ҶАВОНОН
Ҷумъа 25 Апрел 2025 05:58
Ӯ наврасест китобхону китобдӯст. Ошиқи нигоштаҳои нависандаву шоирон. Нафарест мутолиакунандаи китобҳои гуногунжанру гуногунмавзуъ.
Ӯ аз хурдсолӣ ҳамеша машғул ва шефтаи китобхонӣ буд. Ҳамеша аз волидонаш хоҳиш мекард, то барояш китобҳои нав оваранд. Наврасест, ки бисёр мехонд, суол мекард ва меомӯхт. Ҳамчунин, бо омӯзгорону ҳамсолони китобхонаш оид ба қаҳрамонҳо ва асарҳо баҳсҳо меорост.
Қаҳрамони мо аз мутолиаи ҳар китоб бардошти гуногун дорад. Ӯ бештар дӯстдори адабиёти муосири тоҷик ва адабиёти ҷаҳон аст. Алоқаманди роман, повест, асарҳои таърихӣ ва дигар жанрҳои адабист. Вақте китоберо ба даст мегираду ба мутолиа мепардозад, эҳсоси хубе дорад. Давоми мутолиаи асар бо қаҳрамонҳои он ба ҷанг мераваду барои ҳифзи марзу буми Ватан алайҳи душман меҷангад. Ҳамроҳи онҳо ба тӯю тамошо, маргу азодорӣ, барои шодиву нишот ва гиряву дилбардорӣ ба кӯҳистону деҳот ва шаҳрҳо сафар мекунад. Аҷаб лаззате дорад, мутолиа он лаҳза. Чун сар аз мутолиа бармедорад, мебинад, ки соатҳо гузаштаву ӯ чизеро пай набурдааст. Чӣ дар хона ва ё китобхона.
Муҳити ороми китобхонаву хона ӯро водор месозад, ки бештар андар мутолиа шавад. Аз ҳар китобе чизе ба худ гирифтаву лаҳзаҳои гуногуни он дар хотирааш нақш бастааст. Масалан, аз “Мактаби куҳна” ва “Ёддоштҳо” на танҳо бо тарҷумаи ҳоли устод Айнӣ шинос шудааст, балки доир ба ҳаёти халқи тоҷик дар асрҳои XIX-XX, қафомондагии иқтисодӣ ва ҳоли бади мардум, тақдири фоҷиавии равшанфикрону бузургон ва аҳли адаб хабардор гардидааст.
Аз драмаи “Ҷавонии ибни Сино”-и устод Улуғзода бошад, бо лаҳзаҳои ҷолиби замони ҷавонии мутафаккири барҷастаи халқи тоҷик ҳаким Ибни Сино шинос шуду аз романи “Восеъ”, ки ба қаҳрамони халқи тоҷик Восеъ бахшида шудааст, бо далерию ҷасурии ин ҷавон ва муқовимати таърихиаш бар зидди зулми бекҳои Балҷувон ошно гашт. Муаллиф вазъияти он солҳоро тасвир карда, як қатор образҳои фаромӯшнашаванда, аз ҷумла Восеъ ва дӯсти ӯ Назирро офаридааст.
Инчунин, зимни мутолиаи романи “Се рӯзи як баҳор”-и нависанда Саттор Турсун аз тақдири талхи ҷонибҳои муқобил – фидоии олами инқилоб Анвар ва сарвари дастаи мухолифон Усмон Азиз огоҳ мешавад, онҳоро хеле дӯст медорад, дилаш ба онҳо сӯхтаву хеле ба риққат меояд.
Ҳамин тавр, аз мутолиаи “Девон”-и Гулрухсор фаҳмид, ки Истиқлол – ин иззат доштан, дар замини шуҳрати озодагон тухми муҳаббату садоқат коштан аст. Донист, ки “Шоҳнома” Ватан асту тоҷик миллати сарбаланд! Аз Лоиқ эҳтиром ба модар, аз Бозор Собир донистани қадри ҳар санги Ватан, аз Муъмин Қаноат арҷгузорӣ ба манзалати забони модарӣ, аз Мирсаид Миршакар арзиши зодгоҳ, аз “Ҳасани аробакаш”-и Мирзо Турсунзода кӯшишу талош барои ба мақсад расидан, аз “Марги судхӯр”-и Садриддин Айнӣ қаноатмандӣ ва хайрандеширо омӯхт.
Қаҳрамони мо, Раҳмон Маъмурзода мебошад, ки имсол донишҷӯи курси якуми Донишгоҳи давлатии тиббии Тоҷикистон ба номи Абӯалӣ ибни Сино хоҳад шуд.
Ин навраси дар ҳоли рушд соли 2007 дар шаҳри Бохтари вилояти Хатлон таваллуд шудааст. Ӯ дар оилаи зиёӣ, яъне хонаводаи рӯзноманигор ба дунё омадааст. Вай соли 2013 пой бар остонаи литсейи “Ориёно”-и шаҳри мазкур гузоштаву имсол онро бо муваффақият хатм намуд.
Қаҳрамони мо ба наздикӣ дар озмуни имсолаи довталабон барои дар-ёфти аттестати аълои универсалӣ ва равиявӣ бо медали тилло ва нуқра, ки дар шаҳри Душанбе доир шуд, ширкат намудаву тавонист, ки бо нишон додани донишу маҳорат миёни 118 довталаб сазовори аттестати аълои универсалӣ бо медали тилло гардад.
“Ман ифтихор мекунам, ки бо гирифтани холи баландтарин дар миқёси ҷумҳурӣ аттестати аълои универсалӣ бо медали тиллоро соҳиб гаштам. Бо истифода аз фурсати муносиб миннатдории худро ба роҳбарият ва масъулони Вазорати маориф ва илми Тоҷикистон барои дар сатҳи баланд, шаффофу одилона баргузор намудани озмуни болозикр самимона баён менамоям”, - мегӯяд ӯ.
Ӯ наврасест босаводу донишманд ва иштирокчии фаъоли чорабиниву озмунҳои гуногун. Ин хонандаи боҳуши мо ғолиби даври ҷумҳуриявии озмуни “Фурӯғи субҳи доноӣ китоб аст” дар соли 2023 аз рӯйи номинатсияи адабиёти муосири тоҷик мебошад. Тавре худи ӯ дар мавриди иштирокаш қайд мекунад: “Хеле шод ҳастам, ки ниҳоят дарахти орзуям сабзид. Ин орзу ғолибият дар даври ҷумҳуриявии озмуни ҷумҳуриявии “Фурӯғи субҳи доноӣ китоб аст” буд, ки дар доираи омодагӣ ба он беш аз 300 асари насрӣ, зиёда аз ҳафт ҳазор мисраъ шеъру ғазал, рубоиву дубайтӣ, достонҳои назмиро аз бар кардаву маҳорати суханвариамро сайқал додам”.
- Пешвои миллат китобро “сутуни илмҳои дунё” номидаанд. Ба Асосгузори сулҳу ваҳдати миллӣ – Пешвои миллат, Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон арзи сипос менамоям, ки барои мо озмунҳое чун “Фурӯғи субҳи доноӣ китоб аст”-ро ташкил намудаанд. Ин озмун ба мо – наврасону ҷавонон имкон фароҳам овард, ки дониши худро афзун намоем, худро муаррифӣ кунем ва ҳушманду бофазилат гардем, - мегӯяд Раҳмон. - Бисёр шодам, ки бо истифода аз имтиёзҳое, ки барои ғолиби озмуни ҷумҳуриявии “Фурӯғи субҳи доноӣ китоб аст” ва ғолибони озмуни аттестати аълои универсалӣ бо медали тилло пешбинӣ шудааст, ба Донишгоҳи давлатии тиббии Тоҷикистон ба номи Абӯалӣ ибни Сино ройгон шомил гардидам, - дар идома зикр намуд ӯ.
Ӯ дар бораи озмунҳои қаблан ширкатнамудааш гуфт: “Давоми 11 соли хонандаи мактаб буданам, дар бисёр озмунҳои сатҳи шаҳрӣ, вилоятӣ ва ҷумҳуриявӣ иштирок намудаву ғолиб гардидаам. Аз ҷумла, ғолиби чаҳоркаратаи олимпиадаи ҷумҳуриявии фаннӣ аз фанни забон ва адабиёти тоҷик, солҳои хониши 2020-2021 то 2023-2024, 3 карат гирандаи Стипендияи президентӣ солҳои 2021-2022 то 2023-2024, дорандаи дипломи дараҷаи якуми Академияи хурди илмҳои Тоҷикистон, ғолиби озмуни вилоятии “Беҳтарин хонандаи китоб-2018”, ғолиби озмунҳои вилоятии “Донояк” дар соли хониши 2017-2018, “Хонандаи сол” соли таҳсили 2018-2019, инчунин як қатор озмунҳои сатҳи шаҳрӣ ва вилоятӣ, озмунҳои онлайнии ҷумҳуриявӣ ва байналмилалӣ мебошам”.
Замони таҳсил дар мактаб ҳамаи фанҳо барои ӯ шавқовар буданд. Вале бештар ба забону адабиёти тоҷик, алгебра, биология, химия ва технологияи иттилоотӣ майл дошт. Хушҳол низ ҳаст, ки дар омӯзиши ин фанҳо омӯзгорони пуртаҷрибае ба ӯ дарс гузаштаанд.
- Вақте ба коре тасмим мегирам, ҳамеша аз падару модарам машварат мегираму онҳо низ ҳамеша ба он эҳтиром мегузоранду маро роҳнамоӣ менамоянд. Ҳамчунин, аз омӯзгорон ва дӯстонам ҳам маслиҳатҳо мепурсам. Новобаста аз вазъият, ҳамеша дастгирии эшонро ҳис мекунам. Ҳамчунин, инро қайд карданиам, ки дар тарбия ва муваффақиятҳоям саҳми модаркалони раҳматиам ва бобоям, ки ҳамеша бо таваҷҷуҳу меҳрубонӣ ва роҳнамоиашон ба пешрафтҳоям ангеза медоданд, хеле калон ҳасту аз ҳамаи он азизон миннатдорам, - иброз дошт ӯ.
Ӯ дар оянда ният дорад, ки донишгоҳи мазкурро мисли мактаб бомуваффақият хатм намудаву дониши хуб аз бар созад ва ҳамеша дар хизмати халқу Ватани азизаш бошад.
- Дӯст дорам, ки мутахассиси баландихтисос гашта, дар соҳаи тиб кори илмӣ низ анҷом диҳам. Ва ҳамчун духтури асабшинос фаъолият намоям, - афзуд қаҳрамони мо.
Раҳмон дар охир баён дошт: “Хушбахтам, ки лаҳзаҳои шод дар зиндагӣ хеле зиёд доштам. Махсусан, замоне ки ба дастоварде сазовор мегаштам. Албатта, ҳар як муваффақият таърихчаи худро дорад, ки осон ба даст намеояд. Ҳар лаҳзаи бо аҳли оила будан низ сутуданист. Аммо дар ҳаёт шебу фарозҳо ҳастанд, ки гоҳе нобарориҳо ҳам пеш меоянд. Ҳамеша мекӯшам, ки аз ҳар як бохту нобарорӣ хулосаи зарурӣ барорам, болои хатоҳои худ кор кунам, агар хатое содир шуда бошад, ислоҳ намоям, такрор накунам. Муҳим он аст, ки доимо руҳия ва иродаи қавӣ дошта бошем ва ҳеҷ гоҳ сарафканда нашавем. Барои пешрафт ва фатҳи қуллаи мақсуд талош намоем, то ба натиҷаҳои беҳтаре даст ёбем”.
Ӯ аз хурдсолӣ ҳамеша машғул ва шефтаи китобхонӣ буд. Ҳамеша аз волидонаш хоҳиш мекард, то барояш китобҳои нав оваранд. Наврасест, ки бисёр мехонд, суол мекард ва меомӯхт. Ҳамчунин, бо омӯзгорону ҳамсолони китобхонаш оид ба қаҳрамонҳо ва асарҳо баҳсҳо меорост.
Қаҳрамони мо аз мутолиаи ҳар китоб бардошти гуногун дорад. Ӯ бештар дӯстдори адабиёти муосири тоҷик ва адабиёти ҷаҳон аст. Алоқаманди роман, повест, асарҳои таърихӣ ва дигар жанрҳои адабист. Вақте китоберо ба даст мегираду ба мутолиа мепардозад, эҳсоси хубе дорад. Давоми мутолиаи асар бо қаҳрамонҳои он ба ҷанг мераваду барои ҳифзи марзу буми Ватан алайҳи душман меҷангад. Ҳамроҳи онҳо ба тӯю тамошо, маргу азодорӣ, барои шодиву нишот ва гиряву дилбардорӣ ба кӯҳистону деҳот ва шаҳрҳо сафар мекунад. Аҷаб лаззате дорад, мутолиа он лаҳза. Чун сар аз мутолиа бармедорад, мебинад, ки соатҳо гузаштаву ӯ чизеро пай набурдааст. Чӣ дар хона ва ё китобхона.
Муҳити ороми китобхонаву хона ӯро водор месозад, ки бештар андар мутолиа шавад. Аз ҳар китобе чизе ба худ гирифтаву лаҳзаҳои гуногуни он дар хотирааш нақш бастааст. Масалан, аз “Мактаби куҳна” ва “Ёддоштҳо” на танҳо бо тарҷумаи ҳоли устод Айнӣ шинос шудааст, балки доир ба ҳаёти халқи тоҷик дар асрҳои XIX-XX, қафомондагии иқтисодӣ ва ҳоли бади мардум, тақдири фоҷиавии равшанфикрону бузургон ва аҳли адаб хабардор гардидааст.
Аз драмаи “Ҷавонии ибни Сино”-и устод Улуғзода бошад, бо лаҳзаҳои ҷолиби замони ҷавонии мутафаккири барҷастаи халқи тоҷик ҳаким Ибни Сино шинос шуду аз романи “Восеъ”, ки ба қаҳрамони халқи тоҷик Восеъ бахшида шудааст, бо далерию ҷасурии ин ҷавон ва муқовимати таърихиаш бар зидди зулми бекҳои Балҷувон ошно гашт. Муаллиф вазъияти он солҳоро тасвир карда, як қатор образҳои фаромӯшнашаванда, аз ҷумла Восеъ ва дӯсти ӯ Назирро офаридааст.
Инчунин, зимни мутолиаи романи “Се рӯзи як баҳор”-и нависанда Саттор Турсун аз тақдири талхи ҷонибҳои муқобил – фидоии олами инқилоб Анвар ва сарвари дастаи мухолифон Усмон Азиз огоҳ мешавад, онҳоро хеле дӯст медорад, дилаш ба онҳо сӯхтаву хеле ба риққат меояд.
Ҳамин тавр, аз мутолиаи “Девон”-и Гулрухсор фаҳмид, ки Истиқлол – ин иззат доштан, дар замини шуҳрати озодагон тухми муҳаббату садоқат коштан аст. Донист, ки “Шоҳнома” Ватан асту тоҷик миллати сарбаланд! Аз Лоиқ эҳтиром ба модар, аз Бозор Собир донистани қадри ҳар санги Ватан, аз Муъмин Қаноат арҷгузорӣ ба манзалати забони модарӣ, аз Мирсаид Миршакар арзиши зодгоҳ, аз “Ҳасани аробакаш”-и Мирзо Турсунзода кӯшишу талош барои ба мақсад расидан, аз “Марги судхӯр”-и Садриддин Айнӣ қаноатмандӣ ва хайрандеширо омӯхт.
Қаҳрамони мо, Раҳмон Маъмурзода мебошад, ки имсол донишҷӯи курси якуми Донишгоҳи давлатии тиббии Тоҷикистон ба номи Абӯалӣ ибни Сино хоҳад шуд.
Ин навраси дар ҳоли рушд соли 2007 дар шаҳри Бохтари вилояти Хатлон таваллуд шудааст. Ӯ дар оилаи зиёӣ, яъне хонаводаи рӯзноманигор ба дунё омадааст. Вай соли 2013 пой бар остонаи литсейи “Ориёно”-и шаҳри мазкур гузоштаву имсол онро бо муваффақият хатм намуд.
Қаҳрамони мо ба наздикӣ дар озмуни имсолаи довталабон барои дар-ёфти аттестати аълои универсалӣ ва равиявӣ бо медали тилло ва нуқра, ки дар шаҳри Душанбе доир шуд, ширкат намудаву тавонист, ки бо нишон додани донишу маҳорат миёни 118 довталаб сазовори аттестати аълои универсалӣ бо медали тилло гардад.
“Ман ифтихор мекунам, ки бо гирифтани холи баландтарин дар миқёси ҷумҳурӣ аттестати аълои универсалӣ бо медали тиллоро соҳиб гаштам. Бо истифода аз фурсати муносиб миннатдории худро ба роҳбарият ва масъулони Вазорати маориф ва илми Тоҷикистон барои дар сатҳи баланд, шаффофу одилона баргузор намудани озмуни болозикр самимона баён менамоям”, - мегӯяд ӯ.
Ӯ наврасест босаводу донишманд ва иштирокчии фаъоли чорабиниву озмунҳои гуногун. Ин хонандаи боҳуши мо ғолиби даври ҷумҳуриявии озмуни “Фурӯғи субҳи доноӣ китоб аст” дар соли 2023 аз рӯйи номинатсияи адабиёти муосири тоҷик мебошад. Тавре худи ӯ дар мавриди иштирокаш қайд мекунад: “Хеле шод ҳастам, ки ниҳоят дарахти орзуям сабзид. Ин орзу ғолибият дар даври ҷумҳуриявии озмуни ҷумҳуриявии “Фурӯғи субҳи доноӣ китоб аст” буд, ки дар доираи омодагӣ ба он беш аз 300 асари насрӣ, зиёда аз ҳафт ҳазор мисраъ шеъру ғазал, рубоиву дубайтӣ, достонҳои назмиро аз бар кардаву маҳорати суханвариамро сайқал додам”.
- Пешвои миллат китобро “сутуни илмҳои дунё” номидаанд. Ба Асосгузори сулҳу ваҳдати миллӣ – Пешвои миллат, Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон арзи сипос менамоям, ки барои мо озмунҳое чун “Фурӯғи субҳи доноӣ китоб аст”-ро ташкил намудаанд. Ин озмун ба мо – наврасону ҷавонон имкон фароҳам овард, ки дониши худро афзун намоем, худро муаррифӣ кунем ва ҳушманду бофазилат гардем, - мегӯяд Раҳмон. - Бисёр шодам, ки бо истифода аз имтиёзҳое, ки барои ғолиби озмуни ҷумҳуриявии “Фурӯғи субҳи доноӣ китоб аст” ва ғолибони озмуни аттестати аълои универсалӣ бо медали тилло пешбинӣ шудааст, ба Донишгоҳи давлатии тиббии Тоҷикистон ба номи Абӯалӣ ибни Сино ройгон шомил гардидам, - дар идома зикр намуд ӯ.
Ӯ дар бораи озмунҳои қаблан ширкатнамудааш гуфт: “Давоми 11 соли хонандаи мактаб буданам, дар бисёр озмунҳои сатҳи шаҳрӣ, вилоятӣ ва ҷумҳуриявӣ иштирок намудаву ғолиб гардидаам. Аз ҷумла, ғолиби чаҳоркаратаи олимпиадаи ҷумҳуриявии фаннӣ аз фанни забон ва адабиёти тоҷик, солҳои хониши 2020-2021 то 2023-2024, 3 карат гирандаи Стипендияи президентӣ солҳои 2021-2022 то 2023-2024, дорандаи дипломи дараҷаи якуми Академияи хурди илмҳои Тоҷикистон, ғолиби озмуни вилоятии “Беҳтарин хонандаи китоб-2018”, ғолиби озмунҳои вилоятии “Донояк” дар соли хониши 2017-2018, “Хонандаи сол” соли таҳсили 2018-2019, инчунин як қатор озмунҳои сатҳи шаҳрӣ ва вилоятӣ, озмунҳои онлайнии ҷумҳуриявӣ ва байналмилалӣ мебошам”.
Замони таҳсил дар мактаб ҳамаи фанҳо барои ӯ шавқовар буданд. Вале бештар ба забону адабиёти тоҷик, алгебра, биология, химия ва технологияи иттилоотӣ майл дошт. Хушҳол низ ҳаст, ки дар омӯзиши ин фанҳо омӯзгорони пуртаҷрибае ба ӯ дарс гузаштаанд.
- Вақте ба коре тасмим мегирам, ҳамеша аз падару модарам машварат мегираму онҳо низ ҳамеша ба он эҳтиром мегузоранду маро роҳнамоӣ менамоянд. Ҳамчунин, аз омӯзгорон ва дӯстонам ҳам маслиҳатҳо мепурсам. Новобаста аз вазъият, ҳамеша дастгирии эшонро ҳис мекунам. Ҳамчунин, инро қайд карданиам, ки дар тарбия ва муваффақиятҳоям саҳми модаркалони раҳматиам ва бобоям, ки ҳамеша бо таваҷҷуҳу меҳрубонӣ ва роҳнамоиашон ба пешрафтҳоям ангеза медоданд, хеле калон ҳасту аз ҳамаи он азизон миннатдорам, - иброз дошт ӯ.
Ӯ дар оянда ният дорад, ки донишгоҳи мазкурро мисли мактаб бомуваффақият хатм намудаву дониши хуб аз бар созад ва ҳамеша дар хизмати халқу Ватани азизаш бошад.
- Дӯст дорам, ки мутахассиси баландихтисос гашта, дар соҳаи тиб кори илмӣ низ анҷом диҳам. Ва ҳамчун духтури асабшинос фаъолият намоям, - афзуд қаҳрамони мо.
Раҳмон дар охир баён дошт: “Хушбахтам, ки лаҳзаҳои шод дар зиндагӣ хеле зиёд доштам. Махсусан, замоне ки ба дастоварде сазовор мегаштам. Албатта, ҳар як муваффақият таърихчаи худро дорад, ки осон ба даст намеояд. Ҳар лаҳзаи бо аҳли оила будан низ сутуданист. Аммо дар ҳаёт шебу фарозҳо ҳастанд, ки гоҳе нобарориҳо ҳам пеш меоянд. Ҳамеша мекӯшам, ки аз ҳар як бохту нобарорӣ хулосаи зарурӣ барорам, болои хатоҳои худ кор кунам, агар хатое содир шуда бошад, ислоҳ намоям, такрор накунам. Муҳим он аст, ки доимо руҳия ва иродаи қавӣ дошта бошем ва ҳеҷ гоҳ сарафканда нашавем. Барои пешрафт ва фатҳи қуллаи мақсуд талош намоем, то ба натиҷаҳои беҳтаре даст ёбем”.
Хабарҳои дигар
Рӯзнома
Эзоҳи худро нависед