“...рӯзадорӣ дар табиати одамон, пеш аз ҳама, пок нигоҳ доштани дилу забон, зоҳиру ботин, бо муомилаи неку меҳрубонӣ ба ҷо овардани иззати инсон ва раҳму шафқатро бедор месозад.” Эмомалӣ Раҳмон (5.05.2019)

- Ҳоло вақт барои рӯзакушоӣ зиёд аст. Чӣ мешавад, ки каме пои пиёда равем. Аз ину он каме суҳбат кунем. Аз кори зиёд дигар ба ҳам намерасем, - баъди анҷоми соати корӣ Ҷамшед аз ҳамкораш Саидҷон, ки ҳарду ба як самт мерафтанд, хоҳиш намуд. Саидҷон намехост вақташро беҳуда гузаронад. Чун тули моҳ барои ҳар соат нақшае дошт. Аз ҳамин хотир мехост ҳар чи зудтар ба хона расаду ба иҷрои нақшаи навбатиаш пардозад. Вале хоҳиши боисрори ҳамкорашро рад накарда, бо дили нохоҳам розӣ шуд. Раҳораҳ аз ину аз он суҳбат карданд. Саидҷон камтар гап мезад. Ҷамшед бошад, аз фурсат истифода карда, аз ҳар боб сухан мегуфт. Дар охир ба масъалаҳои рамазонӣ рӯ оварду дар он тамаркуз намуд:

- Аҳамият додаӣ, дар баробари рӯзадорон рӯзахӯрон низ хеле зиёданд. Дирӯз назди истгоҳ бо як зани солхӯрда ва бемадоре мусофирбарро интизор будем, ки ду ҷавони тануманд обхӯрон ба мо наздик шуданд. Зани солхӯрда афсусашонро хӯрд, ки: “Ба онҳо чӣ намерасад, ки рӯза намегиранд? Мо бо ҳамин пирӣ ва дардмандиамон рӯза мегирему онҳо не. Ҳайфам меояд ба баъзе ҷавонони имрӯза...”

- Ҳидоят аз Худост, - кутоҳ посух дод Саидҷон. 

- Инаш боке не, – боз ба нақли саҳнаи дигар пардохт Ҷамшед. - Дирӯз як духтар рӯ ба рӯям омад, чунон либосҳояш тунуку шафоф буд, ки баданаш намоён мегардид. Чӣ мешуд, ки ақаллан дар моҳи Рамазон каме ба худ аҳамият диҳанд, баъзе духтарон. Хотири ҳамин моҳи бузургро медиданд. Либосе ба бар мекарданд, ки онҳоро аз бараҳнагӣ нигоҳ медошт. Ин тарзи либоспӯшӣ ба рӯзаи мо халал ворид мекунад...

- Аҳамият намедодӣ,- оромона луқма партофт Саидҷон.

- О, чихел аҳамият надиҳам. Барои баъзеҳо тамоман бефарқ аст, ки мо дар моҳи Рамазон қарор дорем ё... Хоҳанд мехӯранд, хоҳанд менӯшанд, хоҳанд сигор мекашанд. Фикри нафарони рӯзадорро ҳам карданашон даркор, - бо асабоният гуфт Ҷамшед.
Ҳарчанд Саидҷон мехост аз нақлҳои Ҷамшед худро канор гираду ба онҳо гӯш наандозад, вале ӯ бо ба охир расонидани нақли як “мушоҳидааш” ба нақли дигар мепардохт:

- Агар розӣ бошӣ ман чанд фикрамро бобати асли Рамазон гӯям. - Бо оҳанги зорӣ ба Ҷамшед гуфт Саидҷону идома дод. - Ба фикри ман инсонҳо рӯзаро барои раҳо ёфтан аз баъзе одатҳои нохуш мегиранд. Ва  меҳвари моҳи Рамазонро низ рӯ овардан ба амалҳои нек ташкил медиҳад. Рӯза доштан парҳезкорист. Парҳезкорие, ки ба ҳама самтҳои ҳаёт равона шудааст.  Рӯзаи моҳи Рамазон аз инсони рӯзадор талаб мекунад, ки барои комил шудани рӯзааш дар худ руҳияи тақворо зинда гардонад. Дурӯғ нагӯяд, дигаронро туҳмату бадгӯӣ накунад, аз паси дигарон гап назанад, ба куҷо нигоҳ карданашро хуб донад. Шахси рӯзадор бояд донад, ки рӯзаи ӯ маҳз барои худи ӯст. Аз ин рӯ шарти адаб нест, ки як нафар рӯзадор як рӯзахӯрро тавҳину бадгӯӣ кунад. Он пиразан рӯза доштааст, ин танҳо рабт ба худи ӯ дорад. Ҳақ надошт, ки нисбати он ду ҷавон носазо гӯяд. Шояд онҳо ҳам дарде доштанд. Ё он духтаре, ки либоси тунуку нимурёнро ба бар кардааст, интихоби ӯст. Аммо асли рӯзаву Рамазон ҳамин аст, ки шахси рӯзадор бояд аз ҳамин гуна чизҳо худро канор гираду сабру таҳаммулро пеша кунад. Чун сабр неруи пойдории инсонро зиёд месозад ва иродаи ӯро тавоно мегардонад. Рӯза доштан аз нахӯрдан ва наошомидан иборат нест. Балки ашхоси рӯзадор барои комил шудани рӯзаашон бояд аз гуфтани алфози қабеҳ, ҳақхӯрӣ, ришваситонӣ, дурӯғ, дуздӣ, нигоҳҳои шавҳонӣ, ғайбат ва дигар амалҳои зишт даст кашанд. Яъне, зарурияти рӯзадорӣ низ ҳамин аст, ки инсон ба василаи он бо хоҳишҳои бади худ меҷангад. Табиист, ки анҷоми ҳама ин ҷангиданҳо бояд бо ғолибият анҷомад. Чун дар сурати ғайр рӯзаи мо комил буда наметавонад.

Баъди ба итмоми суханҳои Саидҷон авзои Ҷамшед байёнгари он буд, ки аз гуфтораш надомат дорад ва ба ҳамкораш барои фаҳмонидани асли Рамазон миннатдорӣ намуду мавзӯи суҳбатро дигар кард...