КИТОБХОНА
Ҷумъа 04 Октябр 2024 03:08
Хоб аз чашмаш парида буд. Ғур-ғуркунон аз як паҳлу ба паҳлуи дигар мегашт. Оқибат ба хулосае омад, ки гӯсфандонро ҳисоб мекунад. Кузякин шунида буд, ки ин усул давои хуб аст барои рафъи бедорхобӣ. Танҳо ба шумораи 15 расида буд, ки ҳисобро гум кард – гӯсфандон рамидаву ба шур омада, ба ҳар тараф давидан гирифтанд. Вақте онҳо каме ором шуданд, Кузякин аз нав ба шумурдани ин ҳайвоноти ҳаросида шуруъ кард. Танҳо маротибаи сеюм барояш муяссар гардид, ки рамаро аз як сар шумурда барояд.
Кузякин қаноатмандона чашмонашро пӯшид, то бихобад. Аммо ин замон чӯпон – марди сиёҳмӯйи қавипайкари ришрасида, пайдо шуд. Чӯпон, ки боронии дарози кулоҳдор ба бар дошт, аз вай суол кард, ки дар рамаи ӯ чӣ гум кардааст.
- Хобам намебарад, - забони шиква боз намуд Кузякин. – Ва мегӯянд, ки шумурдани гӯсфандон хоб меорад...
- Дурусту..., вале ман акнун омадам, - зери лаб ғурунгид чӯпон. – Хӯш, гӯсфандони ман чанд сар будаанд?
- Панҷсаду ҳафтоду панҷ сар! – арз намуд Кузякин.
- Аммо онҳо шашсад сар буданд, - андешамандона гуфт чӯпон ва боэътимод ба чӯбдасти дарозаш такя намуда, пурсид: - Бисту панҷтои дигараш куҷост?
- Ман аз куҷо медонам? – китфонашро дарҳам кашид Кузякин. – Аз афташ, вақте ту дар ким - куҷоҳо саёқ-саёқ мегаштӣ, онҳоро дуздиданд. Воқеан, худат куҷо будӣ?
- Ман... охир... Танҳо панҷ дақиқа берун баромадам, - безобита шуд чӯпон. – Барои тамокухарӣ рафтам.
- Чӣ, ягон нафари дигар набуд, ки ба ҷоят истад? - бо тааҷҷуб пурсид Кузякин. - Замона чунин шудааст, ҳама чизро медузданд, чизеро бе назорат гузошта намешавад.
- Ҳама гап дар сари он, ки чунин одам нест, - нафаси сард кашид чӯпон. Сипас сигорашро кашида, дуд кард ва баланд сулфид. Чунон баланд сулфид, ки аз садояш рама якбора ҳаросида ба ҳар тараф парешон шуд. – Писарам ҳамроҳам кор мекард, ки ба наздикӣ ба аскарӣ гуселаш кардам. Мегӯяд, қадам задан дар саф аз нигаҳбонии ин гӯсфандҳои бешуур беҳтар аст.
Кузякин суханони ӯро то охир гӯш кардаву сипас аз пушти рама давида, ҳуштаккашон гӯсфандонро ба ҷояшон баргардонд. Вақте Кузякин нафастанг шудаву ба назди чӯпон баргашт, ӯро тавсифкунон гуфт:
- Гӯш кун, ту ба хубӣ аз уҳдаи ин кор мебароӣ. Ҳамроҳи ман кор намекунӣ? Ту бе ин ҳам шабҳо бедорхобӣ мекашӣ...
- Ростӣ намедонам, - нобоварона гуфт Кузякин. – Ин таклиф бароям каме ғайричашмдошт аст.
- Музди хуб медиҳам. Ҳаққонӣ, - ӯро розӣ кунонданӣ мешуд чӯпони мӯйсиёҳ.
- Чӣ хел? – каме бо изтироб гуфт Кузякин ва дар рухсораҳояш сурхӣ дамид. – Ман зиндагӣ дорам.. ҳамсар...
- Эҳ девона, ту хавотир нашав, - навозишкорона гуфт чӯпон. – Ман метавонам ба ҷои маош бароят гӯсфанд диҳам. Мешавад?
- Ман онро чӣ кор мекунам?
- Охир ту ақлатро кор фармо, - бо таассуф гуфт чӯпон. – Ту дар умрат ягон бор гӯшти гӯсфанд хӯрдаӣ?
- Бале, хӯрдаам. Ман, гуфтан мумкин, ки ҳатто онро дӯст медорам.
- Ана, - пасмондаи сигорашро бо пош-наи пойафзолаш зер карда, хушҳолона гуфт чӯпон. Гӯсфанд - ин яъне кабоби болаззати гӯсфандӣ, аммо алҳол зиндааш.
- Чӣ, ман онро.. магар онро бояд ба қатл расонам? – бо хотири мушавваш пурсид Кузякин.
- Албатта! Ӯ ихтиёрӣ ба ту гӯшт намедиҳад, - гуфт чӯпон, - Ба ҷуз пашм, ки ҳамонро низ на ба осонӣ ба даст меорӣ. Акнун интихоб намо, ки ба ҷои маошат чӣ гирифтан мехоҳӣ: гӯшт ё пашм?
- Пашм беҳтар аст, - баъди каме андеша кардан гуфт Кузякин. Ӯ ба ёд овард, ки хушдоманаш ҳунари дастибофт дорад ва баъзан хешовандонаш барояш аз деҳот пашми гӯсфанд мефиристанд, ки пиразан бо ҷидду ҷаҳди зиёд онҳоро кандаву тоб дода, ресмони пашмин тайёр мекунад.
- Хуб, ин тавр бошад, имрӯз кори ту ба охир расид, - гуфт чӯпон. – Корат бад набуд: ба хубӣ аз уҳдаи ҳисобу китоби рама баромада, онҳоро аз парокандашавӣ нигоҳ доштӣ. Хуллас, мо алҳол барои ту як миқдор маош метарошем...
Ӯ миёни рама даромада, чолокона аз пои ақиби як гӯсфанди фарбеҳак дошта гирифт ва аз ким-куҷое қайчии бузургеро қарсос занонда, аз думбаи гӯсфанд ба тарошидан шуруъ кард. Ва аз пушти гӯсфанд, ки хирросзанон наҷумбида меис-тод, пашм мисли жемпери бофтаистода оҳиста поён фаромадан гирифт.
- Зӯр-ку!- ба ваҷд омад Кузякин. Ман чунин манзараро танҳо тавассути телевизор дидаам. Фермерҳои австралиягӣ бо ҳамин тарз гӯсфандонро метарошанд.
Чӯпон, ки ин лаҳзаҳо аз бари рухсораҳо ва ришу мӯйлаби натарошидааш қатраҳои арақ мешорид, мутакаббирона гуфт:
- Тавре мебинӣ, на танҳо фермерҳои австралиягӣ, мо низ метавонем! Як санҷида мебинӣ?
- Майлаш! – бо шавқ гуфт Кузякин ва дарҳол гӯсфанди нимтарошидаро зин зада савор шуду қайчиро қарсасзанон ба тарошидан шуруъ кард...
- Ҳоооой, нобакор, ту чӣ кор мекунӣ? – ногаҳон Кузякин аз фарёди даҳшатноке бедор шуд.
Ӯ худро болои ҷойхобаш дид, ки ҳамсарашро зери пой кардаву дар як даст қайчии нохунороии ҳамсараш дар кафи дасти дигараш як қабза мӯи сари ӯро ғиҷим кардаву қасди тарошидан дошт. Ва Кузякин аз шиддати торсакии обдоре ба рӯи фарш паридаву шармандаву малул зери лаб ғурунгос зад:
- Бубахш, азизам, худам намедонам, чӣ гап шуд. Ба зудӣ хобам наомад, хостам гӯсфандонро шумурам ва...
- Ман ба ту гӯсфандшумориро нишон медиҳам, ҳайвони бешох! – бо хашму ғазаби зиёд дод мезад ҳамсари танумандаш. – Шон, хобаш наомадааст! Майзадаи ношуд! Тамом! Ба хонаи дигар гузар! Дигар бо ман дар як ҷо намехобӣ!
Кузякин сархам ба меҳмонхона гузашта, болои диван дароз кашид. Ва боз муддати дароз хоб ба чашмаш наомад. Дар бораи ошнои наваш меандешид: Чӣ ҳол дошта бошад? Аз уҳдаи идораи як рамаи калон мебаромада бошад ва оқибат кист нафаре, ки бисту панҷ сар моли ӯро рабудааст? Шояд моли гумшуда аз ин миқдор низ бештар бошад? Ва Кузякин ба хулосае омад, ки рамаро бори дигар мешуморад...
Марат ВАЛЕЕВ,
Аз русӣ тарҷумаи
Шаҳло ЭШОНОВА, “ҶТ”
Кузякин қаноатмандона чашмонашро пӯшид, то бихобад. Аммо ин замон чӯпон – марди сиёҳмӯйи қавипайкари ришрасида, пайдо шуд. Чӯпон, ки боронии дарози кулоҳдор ба бар дошт, аз вай суол кард, ки дар рамаи ӯ чӣ гум кардааст.
- Хобам намебарад, - забони шиква боз намуд Кузякин. – Ва мегӯянд, ки шумурдани гӯсфандон хоб меорад...
- Дурусту..., вале ман акнун омадам, - зери лаб ғурунгид чӯпон. – Хӯш, гӯсфандони ман чанд сар будаанд?
- Панҷсаду ҳафтоду панҷ сар! – арз намуд Кузякин.
- Аммо онҳо шашсад сар буданд, - андешамандона гуфт чӯпон ва боэътимод ба чӯбдасти дарозаш такя намуда, пурсид: - Бисту панҷтои дигараш куҷост?
- Ман аз куҷо медонам? – китфонашро дарҳам кашид Кузякин. – Аз афташ, вақте ту дар ким - куҷоҳо саёқ-саёқ мегаштӣ, онҳоро дуздиданд. Воқеан, худат куҷо будӣ?
- Ман... охир... Танҳо панҷ дақиқа берун баромадам, - безобита шуд чӯпон. – Барои тамокухарӣ рафтам.
- Чӣ, ягон нафари дигар набуд, ки ба ҷоят истад? - бо тааҷҷуб пурсид Кузякин. - Замона чунин шудааст, ҳама чизро медузданд, чизеро бе назорат гузошта намешавад.
- Ҳама гап дар сари он, ки чунин одам нест, - нафаси сард кашид чӯпон. Сипас сигорашро кашида, дуд кард ва баланд сулфид. Чунон баланд сулфид, ки аз садояш рама якбора ҳаросида ба ҳар тараф парешон шуд. – Писарам ҳамроҳам кор мекард, ки ба наздикӣ ба аскарӣ гуселаш кардам. Мегӯяд, қадам задан дар саф аз нигаҳбонии ин гӯсфандҳои бешуур беҳтар аст.
Кузякин суханони ӯро то охир гӯш кардаву сипас аз пушти рама давида, ҳуштаккашон гӯсфандонро ба ҷояшон баргардонд. Вақте Кузякин нафастанг шудаву ба назди чӯпон баргашт, ӯро тавсифкунон гуфт:
- Гӯш кун, ту ба хубӣ аз уҳдаи ин кор мебароӣ. Ҳамроҳи ман кор намекунӣ? Ту бе ин ҳам шабҳо бедорхобӣ мекашӣ...
- Ростӣ намедонам, - нобоварона гуфт Кузякин. – Ин таклиф бароям каме ғайричашмдошт аст.
- Музди хуб медиҳам. Ҳаққонӣ, - ӯро розӣ кунонданӣ мешуд чӯпони мӯйсиёҳ.
- Чӣ хел? – каме бо изтироб гуфт Кузякин ва дар рухсораҳояш сурхӣ дамид. – Ман зиндагӣ дорам.. ҳамсар...
- Эҳ девона, ту хавотир нашав, - навозишкорона гуфт чӯпон. – Ман метавонам ба ҷои маош бароят гӯсфанд диҳам. Мешавад?
- Ман онро чӣ кор мекунам?
- Охир ту ақлатро кор фармо, - бо таассуф гуфт чӯпон. – Ту дар умрат ягон бор гӯшти гӯсфанд хӯрдаӣ?
- Бале, хӯрдаам. Ман, гуфтан мумкин, ки ҳатто онро дӯст медорам.
- Ана, - пасмондаи сигорашро бо пош-наи пойафзолаш зер карда, хушҳолона гуфт чӯпон. Гӯсфанд - ин яъне кабоби болаззати гӯсфандӣ, аммо алҳол зиндааш.
- Чӣ, ман онро.. магар онро бояд ба қатл расонам? – бо хотири мушавваш пурсид Кузякин.
- Албатта! Ӯ ихтиёрӣ ба ту гӯшт намедиҳад, - гуфт чӯпон, - Ба ҷуз пашм, ки ҳамонро низ на ба осонӣ ба даст меорӣ. Акнун интихоб намо, ки ба ҷои маошат чӣ гирифтан мехоҳӣ: гӯшт ё пашм?
- Пашм беҳтар аст, - баъди каме андеша кардан гуфт Кузякин. Ӯ ба ёд овард, ки хушдоманаш ҳунари дастибофт дорад ва баъзан хешовандонаш барояш аз деҳот пашми гӯсфанд мефиристанд, ки пиразан бо ҷидду ҷаҳди зиёд онҳоро кандаву тоб дода, ресмони пашмин тайёр мекунад.
- Хуб, ин тавр бошад, имрӯз кори ту ба охир расид, - гуфт чӯпон. – Корат бад набуд: ба хубӣ аз уҳдаи ҳисобу китоби рама баромада, онҳоро аз парокандашавӣ нигоҳ доштӣ. Хуллас, мо алҳол барои ту як миқдор маош метарошем...
Ӯ миёни рама даромада, чолокона аз пои ақиби як гӯсфанди фарбеҳак дошта гирифт ва аз ким-куҷое қайчии бузургеро қарсос занонда, аз думбаи гӯсфанд ба тарошидан шуруъ кард. Ва аз пушти гӯсфанд, ки хирросзанон наҷумбида меис-тод, пашм мисли жемпери бофтаистода оҳиста поён фаромадан гирифт.
- Зӯр-ку!- ба ваҷд омад Кузякин. Ман чунин манзараро танҳо тавассути телевизор дидаам. Фермерҳои австралиягӣ бо ҳамин тарз гӯсфандонро метарошанд.
Чӯпон, ки ин лаҳзаҳо аз бари рухсораҳо ва ришу мӯйлаби натарошидааш қатраҳои арақ мешорид, мутакаббирона гуфт:
- Тавре мебинӣ, на танҳо фермерҳои австралиягӣ, мо низ метавонем! Як санҷида мебинӣ?
- Майлаш! – бо шавқ гуфт Кузякин ва дарҳол гӯсфанди нимтарошидаро зин зада савор шуду қайчиро қарсасзанон ба тарошидан шуруъ кард...
- Ҳоооой, нобакор, ту чӣ кор мекунӣ? – ногаҳон Кузякин аз фарёди даҳшатноке бедор шуд.
Ӯ худро болои ҷойхобаш дид, ки ҳамсарашро зери пой кардаву дар як даст қайчии нохунороии ҳамсараш дар кафи дасти дигараш як қабза мӯи сари ӯро ғиҷим кардаву қасди тарошидан дошт. Ва Кузякин аз шиддати торсакии обдоре ба рӯи фарш паридаву шармандаву малул зери лаб ғурунгос зад:
- Бубахш, азизам, худам намедонам, чӣ гап шуд. Ба зудӣ хобам наомад, хостам гӯсфандонро шумурам ва...
- Ман ба ту гӯсфандшумориро нишон медиҳам, ҳайвони бешох! – бо хашму ғазаби зиёд дод мезад ҳамсари танумандаш. – Шон, хобаш наомадааст! Майзадаи ношуд! Тамом! Ба хонаи дигар гузар! Дигар бо ман дар як ҷо намехобӣ!
Кузякин сархам ба меҳмонхона гузашта, болои диван дароз кашид. Ва боз муддати дароз хоб ба чашмаш наомад. Дар бораи ошнои наваш меандешид: Чӣ ҳол дошта бошад? Аз уҳдаи идораи як рамаи калон мебаромада бошад ва оқибат кист нафаре, ки бисту панҷ сар моли ӯро рабудааст? Шояд моли гумшуда аз ин миқдор низ бештар бошад? Ва Кузякин ба хулосае омад, ки рамаро бори дигар мешуморад...
Марат ВАЛЕЕВ,
Аз русӣ тарҷумаи
Шаҳло ЭШОНОВА, “ҶТ”
Эзоҳи худро нависед