Чанде пеш дар шабакаҳои иҷтимоӣ навори ҷанҷолии як оилаи ҷавон чарх зад, ки ҷомеаро нигарон кард. Пас аз таҳлилҳо маълум гардид, ки ин наворро Рухшона Раҳматуллоева, истифодабарандаи шабакаҳои иҷтимоӣ паҳн намудааст. Корбарони шабакаҳои иҷтимоӣ аз мақомоти дахлдор хостанд, ки ин қазияро таҳқиқ намоянд.

Рухшона Раҳматуллоева, модел ва блогери тоҷик аз мақомоти дахлдори болоии кишвар хоҳиш кардааст, ки ба ӯ кумак расонанд.

Номбурда дар саҳифаи худ шаби 12 июн хабар додааст, ки аз зиндагӣ бо шавҳараш Умед, ки бо ҳам 5 сол умр ба сар бурдаанд ва аз ӯ 3 фарзанд дорад, дилгир шудааст. Ӯ навиштааст, ки зиндагиаш танҳо бо маблағе, ки худи блогер кор мекунад, мегузарад, бар замми ин шавҳараш ҳар рӯз бо корд ӯро метарсонад ва ӯро шиканҷаву озор медиҳад.

Ин зан мегӯяд, ки аз болои шавҳараш ариза навишта бошад ҳам, аз ҷониби мақомот ягон чора андешида нашудааст. Вобаста ба ҳолати мазкур Рухшона Раҳматуллоева аз мақомотҳои болоии кишвар хостааст, ки қазияи ӯро дида бароянд.

Ба иттилои Раёсати ВКД дар шаҳри Душанбе 13 июни соли равон муроҷиати электронии шаҳрванд Рухшона Раҳматуллоева, ки аз шиканҷаву бадрафтории шавҳараш шикоят намуд, мавриди баррасӣ қарор дода шуд. Дар натиҷаи санҷиши муроҷиати мазкур, шавҳари номбурда шаҳрванд Раҳматуллоев Умед Ахмедович, истиқоматкунандаи шаҳри Душанбе, кӯчаи С.Айнӣ дастгир шуд.

Ҳамдигарфаҳмию эҳтиром ва риояи одобу ахлоқи оиладорӣ асоси бунёди оилаи солим ба шумор мераванд. Вале дар аксар маврид вуҷуд надоштани чунин омилҳо боиси парокандашавии оилаҳо ва сар задани ҳодисаю воқеаҳои фалокатбор мегардад.

Зимни санҷиши холисонаву ҳамаҷониба, пурсиши гумонбару ҷабрдида ва шоҳидони ҳодиса муайян карда шуд, ки дар ҳақиқат муддатест дар муносибатҳои оиладории номбурдагон нофаҳмӣ ҷой доштааст.

Вобаста ба ин, аз ҷониби кормандони милитсияи пойтахт нисбати шаҳрванд Раҳматуллоев Умед протоколи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ тартиб дода шуда, аз ҷониби Суди ноҳияи Шоҳмансур нисбати номбурда ҷазо дар намуди ҳабси маъмурӣ ба муҳлати 7 шабонарӯз таъин карда шуд.

Равоншинос Зарина Кенҷаева бобати ин масъала гуфт, ки хушунат ва зӯроварӣ нисбати занон шаклҳои гуногун дошта, метавонад ҳолатҳои ногувори манфиро ба бор оварад. Зӯроварии хонаводагӣ, ҷинсӣ, издивоҷи маҷбурӣ ва бармаҳал, таҳқир, таҳдид ва ғайра аз ҷумлаи он амалҳоеанд, ки дар пайи муноқишаву нофаҳмиҳои оилавӣ сар зада, шахсро гумроҳ ва ба ҳар гуна амалҳои ношоиста водор месозад.

- Ҳамчунин, пош хӯрдани оилаҳо, аз даст додани саломатии ҷисмонию равонии шахс, дар ҳолати ногувор қарор гирифтани фарзандони ноболиғ, ятим мондан ва аз меҳру муҳаббати волидон маҳрум гаштани фарзандон, ба худкушӣ даст задани шахси ҷабрдида, шуруъ кардан ба шаробнӯшию истифодаи маводҳои нашъаовар ва дигар омилҳое, ки боиси таассуфу нигаронӣ мешаванд, аксаран аз зӯроварӣ ва хушунати беасос маншаъ мегиранд, - гуфт ин равоншинос.

Ҳуқуқшиносон дар шарҳи мавзуъ илова карданд, ки хушунат чор намуд: ҷисмонӣ, руҳӣ, иқтисодӣ ва шаҳвонӣ мешавад ва сарчашмаи хушунатҳо аз хушунати иқтисодӣ маншаъ мегирад. Бештари оилаҳое, ки ба хушунат гирифтор мешаванд, маълумоти ҳуқуқӣ надоранд. Бояд маърифати ҳуқуқии ҷомеа, хусусан занҳоро баланд бардорем.

Ҳикматулло Сафаров, ҳуқуқшинос гуфт, “вақти он расидааст, ки барои кам кардани сатҳи хушунат дар оила бояд духтарон пеш аз издивоҷ ба касбомӯзӣ ҷалб шуда, дар ҳаёт мустақил шаванд. Бояд аз ҷониби ниҳодҳои дахлдор корҳои фаҳмондадиҳӣ бо мақсади пешгирии зӯроварӣ дар оила пурзӯр гардад. Бахусус, дар назди идораҳои Сабти асноди ҳолати шаҳрвандии шаҳру ноҳияҳои мамлакат ҳуқуқшиносон ва равоншиносон ба навхонадорон дарсҳои оиладорӣ гузаронанд. Ҳамчунин, волидон ба издивоҷи хешутаборӣ роҳ надиҳанд. Чунин иқдомҳо метавонад, роҳи пошхӯрии оилаҳои ҷавонро дар ҷомеа коҳиш диҳад. Зӯроварӣ дар оила ҳамеша табиати худро дорад. Яъне, амале ба шумор меравад, ки доимо мақсадҳои ғаразнок дорад ва бо нияту мақсади муайяне нисбати аъзои оила содир мешавад.

Поймол намудани ҳуқуқу озодиҳои ин ё он аъзои оила аломати дигари хабардиҳанда аз мавҷудияти зӯроварӣ мебошад. Ҳамаи одамон озоданд ва дар ҳуқуқу озодиҳояшон баробаранд: ҳуқуқ ба зиндагӣ, амният, таҳсил, дастрасӣ ба табобат, бунёди оила, ҳуқуқ ба истироҳат ва ғайра”.

Ҷомеашиносон бар онанд, ки як роҳи зуд ҳал шудани мушкили хушунат нисбати занону духтарон дур шудан аз таассуб ва талош намудан барои беҳтар шудани вазъи иҷтимоии онҳост.

Ба андешаи ҷомеашинос Адиба Норматова “таъсир ва оқибатҳои зӯроварӣ дар оила аксар вақт нодида гирифта мешаванд, ки ба саломатии ҷабрдида таъсири манфӣ мерасонад. Ҳатто агар зӯроварӣ нисбат ба кӯдакон нигаронида нашуда бошад ҳам, он ҳамеша ба руҳияи инкишофи онҳо бетаъсир намемонад. Аксар вақт кӯдакон модарони худро ҳифз намуда, мавриди зӯроварӣ қарор мегиранд. Бинобар сабаби тарбияи нодуруст ва инкишофи шахсияти кӯдак, писарони дар шароити зӯроварии доимӣ бавоярасида бештар дар оянда ҷабрдиҳанда мешаванд ва духтарон низ дар муносибатҳои оилавии худ ҷабрдидаи зӯроварӣ мегарданд. Дар бисёр ҳолатҳо кӯдакон маҷбур мешаванд, ки чунин оилаҳои ноустуворро тарк намоянд ва дар оянда ҷабрдидаи ҷиноят гарданд, ё ба дасти гурӯҳҳои ҷинояткор меафтанд, ки ин барои ҷомеа оқибатҳои нохуб дорад”.

Шермуҳаммад Шоҳиён, раиси Суди Олии кишвар дар ҷамъбасти фаъолияти ин ниҳод дар соли 2023 гуфта буд, ки дар кишвар 21 334 парвандаҳои оилавӣ баррасӣ гардидааст, ки аз он 213 парвандаи зӯроварӣ ва хушунат аст, ки нисбат ба ҳамин давраи соли гузашта 16 адад кам мебошад.

Тибқи омори ахири Кумитаи кор бо занон ва оилаи назди Ҳукумати кишвар соли 2023 дар маҷмӯъ 3058 ҳолати хушунат ба қайд гирифта шудааст, ки нисбат ба ҳамин давраи соли гузашта 339 ҳолат кам мебошад.

Бо мақсади пешгирии чунин ҳолатҳои ногувор дар мамлакат 19 марти соли 2013 Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон “Дар бораи пешгирии зӯроварӣ дар оила” қабул гардид. Қонуни мазкур муносибатҳои ҷамъиятиро вобаста ба пешгирии зӯроварӣ дар оила танзим намуда, вазифаи субъектҳои пешгирикунандаи зӯроварӣ дар оиларо доир ба ошкор, пешгирӣ ва бартарафсозии сабабу шароитҳои ба он мусоидаткунанда муайян менамояд.

Наҷиба МУРОДБЕКОВА, “ҶТ”