва супоришҳои созандаи Асосгузори сулҳу ваҳдати миллӣ – Пешвои миллат, Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон муҳтарам Эмомалӣ Раҳмонро сарбаландона иҷро намоем, суръати раванди ободониву созандагиро бамаротиб боло бардорем. Яъне, ҳадафмандона барои иҷрои ин нақшаю барномаҳо, стратегияҳои рушди иқтисодию иҷтимоӣ қадам гузоштем ва дар ниҳояти кор, ба натиҷаҳои назаррас ноил гардидем. Ҳақиқати ҳол ин аст, ки чунин шаҳрсозию шаҳрофарии босуръат, ки се соли охир руйи кор омадааст, дар ягон даврони дигар мушоҳида нагардидааст ва танҳо дар замони соҳибистиқлолии кишвар, мо ба шарофати истиқлолияти комили миллӣ ба он ноил гардида, марҳилаи нави рушди вилоят ин равандро вусъати тоза бахшид.
Баъди таъмини пурраи волоияти қонун, фазои орому осуда, суботи иҷтимоӣ ва ваҳдати комили миллӣ, бо дастгирии Ҳукумати мамлакат муддати сею ним соли охир дар шаҳру ноҳияҳои вилоят зиёда аз 942 иншооти таъиноти гуногун, аз он ҷумла 102 корхонаи саноатӣ мавриди баҳрабардорӣ қарор гирифта, аз ҳамаи манбаъҳо ба иқтисоди вилоят 6 млрд 422,1 млн сомонӣ равона шуд. Ҳаҷми маҳсулоти минтақавӣ бошад, ба 2501,9 сомонӣ расонида шуд, ки дар қиёс ба соли 2005 10,8 маротиба афзудааст.
Аз суйи дигар, дар ин миён бо ҷидду ҷаҳди Пешвои муаззами миллат барои амалисозии ҳадафҳои стратегии Ҳукумати мамлакат заминаҳои мусоид фароҳам омаданд. Пеш аз ҳама таҷдиди шоҳроҳи байналмилалӣ аз маркази ноҳияи Дарвоз то даромадгоҳи ноҳияи Рӯшон амалӣ гардид, заминҳои нав ба гардиши кишоварзӣ дароварда шуда, боғҳои нав бунёд, иқтидорҳои ҷадиди истеҳсоли неруи барқ мавриди истифода қарор гирифта, коргоҳу корхонаҳои бузурги саноатӣ ба фаъолият оғоз намуданд. Сабади истеъмолии сокинони вилоят рӯз то рӯз ғанӣ ва таъмини дастархони мардум аз маҳсулоти худӣ торафт беҳтар шуда истодааст.
Бо ифтихор метавон иброз кард, ки дастгириҳои пайвастаи Ҳукумати кишвар ва таҳаввулотҳои солҳои охир дар як гӯшаи кишвари маҳбубамон завқи хизмат кардан ба мардумро дар ниҳод дучанд меафзояд.
- Ҳар як сафари Роҳбари давлат ба ин, ё он гӯшаи кишвар дар пай созандагию бунёдкорӣ ва файзу баракати зиёд меорад. Ин нуктаро дар суҳбат шаҳрвандони одии тамоми гӯшаву канори мамлакат таъкид мекунанд. Тавре мушоҳида мекунем, аз баракати сафарҳои кории Роҳбари давлат Вилояти Мухтори Кӯҳистони Бадахшон ҳам ба дарвозаи воқеии тиллоии Тоҷикистон табдил шуда истодааст. Бахусус, симои зоҳирии марказҳои ҷамоат, ноҳия, шаҳр ва ҳатто деҳаҳои калон низ ба куллӣ тағйир ёфтааст. Шумо, муҳтарам раис, дар ин бобат чӣ андеша доред?
- Мо, бешак, раванди босуръати рушди вилоятро аз оғози соҳибистиқлолии кишвар ба ташрифҳои таърихию бунёдсози Роҳбари давлат марбут медонем. Сарвари мамлакат муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон аз рӯзҳои аввали роҳбарӣ зиёда аз 70 маротиба ба шаҳру ноҳияҳои ВМКБ ташриф оварда, дар ин гӯшаи биҳиштосо ба корҳои созандагӣ суръат бахшиданд. Дар ҷараёни ҳар як ташриф аз ҷониби роҳбарияти олии кишвар даҳҳо иншооти муҳимми иқтисодию иҷтимоӣ ба истифода дода шуданд.
Вилояти Мухтори Кӯҳистони Бадахшон аз рӯзҳои аввали соҳибистиқлолӣ таҳти таваҷҷуҳи хос ва дар партави дастуру ҳидоятҳои бевоситаи Пешвои миллат муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон, дастгирии ҳамарӯзаи давлату Ҳукумати Тоҷикистон қарор гирифта, дар давоми 28 соли истиқрори сулҳ ва ризоияти миллӣ бомаром рушд намуд.
Ёдовар бояд шуд, ки воқеаҳои солҳои навадум ба ин минтақаи дурдасти кишвар низ бетаъсир намонданд. Соли 1992 ҳазорҳо зодагони ин вилоят аз минтақаҳои даргири кишвар ба зодбуми худ паноҳ бурданд. Норасоии манзил, хӯрокаву пӯшока, зимистони хунук ва бадтар аз ҳама, беқонуниятӣ ва маълуму равшан набудани фардои ҷомеа мардумро ба вартаи ноумедӣ кашид.
Аммо, дар ҳамин вазъият Роҳбари ҷавону ғамхор муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон чандин бор аз тариқи васоити ахбори омма, махсусан, ба мардуми шарифи Бадахшон муроҷиат намуда, онҳоро умедвор намуд, ки дар радифи ҳалли мушкилоти умумиллӣ, баҳри ба эътидол овардани вазъ дар ин гӯшаи Ватан шабу рӯз заҳмат хоҳад кашид.
Моҳи июни соли 1993 раиси Шурои Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон бо сафари нахустин ба вилоят ташриф оварданд ва санги асоси таҳкурсии рушду инкишоф ва тараққиёти минбаъдаи Вилояти Мухтори Кӯҳистони Бадахшон маҳз дар ҳамон рӯзҳои таърихӣ гузошта шуд. Пешвои муаззами миллат дар назди фаъолони вилоят иброз доштанд, ки “Ман аминам, ки шумо Бадахшонро ба яке аз муҳимтарин марказҳои тиҷорат ва саёҳати байналхалқии Тоҷикистон табдил медиҳед ва Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон тайёр аст, барои ба ин мақсад ноил гардидан кумаки зарурии худро расонад”.
Мардуми Бадахшон ҳеҷ гоҳ он рӯзҳоеро фаромӯш намекунад, ки ҳангоми рух додани ҳодисаҳои табиӣ Роҳбари ғамхорашон ҳамеша дар паҳлуяшон қарор дош-танд. Ҳангоми зери сел мондани деҳаи Дашти ноҳияи Роштқалъа шахсан Пешвои миллат ба ҷойи ҳодиса ҳозир шуда, тасаллибахш ва ғамшарики наздикон ва ақрабои фавтидагон гардиданд, хоҷагиҳои зарардидаро таҳти ҳимояти худ қарор доданд ва бо манзили зисту тамоми шароитҳои рӯзгор таъмин намуданд.
Баъдан, бо ҳидоят ва дастурҳои падаронаи Ҷаноби Олӣ муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон барои сокинони зарардидаи ноҳияҳои Шуғнон, Мурғоб, Ишкошим, Рӯшон, Ванҷ, Дарвоз ва шаҳри Хоруғ, ки дар солҳои гуногун дар натиҷаи фаромадани селу ярч, тарма, заминҷунбӣ ва обхезӣ манзили зисташон комилан хароб гардида буданд, дар муҳлати кӯтоҳтарин хонаҳои барҳаво ва замонавӣ, бо таъмини таҷҳизот ва асбобу анҷоми рӯзгор бунёд гардиданд.
Соли 1995 Қарори Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон “Дар бораи тараққиёти иқтисодӣ-иҷтимоии Вилояти Мухтори Кӯҳистони Бадахшон” ба тасвиб расид, ки дар раванди ислоҳоти куллии соҳаҳои ҳаётан муҳими вилоят нақши хосса гузошт.
Баъдан, соли 2006 бо супоришу дастурҳои бевоситаи Роҳбари давлат муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон ҷиҳати беҳтар намудани шароити иҷтимоию иқтисодии аҳолии Вилояти Мухтори Кӯҳистони Бадахшон, рушди соҳибкории хурду миёна ва бахши хусусӣ, беҳтар намудани шароит барои фаъолияти сармоягузорӣ ва таъсиси ҷойҳои нави корӣ “Барномаи рушди иҷтимоию иқтисодии Вилояти Мухтори Кӯҳистони Бадахшон дар давраи то соли 2015” таҳия ва қабул гардид. Боиси қайд аст, ки дар давоми даҳ соли амалисозии барномаи мазкур нишондиҳандаҳои асосии ба нақша гирифташуда таъмин гардиданд.
Соли 2007 бо мақсади суръатбахшии ҷараёни бунёдкорӣ ва баланд бардоштани сатҳи некӯаҳволии мардуми вилоят бо фармоиши Ҷаноби Олӣ Эмомалӣ Раҳмон “Нақшаи чорабиниҳо оид ба рушди иҷтимоию иқтисодии Вилояти Мухтори Кӯҳистони Бадахшон дар тули солҳои 2007-2010” қабул гардид, ки дар доираи он тайи чор сол наздик ба 50 иншооти ниҳоят муҳими соҳаҳои мухталифи хоҷагии халқ аз ҳисоби буҷети давлатӣ дар ҳаҷми 110 млн сомонӣ бунёд ва барқарор гардида, ба истифода дода шуданд.
Барои боз ҳам рушд додани иқтисодиёти вилоят ва сари вақт амалӣ намудани дастуру супоришҳои Роҳбари давлат, ки ҳангоми сафарҳои кориашон ба шаҳру ноҳияҳои вилоят ироа гардиданд, бо дастгирии бевоситаи Ҳукумати кишвар дар самти татбиқи сиёсати минтақавӣ корҳои назаррас ба сомон расонида шуд.
Бо мусоидати Ҳукумати Тоҷикистон барномаҳои рушди иҷтимоию иқтисодии шаҳру ноҳияҳои вилоят ва “Барномаи рушди иҷтимоию иқтисодии Вилояти Мухтори Кӯҳистони Бадахшон барои солҳои 2016-2020” қабул гардида, бо амалӣ шудани аксарияти бандҳои барномаҳо инфрасохтори нави шаҳру навоҳии вилоят бунёд ва азнавсозӣ гардида, дар соҳаҳои роҳу энергетика, маориф, тандурустӣ ва фарҳангу варзиш иншооти гуногун ба истифода дода, заминҳои нав ба гардиши кишоварзӣ дароварда шуданд.
Дар ин росто, “Барномаи рушди иҷтимоию иҷтисодии Вилояти Мухтори Кӯҳистони Бадахшон барои солҳои 2021-2025” 138 лоиҳаро ба маблағи 4759,1 млн сомонӣ дар бар мегирад, ки аллакай қисми зиёди бандҳои он иҷро карда шудаанд.
Айни ҳол ҷиҳати рушди иқтисодиёти вилоят 15 лоиҳаи давлатии сармоягузорӣ ба маблағи умумии 238,9 млн доллари ИМА амалӣ шуда истодаанд, ки онҳо ба сохтмон ва таҷдиди роҳҳои автомобилгард, пешгирии офатҳои табиӣ, ислоҳот ва рушди соҳаи маориф ва обтаъминкунии аҳолӣ равона гардидаанд.
Танҳо барои бунёди объектҳои стратегӣ, аз ҷумла шоҳроҳи Душанбе-Хоруғ-Кулма, аз маркази ноҳияи Дарвоз то даромадгоҳи ноҳияи Рӯшон, долонҳои зидди тарма ва купрук аз болои дарёи Шорвдара дар деҳаи Барсеми ноҳияи Шуғнон, пули калон бо борбардории зиёда аз 200 тонна дар шаҳри Хоруғ, НБО-и “Себзор” дар ноҳияи Роштқалъа ва неругоҳҳои офтобӣ дар ноҳияи Мурғоб наздик ба 3,5 млрд сомонӣ ихтисос дода шудааст.
Новобаста аз мушкилоти алоҳида, дар солҳои аввали соҳибистиқлолии кишвар дар ҳудуди вилоят як қатор иншоотҳои муҳими энергетикӣ, аз ҷумла НБО-ҳои “Сипонҷ”, “Техарв”, “Андарбак”, навбати аввали НБО-и “Помир-1”, зеристгоҳҳои пуриқтидор дар шаҳри Хоруғ ва ноҳияи Шуғнон сохта, мавриди истифода қарор дода шуданд.
Танҳо ба соҳаи энергетика дар замони соҳибистиқлолии кишвар беш аз 3,4 миллиард сомонӣ равона шуда, дар вилоят 73 лоиҳаи хурду миёна ба маблағи умумии 1,7 миллиард сомонӣ татбиқ гардиданд. Айни ҳол корҳо дар доираи амалисозии 30 лоиҳа ба арзиши 1,1 миллиард сомонӣ идома дорад. Дар натиҷаи амалигардонии лоиҳаҳои давлатии сармоягузории давлатӣ дар ҳудуди вилоят 31 мегаватт иқтидорҳои нави истеҳсоли неруи барқ бунёд гардида, дар ҳаҷми 14 мегаватт иқтидорҳои мавҷуда таҷдиду азнавсозӣ карда шуданд. Агар соли 1991 иқтидори истеҳсоли неруи барқ дар вилоят ҳамагӣ 10,4 мегаваттро ташкил карда бошад, ин нишондиҳанда дар соли 2024 ба 47,5 мегаватт расид, яъне 4,7 баробар зиёд шудааст.
Дар соҳаи кишоварзӣ пешравиҳои назаррас ба даст омаданд. Дар вилоят танҳо соли сипаригардида 197 га заминҳои нав ба гардиши кишоварзӣ дароварда шуда, 319 га боғ ва 6,4 га гармхонаҳо бунёд гардиданд. Ҳаҷми умумии маҳсулоти кишоварзии вилоят дар соли 2024 ба 1 млрд сомонӣ баробар гардид. Бо мақсади роҳандозии дастуру ҳидоятҳои Пешвои муаззами миллат, ки зимни ташрифи соли гузашта бобати васеъ намудани заминҳои чормағзи ҳамелӣ, тути ровандӣ, пиёзи сурх, лаблабуи қанд ва ошӣ ироа намуданд, тадбирҳо андешида шуда, имсол зиёда аз 4,7 га ниҳоли чормағзи ҳамелӣ, 5,1 га пиёзи сурх ва 4,2 га лаблабуи қанд ҳамчун таҷрибавӣ шинонда шуданд.
Ба соҳаи маориф, ки соҳаи калидии сиёсати иҷтимоии мамлакатро ташкил медиҳад, дар замони соҳибистиқлолӣ таваҷҷуҳи махсус равона гардида, базаи моддӣ-техникии соҳа хеле мустаҳкам гардид. Дар замони истиқлоли меҳан 253 иншооти соҳа сохта шуд. Ҳамасола дар вилоят даҳҳо муассисаҳои маориф бунёд мегарданд. Танҳо соли равон бунёди 35 муассисаи томактабӣ ба нақша гирифта шудааст, ки 24 ададашон дар ҷашни Ваҳдати миллӣ мавриди баҳрабардорӣ қарор дода мешаванд.
Соҳаи тандурустӣ низ рушди бесобиқа намуда, соли гузашта 44 муассисаи соҳа таҷдиду азнавсозӣ гардиданд. Айни замон кор дар сохтмони бинои нави касалхонаи марказии ноҳияи Шуғнон, бинои бемориҳои касалиҳои сироятӣ дар ноҳияи Роштқалъа бомаром идома дорад. Дар назар аст, ки дар рӯзҳои таҷлили ҷашни ваҳдати миллӣ ин ду бинои наву замонавӣ бо таҷҳизоти муосири тиббӣ мавриди баҳрабардорӣ қарор мегиранд.
Ҳаҷми маблағгузорӣ барои муассисаҳои фарҳангӣ сол ба сол зиёд гардида, теъдод ва сифати барномаҳои фарҳангӣ афзуд. Ин аст, ки дар чанд соли охир даҳҳо иншооти соҳаи фарҳанг дар ноҳияҳо ва дар шаҳри Хоруғ театри барҳаво мавриди баҳрабардорӣ қарор дода шуданд.
Бо равона кардани таваҷҷуҳ ба соҳаи сайёҳӣ теъдоди воридшавии сайёҳон ба вилоят афзуда, шумораи сайёҳон дар соли 2024 ба 37820 нафар расида, сатҳи хизматрасонии соҳа боло бардошта шуд.
Дар вилоят зиёда аз 80 чашмаи гарму шифобахш, аз қабили Гармчашма, Авҷ, Ямчун, Ҷелондеҳ, Модиён, Бибӣ Фотимаи Заҳро ва ғайра вуҷуд доранд, ки дар заминаи баъзе аз онҳо осоишгоҳҳо фаъолият доранд. Акнун вақти он расидааст, ки зарфияти онҳоро, тавассути бунёди инфрасохтори замонавӣ ва таҳкими таҳкурсии кадрию хизматрасонӣ, пурра дар ихтиёри муштариёни дохилию берунӣ вогузор намоем.
Вилоят дорои фауна ва флораи нотакрор буда, гуногунии ҷуғрофию биологии минтақаи Помир онро ба яке аз минтақаҳои нодири ҷаҳон табдил додааст. Дар вилоят баробари ёдгориҳои нодири табиат, ёдгориҳои қадимаи таърихӣ, аз он ҷумла, ба ақоиди буддоӣ ва зардуштӣ мансуббуда низ вуҷуд доранд. Қалъаҳои таърихии Қаҳқаҳа, Ямчун, Вомар интизори на танҳо муаррихон, балки умуман дӯстдорони таъриху сайёҳон ҳастанд. Яке аз баландтарин қулла, Исмоили Сомонӣ, дар ҳудуди вилоят қарор дошта, пиряхи калонтарини дар хушкӣ вуҷуддошта - Ванҷях низ дар Бадахшон ҷойгир аст. Ҷаҳониёне, ки дар бораи кӯли Сарез маълумот доранд, кӯшиш менамоянд, ки боре аз он дидан намоянд.
Тавассути бунёди инфрасохтори соҳаи варзиш, аз ҷумла майдону толорҳои калони варзишӣ, майдончаҳои хурди варзишӣ, таъсиси федератсияҳои намудҳои гуногуни варзиш, ташкили мусобиқаҳои варзишӣ, иштироки варзишгарони вилоят дар олимпиада ва мусобиқаҳои ҷаҳонӣ, шароит ва имконияти васеъ барои рушди соҳа фароҳам оварда шуд.
Мардуми сарбаланди Бадахшон бо пайравӣ ва дастгирӣ аз сиёсати бунёдкоронаи Пешвои муаззами миллат муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон, заҳмати софдилона кашида, баҳри тараққиёти ин гӯшаи афсонавии Ватани биҳиштосои хеш аҳлона меҳнат карда истодаанд.
- Яке аз ҳадафҳои стратегии Ҳукумати кишвар – саноатикунонии босуръати мамлакат тақозо мекунад, ки ҳарчи бештар корхонаҳои саноатӣ бунёд карда шаванд. Роҳбари давлат дар паём ва дар мулоқот бо мардум маҳз ҳамин нуктаро махсус таъкид месозанд, барои соҳибкорон ҷиҳати таъсиси ҷойҳои корӣ дар заминаи сохтмони корхонаҳои саноатӣ имтиёзҳои махсус муқаррар гардидаанд, ки ин омил дар баробари рушди саноат ба коҳишёбии сатҳи бекорӣ ва бо шуғл фаро гирифтани аҳолии қобили меҳнат мусоидат мекунад. Дар ин самт дар вилоят кадом корҳо ба сомон расиданд?
- Соли 2021 дар маҷлиси ҳукумат ба Пешвои миллат муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон гузориш дода будам, ки мо дар вилоят ҳамагӣ як корхонаи саноатиро таъсис додем. Албатта, ин чизи воқеӣ буд ва мо минбаъд дар ин ҷода тадбирҳои фаврӣ ва саривақтиро роҳандозӣ кардем. Шурӯъ аз ин вақт дар ҳамдастӣ бо соҳибкорони ватандӯст се соли баъдӣ 132 корхонаи саноатӣ бунёд гардид.
Масалан, агар қиёс кунем, маҷмуи маҳсулоти саноатиамон танҳо дар соли 2024 ба 307,3 млн сомонӣ баробар гардид, ки ин дар қиёс ба соли 2000 830 баробар зиёд мебошад.
Ҳоло дар вилоят 183 корхона ва коргоҳҳои саноатӣ фаъолият дошта, танҳо дар 5 моҳи соли ҷорӣ маҷмӯи маҳсулоти саноатӣ ба 79 млн 99 ҳазор сомонӣ расонида шуд, ки нисбати ҳамин давраи соли гузашта 7,6 млн сомонӣ зиёд мебошад.
Инчунин, тули 28 соли Ваҳдати миллӣ даҳҳо сехи қаннодӣ, коркарди ширу мева, сангтарошӣ, корхонаҳои хиштбарорӣ, дӯзандагӣ, табақтарошӣ, коркарди чӯб, фабрикаҳои мурғпарварӣ, истеҳсоли маҳсулоти пластикӣ, корхонаи таъмири трансфор-маторҳою генераторҳо, “Парки инноватсионӣ”-и ноҳияи Дарвоз таъсис ёфта, фаъолият карда истодаанд. Инчунин, бо супориши бевоситаи Президенти мамлакат Эмомалӣ Раҳмон дар ноҳияи Шуғнон корхонаи коркарди ғалла бо иқтидори то 60 тонна орд дар як шабонарӯз бо 60 ҷойи корӣ ба фаъолият шуруъ намуд.
Мусаллам аст, ки яке аз ҷанбаҳои стратегӣ, ки ба рушди иқтисодию иҷтимоии вилоят такони ҷиддӣ мебахшад, ин рушди соҳаи саноати кӯҳӣ мебошад. Роҷеъ ба ин, дар ҳудуди вилоят 12 кон, 54 зуҳуроти маъдан бо 24 намуди канданиҳои фоиданок муайян шудаанд. Аз рӯи маълумоти мутахассисони соҳа ба ҳолати кунунӣ дар ҳудуди вилоят зиёда аз 200 зуҳуроти канданиҳои фоиданок ба қайд гирифта шудааст.
Соли 2018 дар ноҳияи Мурғоб дар заминаи кони нуқраи мавзеи Оқҷилга корхонаи истеҳсоли нуқраи “С.А Минералз” ифтитоҳ гардида, дар ноҳияи Дарвоз истеҳсоли тилло ба роҳ монда шуд. Соли гузашта зимни баргузории Форуми байналмилалии “Помиринвест” ҷиҳати ба кор даровардани конҳои маъдани литий дар ноҳияҳои Шуғнон ва Ишкошим бо амалисозии лоиҳаҳо шуруъ гардид.
Бо мақсади иҷрои дастури Сарвари давлат, соли гузашта зимни ташрифи Пешвои миллат ба вилоят дар шаҳри Хоруғ боз як Парки саноатӣ мавриди истифода қарор дода шуда, имсол чунин иншоотҳо дар ноҳияҳои Ванҷу Роштқалъа низ кушода мешаванд. Ин раванд дар солҳои минбаъда дар дигар ноҳияҳо низ идома бахшида мешавад.
- Муҳтарам раис, ҷашни Ваҳдат – ҷашни ҳамгироии иҷтимоии кулли ҷомеа аст. Интизор меравад, ки имсол ҷиҳати иштирок дар тантанаҳои идона меҳмони зиёд аз дигар шаҳру ноҳияҳои ҷумҳурӣ ба вилоят ташриф меоранд. Руҳияи мардуми вилоятро вобаста ба ин воқеаи хушоянд чӣ хел баҳогузорӣ мекунед?
- Бадахшониён табиатан мардуми меҳмоннавозу меҳмондӯстанд. Ман бисёр мушо-ҳида кардаам, ки кӯҳистониён барои меҳмон охирин дороиашонро раво медоранд. Ваҳдати миллӣ барои ин мардум дучанд муқаддасу азиз аст. Ин мардум нағз медонад, ки истиқрори сулҳ ва ризоияти миллӣ барои миллати тоҷик осон ба даст наомадааст. Он дар шоҳкитоби таърих саҳифаи пурҷилоеро рақам зад, ки насли имрӯза аз меваи шаҳдбори он баҳра бурда истодааст. Ба шарофати Ваҳдати миллӣ созандагию бунёдкорӣ дар ҳамаи соҳаҳои хоҷагии халқи мамлакат авҷи тоза гирифт ва муҳимтар аз ҳама, руҳияи мардум болидаю чашми ҳамагон ба оянда нек кушода шуд.
Таҳти роҳнамоии Асосгузори сулҳу ваҳдати миллӣ - Пешвои миллат, Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон халқи сарбаланди тоҷик тавонист, дар муддати кӯтоҳтарини таърихӣ аз имтиҳони ҷиддии таърих бори дигар бо сари баланд баромада, давлату марзу бум, ҳувияти миллӣ ва тамоми дастовардҳои тамаддунию фарҳангии онро ҳифз намуда, ҷойгоҳи сазоворро дар арсаи байналмилалӣ дарёфт намояд.
Хурду бузурги вилоят имрӯз дар доираи нақша - чорабиниҳои таҷлили сазовор аз ҷашнҳои ваҳдати миллӣ ва 35 – умин солгарди Истиқлоли давлатӣ меҳнати аҳлона намуда, интизори ташрифи навбатии Пешвои миллати хеш ҳастанд.
Бо ин мақсад, корҳои созандагӣ дар ҳамаи ҷабҳаҳо, аз ҷумла бунёди шоҳроҳ ва нақбу пулҳо, неругоҳҳои барқӣ, корхонаҳои саноатӣ, муассисаҳои таълимию табобатӣ ва истироҳатӣ, боғҳои фарҳангӣ, майдону толорҳои варзишӣ ва дигар инфрасохтор ҷараёни бесобиқа дорад.
Имрӯз мардуми сарбаланди вилоят дар фазои сулҳу субот, ваҳдати комили миллию ҳамдигарфаҳмӣ ва бо руҳияи болидаю қавӣ ба ҷашни умумиҷумҳуриявии Ваҳдати миллӣ, ки дар маркази вилоят - шаҳри Хоруғ доир мегардад, омодагӣ дида истодаанд. Дар арафаи ин ҷашн тибқи нақша ба истифода додани 127 иншооти таъиноти гуногун, аз он ҷумла 42 корхонаи саноатӣ дар назар дош-та шудааст.
Дар такя ба суханони Пешвои муаззами миллат, Ҷаноби Олӣ муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон метавон гуфт, ки асри 21 асри кашфу тараққиёти ин гӯшаи зебои Ватан хоҳад буд.
Мисолҳои боло гувоҳ аз он медиҳад, ки суръати рушду инкишофи ин диёри афсонавӣ афзоиш ёфта, бо дастгирию мусоидати давлату Ҳукумати кишвар таҳти роҳбарию роҳнамоии Президенти мамлакат, Пешвои миллат муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон иқтидорҳои нав ба кор андохта шуда, иншооти инфрасохторӣ бунёду таҷдид гардида, сатҳи некӯаҳволии сокинони Бадахшон ба маротиб боло хоҳад рафт. Зеро бадахшониёни ватанпарасту меҳнатдӯст, чун дигар ҳаммиллатони худ, боварии комил доранд, ки таҳти роҳбарию роҳнамоӣ ва ҳидояту сиёсати оқилонаи Пешвои миллат дар масири рушд устуворона қадам зада, қуллаҳои нави созандагиро фатҳ хоҳанд кард.
Бовар аст, ки мардуми шарафманди Бадахшон меҳмонони ҷашни ваҳдатро бо дастовардҳои бузурги меҳнатӣ, оғӯши гарму меҳмондории хоси мардуми кӯҳистон истиқбол гирифта, онро дар сатҳи баланд баргузор хоҳанд намуд.
Мусоҳиб
Садоншо ҶАНОБИЛШОЕВ, “ҶТ”
Соли равон ҷашни ҷумҳуриявии ваҳдати миллӣ дар Вилояти Мухтори Кӯҳистони Бадахшон таҷлил мегардад. Омодагиҳо ба ин санаи таърихӣ ва раванди корҳои ободонию созандагӣ дар ин гӯшаи Тоҷикистон босуръат идома доранд.
Дар робита ба ин, рушду пешрафти вилоят, дастовардҳо ва нақшаҳои минбаъда мухбири минтақавии рӯзномаи “Ҷавонони Тоҷикистон” бо раиси Вилояти Мухтори Кӯҳистони Бадахшон Мирзонабот Алишер Худобердӣ суҳбати ихтисосӣ анҷом дод, ки онро манзури хонандагони рӯзнома мегардонем.
- Муҳтарам Мирзонабот Алишер Худобердӣ, аз эълони марҳилаи нави рушди ВМКБ, ки дар мулоқот бо фаъолону сокинони ноҳияи Данғара соли 2022 аз ҷониби Пешвои миллат муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон садо дода буд, се сол сипарӣ гардид. Лутфан, мегуфтед, ки дар ин муддат чӣ таҳаввулоте дар ҳаёти иқтисодию иҷтимоии вилоят рӯйи кор омад?
- Ба шарофати Истиқлоли давлатӣ ва ваҳдати комили миллӣ, таъмини тартиботи ҷамъиятию дастгириҳои пайвастаи Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон ва дар заминаи мулоқоти таърихӣ бо Пешвои муаззами миллат муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон дар ноҳияи Данғара марҳилаи рушди бесобиқаю устувори иқтисодию иҷтимоии Вилояти Мухтори Кӯҳистони Бадахшон оғоз ёфт. Дар се соли охир ҳамаи самтҳои хоҷагии халқи вилоят натанҳо рушд карданд, балки дар заминаи таъмини пурраи волоияти қонун ва тартиботи ҷамъиятӣ ҷаҳиши бузурги созандагию бун-ёдкориро касб намуданд.
Мо дар ин муддат бо мусоидати ҳамаҷонибаи Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон тавонистем дастуру ҳидоят ва супоришҳои созандаи Асосгузори сулҳу ваҳдати миллӣ – Пешвои миллат, Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон муҳтарам Эмомалӣ Раҳмонро сарбаландона иҷро намоем, суръати раванди ободониву созандагиро бамаротиб боло бардорем. Яъне, ҳадафмандона барои иҷрои ин нақшаю барномаҳо, стратегияҳои рушди иқтисодию иҷтимоӣ қадам гузоштем ва дар ниҳояти кор, ба натиҷаҳои назаррас ноил гардидем. Ҳақиқати ҳол ин аст, ки чунин шаҳрсозию шаҳрофарии босуръат, ки се соли охир руйи кор омадааст, дар ягон даврони дигар мушоҳида нагардидааст ва танҳо дар замони соҳибистиқлолии кишвар, мо ба шарофати истиқлолияти комили миллӣ ба он ноил гардида, марҳилаи нави рушди вилоят ин равандро вусъати тоза бахшид.
Баъди таъмини пурраи волоияти қонун, фазои орому осуда, суботи иҷтимоӣ ва ваҳдати комили миллӣ, бо дастгирии Ҳукумати мамлакат муддати сею ним соли охир дар шаҳру ноҳияҳои вилоят зиёда аз 942 иншооти таъиноти гуногун, аз он ҷумла 102 корхонаи саноатӣ мавриди баҳрабардорӣ қарор гирифта, аз ҳамаи манбаъҳо ба иқтисоди вилоят 6 млрд 422,1 млн сомонӣ равона шуд. Ҳаҷми маҳсулоти минтақавӣ бошад, ба 2501,9 сомонӣ расонида шуд, ки дар қиёс ба соли 2005 10,8 маротиба афзудааст.
Аз суйи дигар, дар ин миён бо ҷидду ҷаҳди Пешвои муаззами миллат барои амалисозии ҳадафҳои стратегии Ҳукумати мамлакат заминаҳои мусоид фароҳам омаданд. Пеш аз ҳама таҷдиди шоҳроҳи байналмилалӣ аз маркази ноҳияи Дарвоз то даромадгоҳи ноҳияи Рӯшон амалӣ гардид, заминҳои нав ба гардиши кишоварзӣ дароварда шуда, боғҳои нав бунёд, иқтидорҳои ҷадиди истеҳсоли неруи барқ мавриди истифода қарор гирифта, коргоҳу корхонаҳои бузурги саноатӣ ба фаъолият оғоз намуданд. Сабади истеъмолии сокинони вилоят рӯз то рӯз ғанӣ ва таъмини дастархони мардум аз маҳсулоти худӣ торафт беҳтар шуда истодааст.
Бо ифтихор метавон иброз кард, ки дастгириҳои пайвастаи Ҳукумати кишвар ва таҳаввулотҳои солҳои охир дар як гӯшаи кишвари маҳбубамон завқи хизмат кардан ба мардумро дар ниҳод дучанд меафзояд.
- Ҳар як сафари Роҳбари давлат ба ин, ё он гӯшаи кишвар дар пай созандагию бунёдкорӣ ва файзу баракати зиёд меорад. Ин нуктаро дар суҳбат шаҳрвандони одии тамоми гӯшаву канори мамлакат таъкид мекунанд. Тавре мушоҳида мекунем, аз баракати сафарҳои кории Роҳбари давлат Вилояти Мухтори Кӯҳистони Бадахшон ҳам ба дарвозаи воқеии тиллоии Тоҷикистон табдил шуда истодааст. Бахусус, симои зоҳирии марказҳои ҷамоат, ноҳия, шаҳр ва ҳатто деҳаҳои калон низ ба куллӣ тағйир ёфтааст. Шумо, муҳтарам раис, дар ин бобат чӣ андеша доред?
- Мо, бешак, раванди босуръати рушди вилоятро аз оғози соҳибистиқлолии кишвар ба ташрифҳои таърихию бунёдсози Роҳбари давлат марбут медонем. Сарвари мамлакат муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон аз рӯзҳои аввали роҳбарӣ зиёда аз 70 маротиба ба шаҳру ноҳияҳои ВМКБ ташриф оварда, дар ин гӯшаи биҳиштосо ба корҳои созандагӣ суръат бахшиданд. Дар ҷараёни ҳар як ташриф аз ҷониби роҳбарияти олии кишвар даҳҳо иншооти муҳимми иқтисодию иҷтимоӣ ба истифода дода шуданд.
Вилояти Мухтори Кӯҳистони Бадахшон аз рӯзҳои аввали соҳибистиқлолӣ таҳти таваҷҷуҳи хос ва дар партави дастуру ҳидоятҳои бевоситаи Пешвои миллат муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон, дастгирии ҳамарӯзаи давлату Ҳукумати Тоҷикистон қарор гирифта, дар давоми 28 соли истиқрори сулҳ ва ризоияти миллӣ бомаром рушд намуд.
Ёдовар бояд шуд, ки воқеаҳои солҳои навадум ба ин минтақаи дурдасти кишвар низ бетаъсир намонданд. Соли 1992 ҳазорҳо зодагони ин вилоят аз минтақаҳои даргири кишвар ба зодбуми худ паноҳ бурданд. Норасоии манзил, хӯрокаву пӯшока, зимистони хунук ва бадтар аз ҳама, беқонуниятӣ ва маълуму равшан набудани фардои ҷомеа мардумро ба вартаи ноумедӣ кашид.
Аммо, дар ҳамин вазъият Роҳбари ҷавону ғамхор муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон чандин бор аз тариқи васоити ахбори омма, махсусан, ба мардуми шарифи Бадахшон муроҷиат намуда, онҳоро умедвор намуд, ки дар радифи ҳалли мушкилоти умумиллӣ, баҳри ба эътидол овардани вазъ дар ин гӯшаи Ватан шабу рӯз заҳмат хоҳад кашид.
Моҳи июни соли 1993 раиси Шурои Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон бо сафари нахустин ба вилоят ташриф оварданд ва санги асоси таҳкурсии рушду инкишоф ва тараққиёти минбаъдаи Вилояти Мухтори Кӯҳистони Бадахшон маҳз дар ҳамон рӯзҳои таърихӣ гузошта шуд. Пешвои муаззами миллат дар назди фаъолони вилоят иброз доштанд, ки “Ман аминам, ки шумо Бадахшонро ба яке аз муҳимтарин марказҳои тиҷорат ва саёҳати байналхалқии Тоҷикистон табдил медиҳед ва Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон тайёр аст, барои ба ин мақсад ноил гардидан кумаки зарурии худро расонад”.
Мардуми Бадахшон ҳеҷ гоҳ он рӯзҳоеро фаромӯш намекунад, ки ҳангоми рух додани ҳодисаҳои табиӣ Роҳбари ғамхорашон ҳамеша дар паҳлуяшон қарор дош-танд. Ҳангоми зери сел мондани деҳаи Дашти ноҳияи Роштқалъа шахсан Пешвои миллат ба ҷойи ҳодиса ҳозир шуда, тасаллибахш ва ғамшарики наздикон ва ақрабои фавтидагон гардиданд, хоҷагиҳои зарардидаро таҳти ҳимояти худ қарор доданд ва бо манзили зисту тамоми шароитҳои рӯзгор таъмин намуданд.
Баъдан, бо ҳидоят ва дастурҳои падаронаи Ҷаноби Олӣ муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон барои сокинони зарардидаи ноҳияҳои Шуғнон, Мурғоб, Ишкошим, Рӯшон, Ванҷ, Дарвоз ва шаҳри Хоруғ, ки дар солҳои гуногун дар натиҷаи фаромадани селу ярч, тарма, заминҷунбӣ ва обхезӣ манзили зисташон комилан хароб гардида буданд, дар муҳлати кӯтоҳтарин хонаҳои барҳаво ва замонавӣ, бо таъмини таҷҳизот ва асбобу анҷоми рӯзгор бунёд гардиданд.
Соли 1995 Қарори Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон “Дар бораи тараққиёти иқтисодӣ-иҷтимоии Вилояти Мухтори Кӯҳистони Бадахшон” ба тасвиб расид, ки дар раванди ислоҳоти куллии соҳаҳои ҳаётан муҳими вилоят нақши хосса гузошт.
Баъдан, соли 2006 бо супоришу дастурҳои бевоситаи Роҳбари давлат муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон ҷиҳати беҳтар намудани шароити иҷтимоию иқтисодии аҳолии Вилояти Мухтори Кӯҳистони Бадахшон, рушди соҳибкории хурду миёна ва бахши хусусӣ, беҳтар намудани шароит барои фаъолияти сармоягузорӣ ва таъсиси ҷойҳои нави корӣ “Барномаи рушди иҷтимоию иқтисодии Вилояти Мухтори Кӯҳистони Бадахшон дар давраи то соли 2015” таҳия ва қабул гардид. Боиси қайд аст, ки дар давоми даҳ соли амалисозии барномаи мазкур нишондиҳандаҳои асосии ба нақша гирифташуда таъмин гардиданд.
Соли 2007 бо мақсади суръатбахшии ҷараёни бунёдкорӣ ва баланд бардоштани сатҳи некӯаҳволии мардуми вилоят бо фармоиши Ҷаноби Олӣ Эмомалӣ Раҳмон “Нақшаи чорабиниҳо оид ба рушди иҷтимоию иқтисодии Вилояти Мухтори Кӯҳистони Бадахшон дар тули солҳои 2007-2010” қабул гардид, ки дар доираи он тайи чор сол наздик ба 50 иншооти ниҳоят муҳими соҳаҳои мухталифи хоҷагии халқ аз ҳисоби буҷети давлатӣ дар ҳаҷми 110 млн сомонӣ бунёд ва барқарор гардида, ба истифода дода шуданд.
Барои боз ҳам рушд додани иқтисодиёти вилоят ва сари вақт амалӣ намудани дастуру супоришҳои Роҳбари давлат, ки ҳангоми сафарҳои кориашон ба шаҳру ноҳияҳои вилоят ироа гардиданд, бо дастгирии бевоситаи Ҳукумати кишвар дар самти татбиқи сиёсати минтақавӣ корҳои назаррас ба сомон расонида шуд.
Бо мусоидати Ҳукумати Тоҷикистон барномаҳои рушди иҷтимоию иқтисодии шаҳру ноҳияҳои вилоят ва “Барномаи рушди иҷтимоию иқтисодии Вилояти Мухтори Кӯҳистони Бадахшон барои солҳои 2016-2020” қабул гардида, бо амалӣ шудани аксарияти бандҳои барномаҳо инфрасохтори нави шаҳру навоҳии вилоят бунёд ва азнавсозӣ гардида, дар соҳаҳои роҳу энергетика, маориф, тандурустӣ ва фарҳангу варзиш иншооти гуногун ба истифода дода, заминҳои нав ба гардиши кишоварзӣ дароварда шуданд.
Дар ин росто, “Барномаи рушди иҷтимоию иҷтисодии Вилояти Мухтори Кӯҳистони Бадахшон барои солҳои 2021-2025” 138 лоиҳаро ба маблағи 4759,1 млн сомонӣ дар бар мегирад, ки аллакай қисми зиёди бандҳои он иҷро карда шудаанд.
Айни ҳол ҷиҳати рушди иқтисодиёти вилоят 15 лоиҳаи давлатии сармоягузорӣ ба маблағи умумии 238,9 млн доллари ИМА амалӣ шуда истодаанд, ки онҳо ба сохтмон ва таҷдиди роҳҳои автомобилгард, пешгирии офатҳои табиӣ, ислоҳот ва рушди соҳаи маориф ва обтаъминкунии аҳолӣ равона гардидаанд.
Танҳо барои бунёди объектҳои стратегӣ, аз ҷумла шоҳроҳи Душанбе-Хоруғ-Кулма, аз маркази ноҳияи Дарвоз то даромадгоҳи ноҳияи Рӯшон, долонҳои зидди тарма ва купрук аз болои дарёи Шорвдара дар деҳаи Барсеми ноҳияи Шуғнон, пули калон бо борбардории зиёда аз 200 тонна дар шаҳри Хоруғ, НБО-и “Себзор” дар ноҳияи Роштқалъа ва неругоҳҳои офтобӣ дар ноҳияи Мурғоб наздик ба 3,5 млрд сомонӣ ихтисос дода шудааст.
Новобаста аз мушкилоти алоҳида, дар солҳои аввали соҳибистиқлолии кишвар дар ҳудуди вилоят як қатор иншоотҳои муҳими энергетикӣ, аз ҷумла НБО-ҳои “Сипонҷ”, “Техарв”, “Андарбак”, навбати аввали НБО-и “Помир-1”, зеристгоҳҳои пуриқтидор дар шаҳри Хоруғ ва ноҳияи Шуғнон сохта, мавриди истифода қарор дода шуданд.
Танҳо ба соҳаи энергетика дар замони соҳибистиқлолии кишвар беш аз 3,4 миллиард сомонӣ равона шуда, дар вилоят 73 лоиҳаи хурду миёна ба маблағи умумии 1,7 миллиард сомонӣ татбиқ гардиданд. Айни ҳол корҳо дар доираи амалисозии 30 лоиҳа ба арзиши 1,1 миллиард сомонӣ идома дорад. Дар натиҷаи амалигардонии лоиҳаҳои давлатии сармоягузории давлатӣ дар ҳудуди вилоят 31 мегаватт иқтидорҳои нави истеҳсоли неруи барқ бунёд гардида, дар ҳаҷми 14 мегаватт иқтидорҳои мавҷуда таҷдиду азнавсозӣ карда шуданд. Агар соли 1991 иқтидори истеҳсоли неруи барқ дар вилоят ҳамагӣ 10,4 мегаваттро ташкил карда бошад, ин нишондиҳанда дар соли 2024 ба 47,5 мегаватт расид, яъне 4,7 баробар зиёд шудааст.
Дар соҳаи кишоварзӣ пешравиҳои назаррас ба даст омаданд. Дар вилоят танҳо соли сипаригардида 197 га заминҳои нав ба гардиши кишоварзӣ дароварда шуда, 319 га боғ ва 6,4 га гармхонаҳо бунёд гардиданд. Ҳаҷми умумии маҳсулоти кишоварзии вилоят дар соли 2024 ба 1 млрд сомонӣ баробар гардид. Бо мақсади роҳандозии дастуру ҳидоятҳои Пешвои муаззами миллат, ки зимни ташрифи соли гузашта бобати васеъ намудани заминҳои чормағзи ҳамелӣ, тути ровандӣ, пиёзи сурх, лаблабуи қанд ва ошӣ ироа намуданд, тадбирҳо андешида шуда, имсол зиёда аз 4,7 га ниҳоли чормағзи ҳамелӣ, 5,1 га пиёзи сурх ва 4,2 га лаблабуи қанд ҳамчун таҷрибавӣ шинонда шуданд.
Ба соҳаи маориф, ки соҳаи калидии сиёсати иҷтимоии мамлакатро ташкил медиҳад, дар замони соҳибистиқлолӣ таваҷҷуҳи махсус равона гардида, базаи моддӣ-техникии соҳа хеле мустаҳкам гардид. Дар замони истиқлоли меҳан 253 иншооти соҳа сохта шуд. Ҳамасола дар вилоят даҳҳо муассисаҳои маориф бунёд мегарданд. Танҳо соли равон бунёди 35 муассисаи томактабӣ ба нақша гирифта шудааст, ки 24 ададашон дар ҷашни Ваҳдати миллӣ мавриди баҳрабардорӣ қарор дода мешаванд.
Соҳаи тандурустӣ низ рушди бесобиқа намуда, соли гузашта 44 муассисаи соҳа таҷдиду азнавсозӣ гардиданд. Айни замон кор дар сохтмони бинои нави касалхонаи марказии ноҳияи Шуғнон, бинои бемориҳои касалиҳои сироятӣ дар ноҳияи Роштқалъа бомаром идома дорад. Дар назар аст, ки дар рӯзҳои таҷлили ҷашни ваҳдати миллӣ ин ду бинои наву замонавӣ бо таҷҳизоти муосири тиббӣ мавриди баҳрабардорӣ қарор мегиранд.
Ҳаҷми маблағгузорӣ барои муассисаҳои фарҳангӣ сол ба сол зиёд гардида, теъдод ва сифати барномаҳои фарҳангӣ афзуд. Ин аст, ки дар чанд соли охир даҳҳо иншооти соҳаи фарҳанг дар ноҳияҳо ва дар шаҳри Хоруғ театри барҳаво мавриди баҳрабардорӣ қарор дода шуданд.
Бо равона кардани таваҷҷуҳ ба соҳаи сайёҳӣ теъдоди воридшавии сайёҳон ба вилоят афзуда, шумораи сайёҳон дар соли 2024 ба 37820 нафар расида, сатҳи хизматрасонии соҳа боло бардошта шуд.
Дар вилоят зиёда аз 80 чашмаи гарму шифобахш, аз қабили Гармчашма, Авҷ, Ямчун, Ҷелондеҳ, Модиён, Бибӣ Фотимаи Заҳро ва ғайра вуҷуд доранд, ки дар заминаи баъзе аз онҳо осоишгоҳҳо фаъолият доранд. Акнун вақти он расидааст, ки зарфияти онҳоро, тавассути бунёди инфрасохтори замонавӣ ва таҳкими таҳкурсии кадрию хизматрасонӣ, пурра дар ихтиёри муштариёни дохилию берунӣ вогузор намоем.
Вилоят дорои фауна ва флораи нотакрор буда, гуногунии ҷуғрофию биологии минтақаи Помир онро ба яке аз минтақаҳои нодири ҷаҳон табдил додааст. Дар вилоят баробари ёдгориҳои нодири табиат, ёдгориҳои қадимаи таърихӣ, аз он ҷумла, ба ақоиди буддоӣ ва зардуштӣ мансуббуда низ вуҷуд доранд. Қалъаҳои таърихии Қаҳқаҳа, Ямчун, Вомар интизори на танҳо муаррихон, балки умуман дӯстдорони таъриху сайёҳон ҳастанд. Яке аз баландтарин қулла, Исмоили Сомонӣ, дар ҳудуди вилоят қарор дошта, пиряхи калонтарини дар хушкӣ вуҷуддошта - Ванҷях низ дар Бадахшон ҷойгир аст. Ҷаҳониёне, ки дар бораи кӯли Сарез маълумот доранд, кӯшиш менамоянд, ки боре аз он дидан намоянд.
Тавассути бунёди инфрасохтори соҳаи варзиш, аз ҷумла майдону толорҳои калони варзишӣ, майдончаҳои хурди варзишӣ, таъсиси федератсияҳои намудҳои гуногуни варзиш, ташкили мусобиқаҳои варзишӣ, иштироки варзишгарони вилоят дар олимпиада ва мусобиқаҳои ҷаҳонӣ, шароит ва имконияти васеъ барои рушди соҳа фароҳам оварда шуд.
Мардуми сарбаланди Бадахшон бо пайравӣ ва дастгирӣ аз сиёсати бунёдкоронаи Пешвои муаззами миллат муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон, заҳмати софдилона кашида, баҳри тараққиёти ин гӯшаи афсонавии Ватани биҳиштосои хеш аҳлона меҳнат карда истодаанд.
- Яке аз ҳадафҳои стратегии Ҳукумати кишвар – саноатикунонии босуръати мамлакат тақозо мекунад, ки ҳарчи бештар корхонаҳои саноатӣ бунёд карда шаванд. Роҳбари давлат дар паём ва дар мулоқот бо мардум маҳз ҳамин нуктаро махсус таъкид месозанд, барои соҳибкорон ҷиҳати таъсиси ҷойҳои корӣ дар заминаи сохтмони корхонаҳои саноатӣ имтиёзҳои махсус муқаррар гардидаанд, ки ин омил дар баробари рушди саноат ба коҳишёбии сатҳи бекорӣ ва бо шуғл фаро гирифтани аҳолии қобили меҳнат мусоидат мекунад. Дар ин самт дар вилоят кадом корҳо ба сомон расиданд?
- Соли 2021 дар маҷлиси ҳукумат ба Пешвои миллат муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон гузориш дода будам, ки мо дар вилоят ҳамагӣ як корхонаи саноатиро таъсис додем. Албатта, ин чизи воқеӣ буд ва мо минбаъд дар ин ҷода тадбирҳои фаврӣ ва саривақтиро роҳандозӣ кардем. Шурӯъ аз ин вақт дар ҳамдастӣ бо соҳибкорони ватандӯст се соли баъдӣ 132 корхонаи саноатӣ бунёд гардид.
Масалан, агар қиёс кунем, маҷмуи маҳсулоти саноатиамон танҳо дар соли 2024 ба 307,3 млн сомонӣ баробар гардид, ки ин дар қиёс ба соли 2000 830 баробар зиёд мебошад.
Ҳоло дар вилоят 183 корхона ва коргоҳҳои саноатӣ фаъолият дошта, танҳо дар 5 моҳи соли ҷорӣ маҷмӯи маҳсулоти саноатӣ ба 79 млн 99 ҳазор сомонӣ расонида шуд, ки нисбати ҳамин давраи соли гузашта 7,6 млн сомонӣ зиёд мебошад.
Инчунин, тули 28 соли Ваҳдати миллӣ даҳҳо сехи қаннодӣ, коркарди ширу мева, сангтарошӣ, корхонаҳои хиштбарорӣ, дӯзандагӣ, табақтарошӣ, коркарди чӯб, фабрикаҳои мурғпарварӣ, истеҳсоли маҳсулоти пластикӣ, корхонаи таъмири трансфор-маторҳою генераторҳо, “Парки инноватсионӣ”-и ноҳияи Дарвоз таъсис ёфта, фаъолият карда истодаанд. Инчунин, бо супориши бевоситаи Президенти мамлакат Эмомалӣ Раҳмон дар ноҳияи Шуғнон корхонаи коркарди ғалла бо иқтидори то 60 тонна орд дар як шабонарӯз бо 60 ҷойи корӣ ба фаъолият шуруъ намуд.
Мусаллам аст, ки яке аз ҷанбаҳои стратегӣ, ки ба рушди иқтисодию иҷтимоии вилоят такони ҷиддӣ мебахшад, ин рушди соҳаи саноати кӯҳӣ мебошад. Роҷеъ ба ин, дар ҳудуди вилоят 12 кон, 54 зуҳуроти маъдан бо 24 намуди канданиҳои фоиданок муайян шудаанд. Аз рӯи маълумоти мутахассисони соҳа ба ҳолати кунунӣ дар ҳудуди вилоят зиёда аз 200 зуҳуроти канданиҳои фоиданок ба қайд гирифта шудааст.
Соли 2018 дар ноҳияи Мурғоб дар заминаи кони нуқраи мавзеи Оқҷилга корхонаи истеҳсоли нуқраи “С.А Минералз” ифтитоҳ гардида, дар ноҳияи Дарвоз истеҳсоли тилло ба роҳ монда шуд. Соли гузашта зимни баргузории Форуми байналмилалии “Помиринвест” ҷиҳати ба кор даровардани конҳои маъдани литий дар ноҳияҳои Шуғнон ва Ишкошим бо амалисозии лоиҳаҳо шуруъ гардид.
Бо мақсади иҷрои дастури Сарвари давлат, соли гузашта зимни ташрифи Пешвои миллат ба вилоят дар шаҳри Хоруғ боз як Парки саноатӣ мавриди истифода қарор дода шуда, имсол чунин иншоотҳо дар ноҳияҳои Ванҷу Роштқалъа низ кушода мешаванд. Ин раванд дар солҳои минбаъда дар дигар ноҳияҳо низ идома бахшида мешавад.
- Муҳтарам раис, ҷашни Ваҳдат – ҷашни ҳамгироии иҷтимоии кулли ҷомеа аст. Интизор меравад, ки имсол ҷиҳати иштирок дар тантанаҳои идона меҳмони зиёд аз дигар шаҳру ноҳияҳои ҷумҳурӣ ба вилоят ташриф меоранд. Руҳияи мардуми вилоятро вобаста ба ин воқеаи хушоянд чӣ хел баҳогузорӣ мекунед?
- Бадахшониён табиатан мардуми меҳмоннавозу меҳмондӯстанд. Ман бисёр мушо-ҳида кардаам, ки кӯҳистониён барои меҳмон охирин дороиашонро раво медоранд. Ваҳдати миллӣ барои ин мардум дучанд муқаддасу азиз аст. Ин мардум нағз медонад, ки истиқрори сулҳ ва ризоияти миллӣ барои миллати тоҷик осон ба даст наомадааст. Он дар шоҳкитоби таърих саҳифаи пурҷилоеро рақам зад, ки насли имрӯза аз меваи шаҳдбори он баҳра бурда истодааст. Ба шарофати Ваҳдати миллӣ созандагию бунёдкорӣ дар ҳамаи соҳаҳои хоҷагии халқи мамлакат авҷи тоза гирифт ва муҳимтар аз ҳама, руҳияи мардум болидаю чашми ҳамагон ба оянда нек кушода шуд.
Таҳти роҳнамоии Асосгузори сулҳу ваҳдати миллӣ - Пешвои миллат, Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон халқи сарбаланди тоҷик тавонист, дар муддати кӯтоҳтарини таърихӣ аз имтиҳони ҷиддии таърих бори дигар бо сари баланд баромада, давлату марзу бум, ҳувияти миллӣ ва тамоми дастовардҳои тамаддунию фарҳангии онро ҳифз намуда, ҷойгоҳи сазоворро дар арсаи байналмилалӣ дарёфт намояд.
Хурду бузурги вилоят имрӯз дар доираи нақша - чорабиниҳои таҷлили сазовор аз ҷашнҳои ваҳдати миллӣ ва 35 – умин солгарди Истиқлоли давлатӣ меҳнати аҳлона намуда, интизори ташрифи навбатии Пешвои миллати хеш ҳастанд.
Бо ин мақсад, корҳои созандагӣ дар ҳамаи ҷабҳаҳо, аз ҷумла бунёди шоҳроҳ ва нақбу пулҳо, неругоҳҳои барқӣ, корхонаҳои саноатӣ, муассисаҳои таълимию табобатӣ ва истироҳатӣ, боғҳои фарҳангӣ, майдону толорҳои варзишӣ ва дигар инфрасохтор ҷараёни бесобиқа дорад.
Имрӯз мардуми сарбаланди вилоят дар фазои сулҳу субот, ваҳдати комили миллию ҳамдигарфаҳмӣ ва бо руҳияи болидаю қавӣ ба ҷашни умумиҷумҳуриявии Ваҳдати миллӣ, ки дар маркази вилоят - шаҳри Хоруғ доир мегардад, омодагӣ дида истодаанд. Дар арафаи ин ҷашн тибқи нақша ба истифода додани 127 иншооти таъиноти гуногун, аз он ҷумла 42 корхонаи саноатӣ дар назар дош-та шудааст.
Дар такя ба суханони Пешвои муаззами миллат, Ҷаноби Олӣ муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон метавон гуфт, ки асри 21 асри кашфу тараққиёти ин гӯшаи зебои Ватан хоҳад буд.
Мисолҳои боло гувоҳ аз он медиҳад, ки суръати рушду инкишофи ин диёри афсонавӣ афзоиш ёфта, бо дастгирию мусоидати давлату Ҳукумати кишвар таҳти роҳбарию роҳнамоии Президенти мамлакат, Пешвои миллат муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон иқтидорҳои нав ба кор андохта шуда, иншооти инфрасохторӣ бунёду таҷдид гардида, сатҳи некӯаҳволии сокинони Бадахшон ба маротиб боло хоҳад рафт. Зеро бадахшониёни ватанпарасту меҳнатдӯст, чун дигар ҳаммиллатони худ, боварии комил доранд, ки таҳти роҳбарию роҳнамоӣ ва ҳидояту сиёсати оқилонаи Пешвои миллат дар масири рушд устуворона қадам зада, қуллаҳои нави созандагиро фатҳ хоҳанд кард.
Бовар аст, ки мардуми шарафманди Бадахшон меҳмонони ҷашни ваҳдатро бо дастовардҳои бузурги меҳнатӣ, оғӯши гарму меҳмондории хоси мардуми кӯҳистон истиқбол гирифта, онро дар сатҳи баланд баргузор хоҳанд намуд.
Мусоҳиб
Садоншо ҶАНОБИЛШОЕВ, “ҶТ”
Хабарҳои дигар
Рӯзнома
Эзоҳи худро нависед