ҶОМЕА
Якшанбе 19 Май 2024 05:56
Катибаи аввал:
РУҶУЪ
Овози қатора, гандуми қадкашида ва деҳи обод
Мо ноҳияи Данғара сафар дорем. Худо кунад, ки сиҳату саломат рафта бозгардем. Аз миён ду соат гузашт. Мо ба маркази ноҳия расидем. Аён аст, ки рӯз аз рӯз симои ноҳия тағйир меёбад. Назди бозори марказӣ омадем. Мусофиркашон бо садоҳои гуногун миёни анбӯҳи одамон даромада мегӯянд: “Биёед Ҷартеппа, Булёни поёну боло”, “Ду нафар то Лоҳур нест?", “Биё, бача, як нафар “Чорсада”, “Навобод”, “Нурбахш” мерем”. Аз паси нафаре, ки садои охир ба ӯ тааллуқ дошт, рафтем. Дар мошин нишастем. Паҳлуям як духтар нишастааст.
- Хонум, агар ба деҳаи “Чорсада-2” расидем хабар мекунед? – мепурсам аз ӯ.
- Бале, беташвиш бошед.
Роҳ дароз, ҳамвор, якранг, суръати мошин, бепарвоии ронанда, хоб рафтани мусофирон ва...
- Мошинро нигоҳ доред, ин бародар бояд ҳамин ҷо фароянд! – ҳампаҳлуям духтараки зебои тақрибан 25-солае, ки ҳанӯз дар маркази ноҳия барои дар ин ҷо фаромадан гуфта будамаш аз ронанда хоҳиш кард.
Мошин истод. Аз даруни сарпӯши муҳаррик овози гӯшхароше баромад. Ба пеш менигарам: давоми роҳи нопаймуда. Ба тарафи рост менигарам: роҳи қатора. Қатора омад. Ду-уд. Ду-уу-уд. Дуу-уу-уд... Қатора гузашт. Қаторае, ки аз Кӯлоб ба Душанбе меравад. Аз пушти роҳи қатора замини гамдум аст. Гандуми коштаи деҳоти наздик. Дар охири замин кӯҳ, кӯҳҳои зиёд аст. Ба қафо менигарам: роҳе, ки то ин ҷо тай намудем. Ва билохира ба тарафи чапам менигарам: деҳа. Ронанда ҷувздонамро дод. Роҳкироро аз дастам гирифт. Ба мошин нишаст. Боз чархҳои мошин ба чархидан даромаданд. Мошин рафт...
Катибаи дуввум:
“Дар деҳаи Чорсада -2”
Деҳа дар дасти мардум аст, хоҳанд онро “тиллоӣ” мекунанд, нахоҳанд “лойӣ”.
Ин ҷо як саволи мантиқӣ пайдо мешавад: “Чаро мо маҳз ба деҳаи “Чорсада-2” омадем?” Чун деҳаи мазкур аз деҳаҳои гирду атроф тафовути зиёд дорад. Моҳи майи имсол даҳ сол пур мешавад аз бунёди ин деҳа. Яъне даҳ сол муқаддам сокинони деҳаи “Сари пул”-и ноҳияи Нурободро бо сабаби зери оби НБО-и Роғун мондани деҳаашон ба ин ҷо кӯчониданд. Мардуми деҳаи “Сари пул” бо майли дил ба ин ҷо омаданд ва ҳар кадоме дар таҳкурсиҳои махсусе, ки НБО-и Роғун рехта буд хона сохтанд. Инак, аз бунёд ва ҷойивазкунии ин мардум даҳ сол пур мешавад. Даҳсолагии бунёд ва озмуни рӯзномаи “Ҷавонони Тоҷикистон” баҳонаи хубест барои муаррифии ин деҳ.
Месазад гуфт, ки дар ин деҳа ба ҷуз аз сокинони деҳаи “Сари пул” боз чандин хоҷагиҳои осебдида аз ноҳияи Дарвоз ва деҳоти гирду атроф хона бунёд карда, зист доранд. Зиндагии тифоқона.
Деҳаи “Чорсада-2” миёни деҳаҳои Чорсада ва Навобод ҷойгир шудааст. Аз роҳи калон барои даромад ба деҳа се даромадгоҳ аст. Дигар пешопеши деҳаро ҷӯи то қади одам баланд аз роҳ ҷудо мекунад. Ин ҷӯи калон, ки аз чанд деҳаи поён то чанд деҳаи дигари боло об меораду мебарад, махсус барои обмонии заминҳои пахта аст. Аз ин об мардуми деҳа наменӯшанд. Ин ҷӯйҳое, ки аз қади одам баландтаранд қисмат-қисмат буда ва якеаш тақрибан 2-3 метр аст. Инҳоро барои чӣ гуфтем? Барои он ки мо ҳоло ҳам дар ҷои аз мошин фаромадаамон истодаем. Аз рафтуои зиёди мошинҳо ба он тарафи роҳ гузашта намешавад. Акнун мегузарем. Ба растаҳо ворид мешавем. Бо ворид шудан ба ин деҳа кас хаёл мекунад, ки ба ягон шаҳраки навбунёд, ба сони биҳишт ворид шудааст. Бинанда бовар намекунад, ки ин ҷо як деҳаест. Деҳае, ки ҳанӯз 10 сол пеш дар ҷояш гандум мекоштанд. Деҳае, ки ҳанӯз даҳ сол пеш аз одамҳо холӣ буд. Деҳае, ки барои мардуми дигар деҳоти атроф чарогоҳ маҳсуб меёфт. Деҳае, ки заминаш аз борон об мехӯрд. Деҳае, ки ҳар рӯзи Худо хуршед саховатмандона ба заминаш нур мепошид...
Бояд бигӯем, ки деҳи “Чорсада-2” бо тафоввутҳои хеле зиёд аз дигар деҳот арзи ҳастӣ дорад. Барои аз роҳи калон ба аксар деҳот даромадан бисёриҳо дар худ як нороҳатиро эҳсос мекунанд. Ҳатто садои мошинҳо ҳам бо даромадан ба кӯчаву тангкӯчаи деҳот дигар мешавад. Сабаб он аст, ки мутаассифона, аксар деҳоти ҷумҳурии мо роҳи ҳамвор надорад. Вале деҳаи “Чорсада-2” аз ин камбудӣ истисност. Зеро бо ворид шудан ба ин деҳа ҳам попӯшҳои инсон ва ҳам чархҳои мошин роҳат мекунанд. Ҳама роҳҳо асфалтпӯш аст. Бо даромадан ба як растаи деҳ кас гумон мекунад, ки дар кӯчае аз кӯчаҳои нав таъмирдидаи пойтахт қадам зада, равон аст. Кӯдакону наврасони ин деҳа дар ин растаҳо бо як дасту бе даст велосипед меронанд.
Хонандагони гиромӣ, агар дар дигар деҳот соҳибхонае ягон меҳмонро даҳ маротиба суроғаи хонаашро бо ранги дарвозаву навъи ниҳолҳои дар ҳавлиаш дошта бигӯяд, боз хонаро намеёбад, то он ки соҳибхона то роҳи калон ба пешвозаш набарояд. Аммо хонаеро пайдо кардан дар деҳаи “Чорсада-2” бисёр осон аст. Зеро деҳа ҳамагӣ аз 9 раста иборат аст. Ва хонаҳо аз рӯи лоиҳаи махсус сохта шудаанд, ки меҳмон ва ё умуман шахси нав омода дар кӯчаи чанду хонаи чанд меҷустаашро донад басанда аст. Агар шахсе бо ворид шудан ба деҳае дар тарс афтад, ки ногаҳ аз назди дарвозае саги “гизалаи газанда” ба ӯ ҳамла накунад, бо даромадан ба ин деҳа, ки холо мо дар кӯчаҳояш қадам мепартоем, ягон нафар тарсро фикр намекунад. Агар нафаре бо ворид шудан ба деҳае дарҳол фикри лой ё камбудии дигареро кунад, яқин бо даромадан ба ин деҳа дар сараш чунин фикрҳо пайдо намешавад. Бо бунёди ин деҳа, мардуми деҳоти гирду атроф садҳо нафар соҳиби ҷойи кор шуданд, ки аксарияташон биносоз буданд.
Дар деҳаи “Чорсада-2” айни ҳол 256 хоҷагӣ вуҷуд дорад, ки аҳолии деҳаро ба 1112 нафар расонидаанд. Аз ин шумора 576 нафарашон мард ва 536 нафар занон ҳастанд. Вобаста ба ин диаграммаеро меорем, ки доир ба сокинони деҳи мазкур маълумоти пурра медиҳад.
Қисми зиёди аҳолии деҳаро кӯдакону наврасон ташкил медиҳанд. Зиндагии мардуми деҳаи мазкур хуб аст ва онҳо узви оилаи худро зиёд кардан мехоҳанд. Кӯдакон як қисми муҳими зиндагии ин мардум ҳисобида мешаванд.
Катибаи саввум:
ДАРГОҲҲОИ МУҚАДДАС
Тафаккур ва маърифати ҳар минтақаро аз масҷид ва мактабаш баҳо додан мумкин.
Як тафоввути дигари деҳаи мазкур ин аст, ки сутунҳои деҳа-домулло ва муаллимон ба якдигар саломуалайканд. Ба якдигар доимо дар муоширатанд. Ба якдигар аз бурду бохти деҳа сухан мегӯянду муҳокима мекунанд. Ба якдигар меҳмон мешаванд. Як фикру як мақсад доранд. Ин муҳимтарин ва сарчашмаи аслии ҳама пешравиҳову муваффақиятҳои деҳа аст. Мардум дар ҳама шодию ғам аввал ба забон номи муаллиму домуллоро меоранд. Ин ду нафар талқинкунандаи некӣ ва адолатанд. Ин ду нафар намунаи ибрат барои тамоми мардуми деҳанд. Ин ду нафар зиндагии мардуми одиро, аз кӯдак то пиронсол танзим мекунанд. Ин ду нафар барои бисёриҳо намунаанд. Маҳз дар деҳа домулло ва муаллимонанд, ки насли нав ба корҳои хубу ободонӣ машғул мешаванд. Ва ин ду нафаранд, ки мардум зиёнкор нашуда аз пайи омӯхтани илм мешаванд. Хушбахтии мардуми деҳаи “Чорсада-2” ҳам дар ҳамин аст, ки муаллим ва домулло бо ҳам наздиканд. Дар канори мардум, бо насли наву куҳнаанд. Дар ғаму шодӣ шариканд...
Ду даргоҳи муқаддас-масҷиду мактаб дар дасти домуллову муаллим ҳастанд ва хуш ба ҳоли он мардуме, ки намояндагони ин ду даргоҳ бо ҳам дӯст бошанд ва барои пешрафту беҳбудӣ кӯшиш кунанд.
Бе муҳобот мактаби рақами 72-и деҳаи “Чорсада-2” беназир аст ва шахсан бароям ин беҳтарин мактаб ба ҳисоб меравад. Сохтмони муассисаи таълимӣ барои аҳолии деҳа моҳи августи 2012 аз тарафи НБО-Роғун оғоз шудааст. Хушбахтона, 28-уми августи соли 2015 лентаи кушодашавии он қайчӣ карда шуд.
Муассисаи мазкур барои 640 хонанда дар як баст пешбинӣ шудааст. Дар ҳоли ҳозир ин ҷо 27 омӯзгор фаъолият доранд, ки 15 нафарашон мард ва 12 нафари дигар зан ҳастанд. Муассисаи таълимӣ дорои 508 хонанда буда, аз ин шумора 268 нафар писар ва 240 нафар духтаронанд.
Муассисаи мазкур дорои 8 адад ҳуҷраҳои таълимӣ ва 19 адад синфхонаҳо, толори варзишӣ барои 325 ҷой, маҷлисгоҳ барои 180 ҷойи нишаст, ошхона барои 48 ҷойи нишаст, майдончаи варзишии берунӣ барои футболи хурд ва баскетбол аст.
Дар мактаби деҳа ба ҷуз аз аҳолии худӣ, боз хонандагону омӯзгорон аз ҳисоби мардуми аз ноҳияи Дарвоз кӯчондашуда, ки дар наздикиҳо зист доранд, ба таълиму тарбия фаро гирифта шудаанд.
Дар охири ин қисмат барои поси эҳтиром ба хоҷагидори муассисаи таълимии мазкур Шоҳкарим ташаккур мегӯем. Зеро ҳар чизе ки мо доир ба мактаб пайдо кардем, маҳз бо кӯшишу мусоидати ин шахс ба дасти мо расид. Воқеан ӯ як марди ба маънои томаш озод, хушрафтор ва самимист.
Катибаи чаҳорум:
ДАРГОҲИ СОЛИМӢ ВА ЭЪТИМОДИ МАРДУМ
Ҷумлаи маъмули “Худо ҳеҷ касро ба духтуру милиса рӯ ба рӯ накунад” барои мардуми деҳаи “Чорсада-2” тамоман бегона аст. Зеро бо дидани Момагул Раҷабова, мудири бунгоҳи тиббии деҳ дар лабони ҳар яке табассум пайдо мешавад.
Дар пушти мактаб бунгоҳи тиббии деҳа қомат афрохта аст. Бинои тозаву озодаест. Дар он ҳамагӣ панҷ нафар кор мекунанд: мудир, додари шафқат ва се нафар ҳамшираи шафқат. Аз суханони мардуми деҳ бар меояд, ки ҳамагӣ аз кору пайкори кормандони бунгоҳи тиббӣ сад дар сад розиянд. Ин бунгоҳи тиббиро намешавад, ки танҳо бунгоҳи тиббӣ гӯем. Зеро сокинони деҳ он ҷо бо дархосту муроҷиатҳое мераванд, ки бояд онҳоро духтури калони бемористони марказӣ гӯш кунад.
Дар як рӯз тибқи меъёр бояд то 10 нафар хизмат расонида шавад. Лек аз рафти кори онҳо мо мушоҳида кардем, ки то 20-25 нафар муроҷиат мекунанд. Ва ҳеҷ муроҷиате бе натиҷа намемонад.
Барои духтур аз ҳама чизи муҳим эътимоди мардумро ба даст овардан аст. Бешубҳа метавон гуфт, ки табибони ин даргоҳи солимӣ боварӣ ва эътимоди сокинони деҳаро бисёр хуб ба даст овардаанд. Зеро барои мардуми деҳ духтури хубу сухани беморро гӯш мекардагӣ лозим аст. Бе ягон дудилагӣ метавон гуфт, ки ин хоста ё ҳоҷати сокинон бароварда шудааст.
Катибаи панҷум:
ДАРГОҲИ “ХОҶАТУ УМЕД”
Ягона ҳоҷатбарори башарият Худованд аст, вале боз метавон гуфт, ки ҳар чизу ҳар кас метавонад бо хости Ӯ барои аҳли башар ҳоҷатбарору умедиҳанда шавад.
Дар паҳлӯи бунгоҳи тиббии деҳа як биное аст, ки дар пештоқаш чунин навишта шудааст: “Маркази МД “ММЗ НБО-и Роғун” дар ноҳияи Данғара “DFA of Rogun HPP”. Мо даруни ин бино даромадем. Аз наздамон як зани ҷавон баромад:
- Ассалому алейкум, хуш омадед! Чӣ хизмат буд?
- Воалейкум салом, раҳмат. Ман...
Ҳамин тавр, суҳбати мо бо мутахассиси “Маркази МД “ММЗ НБО-и Роғун” дар ноҳияи Данғара “DFA of Rogun HPP” Шамсия Раҳимова оғоз шуд.
- То ҷое иттилоъ дорем ин марказ аз тарафи мудирияти НБО-и Роғун сохта шудааст...
- Бале.
- Мақсад аз бунёд ва вуҷуд доштани чунин марказ барои аҳли деҳ чист?
- Тавре шумо аллакай медонед, сокинони деҳаи “Чорсада-2” аз деҳаи “Сари пул”-и ноҳияи Нуробод барои он ки деҳаашон зери об мемонад, ба ин ҷо кӯчонида шудаанд. Ин марказро НБО-и Роғун махсус барои ҳамин мардум бунёд кардааст, ки ҳама хоҳишу дархост, саволу мушкилӣ, ҳоҷату эҳтиёҷоти мардумро қабул намояд.
- Яъне гуфтанӣ ҳастед, ки мардуми деҳа чӣ мушкилие дошта бошанд ба ин ҷо муроҷиат мекунанд?
- Бале. Мо бо сокинони деҳа ҳамарӯза дар иртиботем ва аз хурдтарин мушкилию пешравӣ ва дигаргуншавиашон бо хаберем.
- Лутфан мегуфтед, ки мардуми ин деҳа бештар бо кадом мавзуъҳо ба шумо муроҷиат мекунанд?
- Муроҷиати қисми зиёдашон барои ҷойи кор аст.
- Чӣ хел ба онҳо кор ёфта медиҳед?
- Маркази мо бо хоҷагиҳои деҳқонӣ ва шахсони алоҳида, ки корфармо ба ҳисоб мераванд доимо дар иртибот ва ҳамкории зич аст. Барои ба кор таъмин кардани аҳолӣ мо ҳамеша дар ҷустуҷӯ ва такопу ҳастем, то ки мардум бе кор намонанд. Сокинон ба назди мо меоянд ва аз уҳдаи кадом корҳо баромаданашонро мегӯянд, дар ҳамин ҳол корфармоён ҳам ба мо бо корҳои гуногун муроҷиат мекунанд ва мо ҳамчун миёнарав корфармоёнро ба коргар ва коргаронро ба корфармо мерасонем.
- Оё барои занҳо ҳам кор меёбед ё ин ки занҳои ин деҳа ҳамагӣ хонашинанд?
- Дар деҳаи мазкур занҳои фаъол ва пешсаф хеле зиёданд. Дар бобати ба кор таъмин кардани занҳо ва духтарон бошад, бояд бигӯям, ки ҳамчуноне барои мардҳо кор пайдо мешавад барои занҳо ҳам ёфтан мумкин. Корҳои занона осон ва барои таъмини рӯзгори онҳо мусоидат мекунанд.
- Масалан, кадом корҳо?
- Пиёзчинӣ, мевағункунӣ, танӯрсозӣ...
- Марказ боз кадом корҳоро ба анҷом мерасонад?
- Хушбахтона, бо ташаббуси Маркази таълими калонсон се сол мешавад, ки дар маркази мо курсҳои кӯтоҳмуддати бофандагӣ ва дӯзандагӣ арзи вуҷуд дорад ва қисме аз духтарони деҳ, ки хоҳиши омӯхтани касби иловагиро доранд, номнавис ва ҳамарӯза 4 соат ба таълим фаро гирифта шудаанд.
- Яъне дар ин марказ касб ҳам омӯзонида мешавад?
- Дуруст. Ҳама кӯшишҳои “Маркази МД “ММЗ НБО-и Роғун” дар ноҳияи Данғара “DFA of Rogun HPP” ба хотири беҳбудии зиндагии мардуми деҳаи “Чорсада-2” аст.
- Аз ин дидор, аз ин суҳбат бисёр хушҳол шудам ва умедворем, ки ҳамин гуна ғамхориҳо нисбат ба сокинони деҳ пайваста идома ёбанд.
- Ташаккури зиёд!
Ба берун баромадам. Дар растаҳои мумфарши деҳаи “Чорсада-2” қадам мезанам. Ҳоло ҳам дар хусуси марказ ва апаи Шамсия фикр мекунам. Аҷоиб. Мо рӯз аз рӯз пеш рафта истодаем. Мо рӯз аз рӯз ғами мардум, хусусан дар фикри мардуми деҳотем. Мо рӯз аз рӯз ба деҳот ва мардумонашон таваҷҷуҳи зиёд зоҳир дорем... Ин деҳа дар солҳои наздик метавонад макони сайёҳии хуб ва сердаромад шавад. Ҳамааш аз худи мо вобаста аст. Худо кунад, ки чунин шавад...
Катибаи шашум:
ВА...
Ҳамеша пас аз пайвандаки пайвасткунандаи “ва” як чизе меояд, ки пеш аз он ифода ёфтаст. Аммо дар пӯшти аломати “се нуқта” чӣ нуҳуфта аст онро иншокунанда медонаду халос.
Маркази таъминкунандаи об
Ҳамчуноне ки дар паҳлуи бунгоҳи тиббии бинои “Маркази МД “ММЗ НБО-и Роғун” дар ноҳияи Данғара “DFA of Rogun HPP” дарашро ба рӯйи сокинони деҳ кушодааст, дар паҳлуи ин марказ биное бо пештоқи “Лоиҳаи дуюми таъмини шуғли аҳолӣ барои устувории хоҷагии деҳот ва идоракунии захираҳои обӣ” вуҷуд дорад, ки махсус барои ба об таъминкунии аҳолии деҳа пешбинӣ шудааст.
Устохона
Дар деҳа устохона ҳам аст, ки моҳи ноябри соли 2018 бахшида ба “Соли рушди сайёҳӣ ва ҳунарҳои мардумӣ” бунёд шудааст. Дар ҳоли ҳозир дар устохонаи мазкур як нафар, Абдулвоҳид Ёров фаъолият дорад. Ин устохона аз дигар устохонаҳо бо он фарқ мекунад, ки танҳо молҳои дархост кардаи сокинонро месозад. Яъне усто Абдулвоҳид ба хоҳишу дархости мардум чӯбро ба асбобҳо мубаддал месозад. Дар устохонаи мазкур ҳама он чизе, ки бо чӯб омода карданаш мумкин аст сохта мешавад. Усто Абдулвоҳид маҳсулоти чӯбии худро барои панҷ сол бо кафолат мефурӯшад.
Сартарошхона
Боиси ёдоварист, ки дар деҳаи мазкур як сартарошхона ҳам аст, ки сокинон бемушкилӣ аз он истифода мебаранд. Сартарош Давлати Маҳмадхуҷа, аз мардуми таҳҷоии деҳа мебошад.
Боқимонда иншоотҳои зерсохтори деҳаи “Чорсада-2”-ро метавонем ба таври зайл ва бе шарҳ ном барем:
Ду идора, як чойхона, панҷ мағоза, як дорухона, як бозор, як утоқи раиси маҳалла, як утоқи раиси хӯрокаи чорво.
Катибаи ҳафтум:
ПОЁН Ё ГУФТУГӮЙИ ОХИР
Ҳар вақте ки руҷуъ мекунем, бояд то поён онро расонем.
Кори мо дар деҳаи “Чорсада-2” ба поён расид. Бисёр дидем. Бисёр шунидем. Бисёр вохӯрдем. Бисёр суҳбат кардем. Бисёр хурсанд шудем. Бисёр...
Аз миёни растаҳои деҳа як мошин наздик шуд. Ба ман “чашмакӣ” зад. “Данғара меравем...” Дар мошин нишастам. Мошин ҳаракат кард.
Аз радиои мошин садои Аҳмад Зоҳир меояд.
- Амак, касби мусофиркашӣ дар деҳа чӣ гуна аст?
- Бисёр хуб!
- Аз он пуле, ки бо чархонидани чархҳо ва кор кардани муҳаррики мошинатон меёбед, розиед?
- Албатта, рози нашуда намешавад?
- Сузишворӣ қимату роҳкиро арзон аст оё сари чанбарак нишастан бар зарар нест?
- Мумкин. Барои баъзе ронандаҳо зарар бошад, аммо барои ман зарар нест.
- Сабаб чист?
- Ман ба ҷуз кашонидани мусофирон боз хариди қисме аз мардуми “Чорсада-2”-ро анҷом медиҳам.
- Чӣ хел?
- Ба ман занг мезананд, ҳар чизе, ки мегӯянд мебарам ва дар болои пули сарф кардаам ҳақи корамро медиҳанд.
- Яъне ин даромади иловагии коратон аст?
- Бале.
Ба маркази ноҳия расидем. Акнун дар дохили истгоҳ ё бо баёни имрӯз терминали мусофирбарӣ қарор дорем. Вақти хайру хуш расид. Ва бо ронандае, ки моро овард, Шамсиддин Исроилов ба суҳбатамон нуқта гузоштем.
Хайр то дидори дигар, Данғара!
Салом Душанбе!
РУҶУЪ
Овози қатора, гандуми қадкашида ва деҳи обод
Мо ноҳияи Данғара сафар дорем. Худо кунад, ки сиҳату саломат рафта бозгардем. Аз миён ду соат гузашт. Мо ба маркази ноҳия расидем. Аён аст, ки рӯз аз рӯз симои ноҳия тағйир меёбад. Назди бозори марказӣ омадем. Мусофиркашон бо садоҳои гуногун миёни анбӯҳи одамон даромада мегӯянд: “Биёед Ҷартеппа, Булёни поёну боло”, “Ду нафар то Лоҳур нест?", “Биё, бача, як нафар “Чорсада”, “Навобод”, “Нурбахш” мерем”. Аз паси нафаре, ки садои охир ба ӯ тааллуқ дошт, рафтем. Дар мошин нишастем. Паҳлуям як духтар нишастааст.
- Хонум, агар ба деҳаи “Чорсада-2” расидем хабар мекунед? – мепурсам аз ӯ.
- Бале, беташвиш бошед.
Роҳ дароз, ҳамвор, якранг, суръати мошин, бепарвоии ронанда, хоб рафтани мусофирон ва...
- Мошинро нигоҳ доред, ин бародар бояд ҳамин ҷо фароянд! – ҳампаҳлуям духтараки зебои тақрибан 25-солае, ки ҳанӯз дар маркази ноҳия барои дар ин ҷо фаромадан гуфта будамаш аз ронанда хоҳиш кард.
Мошин истод. Аз даруни сарпӯши муҳаррик овози гӯшхароше баромад. Ба пеш менигарам: давоми роҳи нопаймуда. Ба тарафи рост менигарам: роҳи қатора. Қатора омад. Ду-уд. Ду-уу-уд. Дуу-уу-уд... Қатора гузашт. Қаторае, ки аз Кӯлоб ба Душанбе меравад. Аз пушти роҳи қатора замини гамдум аст. Гандуми коштаи деҳоти наздик. Дар охири замин кӯҳ, кӯҳҳои зиёд аст. Ба қафо менигарам: роҳе, ки то ин ҷо тай намудем. Ва билохира ба тарафи чапам менигарам: деҳа. Ронанда ҷувздонамро дод. Роҳкироро аз дастам гирифт. Ба мошин нишаст. Боз чархҳои мошин ба чархидан даромаданд. Мошин рафт...
Катибаи дуввум:
“Дар деҳаи Чорсада -2”
Деҳа дар дасти мардум аст, хоҳанд онро “тиллоӣ” мекунанд, нахоҳанд “лойӣ”.
Ин ҷо як саволи мантиқӣ пайдо мешавад: “Чаро мо маҳз ба деҳаи “Чорсада-2” омадем?” Чун деҳаи мазкур аз деҳаҳои гирду атроф тафовути зиёд дорад. Моҳи майи имсол даҳ сол пур мешавад аз бунёди ин деҳа. Яъне даҳ сол муқаддам сокинони деҳаи “Сари пул”-и ноҳияи Нурободро бо сабаби зери оби НБО-и Роғун мондани деҳаашон ба ин ҷо кӯчониданд. Мардуми деҳаи “Сари пул” бо майли дил ба ин ҷо омаданд ва ҳар кадоме дар таҳкурсиҳои махсусе, ки НБО-и Роғун рехта буд хона сохтанд. Инак, аз бунёд ва ҷойивазкунии ин мардум даҳ сол пур мешавад. Даҳсолагии бунёд ва озмуни рӯзномаи “Ҷавонони Тоҷикистон” баҳонаи хубест барои муаррифии ин деҳ.
Месазад гуфт, ки дар ин деҳа ба ҷуз аз сокинони деҳаи “Сари пул” боз чандин хоҷагиҳои осебдида аз ноҳияи Дарвоз ва деҳоти гирду атроф хона бунёд карда, зист доранд. Зиндагии тифоқона.
Деҳаи “Чорсада-2” миёни деҳаҳои Чорсада ва Навобод ҷойгир шудааст. Аз роҳи калон барои даромад ба деҳа се даромадгоҳ аст. Дигар пешопеши деҳаро ҷӯи то қади одам баланд аз роҳ ҷудо мекунад. Ин ҷӯи калон, ки аз чанд деҳаи поён то чанд деҳаи дигари боло об меораду мебарад, махсус барои обмонии заминҳои пахта аст. Аз ин об мардуми деҳа наменӯшанд. Ин ҷӯйҳое, ки аз қади одам баландтаранд қисмат-қисмат буда ва якеаш тақрибан 2-3 метр аст. Инҳоро барои чӣ гуфтем? Барои он ки мо ҳоло ҳам дар ҷои аз мошин фаромадаамон истодаем. Аз рафтуои зиёди мошинҳо ба он тарафи роҳ гузашта намешавад. Акнун мегузарем. Ба растаҳо ворид мешавем. Бо ворид шудан ба ин деҳа кас хаёл мекунад, ки ба ягон шаҳраки навбунёд, ба сони биҳишт ворид шудааст. Бинанда бовар намекунад, ки ин ҷо як деҳаест. Деҳае, ки ҳанӯз 10 сол пеш дар ҷояш гандум мекоштанд. Деҳае, ки ҳанӯз даҳ сол пеш аз одамҳо холӣ буд. Деҳае, ки барои мардуми дигар деҳоти атроф чарогоҳ маҳсуб меёфт. Деҳае, ки заминаш аз борон об мехӯрд. Деҳае, ки ҳар рӯзи Худо хуршед саховатмандона ба заминаш нур мепошид...
Бояд бигӯем, ки деҳи “Чорсада-2” бо тафоввутҳои хеле зиёд аз дигар деҳот арзи ҳастӣ дорад. Барои аз роҳи калон ба аксар деҳот даромадан бисёриҳо дар худ як нороҳатиро эҳсос мекунанд. Ҳатто садои мошинҳо ҳам бо даромадан ба кӯчаву тангкӯчаи деҳот дигар мешавад. Сабаб он аст, ки мутаассифона, аксар деҳоти ҷумҳурии мо роҳи ҳамвор надорад. Вале деҳаи “Чорсада-2” аз ин камбудӣ истисност. Зеро бо ворид шудан ба ин деҳа ҳам попӯшҳои инсон ва ҳам чархҳои мошин роҳат мекунанд. Ҳама роҳҳо асфалтпӯш аст. Бо даромадан ба як растаи деҳ кас гумон мекунад, ки дар кӯчае аз кӯчаҳои нав таъмирдидаи пойтахт қадам зада, равон аст. Кӯдакону наврасони ин деҳа дар ин растаҳо бо як дасту бе даст велосипед меронанд.
Хонандагони гиромӣ, агар дар дигар деҳот соҳибхонае ягон меҳмонро даҳ маротиба суроғаи хонаашро бо ранги дарвозаву навъи ниҳолҳои дар ҳавлиаш дошта бигӯяд, боз хонаро намеёбад, то он ки соҳибхона то роҳи калон ба пешвозаш набарояд. Аммо хонаеро пайдо кардан дар деҳаи “Чорсада-2” бисёр осон аст. Зеро деҳа ҳамагӣ аз 9 раста иборат аст. Ва хонаҳо аз рӯи лоиҳаи махсус сохта шудаанд, ки меҳмон ва ё умуман шахси нав омода дар кӯчаи чанду хонаи чанд меҷустаашро донад басанда аст. Агар шахсе бо ворид шудан ба деҳае дар тарс афтад, ки ногаҳ аз назди дарвозае саги “гизалаи газанда” ба ӯ ҳамла накунад, бо даромадан ба ин деҳа, ки холо мо дар кӯчаҳояш қадам мепартоем, ягон нафар тарсро фикр намекунад. Агар нафаре бо ворид шудан ба деҳае дарҳол фикри лой ё камбудии дигареро кунад, яқин бо даромадан ба ин деҳа дар сараш чунин фикрҳо пайдо намешавад. Бо бунёди ин деҳа, мардуми деҳоти гирду атроф садҳо нафар соҳиби ҷойи кор шуданд, ки аксарияташон биносоз буданд.
Дар деҳаи “Чорсада-2” айни ҳол 256 хоҷагӣ вуҷуд дорад, ки аҳолии деҳаро ба 1112 нафар расонидаанд. Аз ин шумора 576 нафарашон мард ва 536 нафар занон ҳастанд. Вобаста ба ин диаграммаеро меорем, ки доир ба сокинони деҳи мазкур маълумоти пурра медиҳад.
Қисми зиёди аҳолии деҳаро кӯдакону наврасон ташкил медиҳанд. Зиндагии мардуми деҳаи мазкур хуб аст ва онҳо узви оилаи худро зиёд кардан мехоҳанд. Кӯдакон як қисми муҳими зиндагии ин мардум ҳисобида мешаванд.
Катибаи саввум:
ДАРГОҲҲОИ МУҚАДДАС
Тафаккур ва маърифати ҳар минтақаро аз масҷид ва мактабаш баҳо додан мумкин.
Як тафоввути дигари деҳаи мазкур ин аст, ки сутунҳои деҳа-домулло ва муаллимон ба якдигар саломуалайканд. Ба якдигар доимо дар муоширатанд. Ба якдигар аз бурду бохти деҳа сухан мегӯянду муҳокима мекунанд. Ба якдигар меҳмон мешаванд. Як фикру як мақсад доранд. Ин муҳимтарин ва сарчашмаи аслии ҳама пешравиҳову муваффақиятҳои деҳа аст. Мардум дар ҳама шодию ғам аввал ба забон номи муаллиму домуллоро меоранд. Ин ду нафар талқинкунандаи некӣ ва адолатанд. Ин ду нафар намунаи ибрат барои тамоми мардуми деҳанд. Ин ду нафар зиндагии мардуми одиро, аз кӯдак то пиронсол танзим мекунанд. Ин ду нафар барои бисёриҳо намунаанд. Маҳз дар деҳа домулло ва муаллимонанд, ки насли нав ба корҳои хубу ободонӣ машғул мешаванд. Ва ин ду нафаранд, ки мардум зиёнкор нашуда аз пайи омӯхтани илм мешаванд. Хушбахтии мардуми деҳаи “Чорсада-2” ҳам дар ҳамин аст, ки муаллим ва домулло бо ҳам наздиканд. Дар канори мардум, бо насли наву куҳнаанд. Дар ғаму шодӣ шариканд...
Ду даргоҳи муқаддас-масҷиду мактаб дар дасти домуллову муаллим ҳастанд ва хуш ба ҳоли он мардуме, ки намояндагони ин ду даргоҳ бо ҳам дӯст бошанд ва барои пешрафту беҳбудӣ кӯшиш кунанд.
Бе муҳобот мактаби рақами 72-и деҳаи “Чорсада-2” беназир аст ва шахсан бароям ин беҳтарин мактаб ба ҳисоб меравад. Сохтмони муассисаи таълимӣ барои аҳолии деҳа моҳи августи 2012 аз тарафи НБО-Роғун оғоз шудааст. Хушбахтона, 28-уми августи соли 2015 лентаи кушодашавии он қайчӣ карда шуд.
Муассисаи мазкур барои 640 хонанда дар як баст пешбинӣ шудааст. Дар ҳоли ҳозир ин ҷо 27 омӯзгор фаъолият доранд, ки 15 нафарашон мард ва 12 нафари дигар зан ҳастанд. Муассисаи таълимӣ дорои 508 хонанда буда, аз ин шумора 268 нафар писар ва 240 нафар духтаронанд.
Муассисаи мазкур дорои 8 адад ҳуҷраҳои таълимӣ ва 19 адад синфхонаҳо, толори варзишӣ барои 325 ҷой, маҷлисгоҳ барои 180 ҷойи нишаст, ошхона барои 48 ҷойи нишаст, майдончаи варзишии берунӣ барои футболи хурд ва баскетбол аст.
Дар мактаби деҳа ба ҷуз аз аҳолии худӣ, боз хонандагону омӯзгорон аз ҳисоби мардуми аз ноҳияи Дарвоз кӯчондашуда, ки дар наздикиҳо зист доранд, ба таълиму тарбия фаро гирифта шудаанд.
Дар охири ин қисмат барои поси эҳтиром ба хоҷагидори муассисаи таълимии мазкур Шоҳкарим ташаккур мегӯем. Зеро ҳар чизе ки мо доир ба мактаб пайдо кардем, маҳз бо кӯшишу мусоидати ин шахс ба дасти мо расид. Воқеан ӯ як марди ба маънои томаш озод, хушрафтор ва самимист.
Катибаи чаҳорум:
ДАРГОҲИ СОЛИМӢ ВА ЭЪТИМОДИ МАРДУМ
Ҷумлаи маъмули “Худо ҳеҷ касро ба духтуру милиса рӯ ба рӯ накунад” барои мардуми деҳаи “Чорсада-2” тамоман бегона аст. Зеро бо дидани Момагул Раҷабова, мудири бунгоҳи тиббии деҳ дар лабони ҳар яке табассум пайдо мешавад.
Дар пушти мактаб бунгоҳи тиббии деҳа қомат афрохта аст. Бинои тозаву озодаест. Дар он ҳамагӣ панҷ нафар кор мекунанд: мудир, додари шафқат ва се нафар ҳамшираи шафқат. Аз суханони мардуми деҳ бар меояд, ки ҳамагӣ аз кору пайкори кормандони бунгоҳи тиббӣ сад дар сад розиянд. Ин бунгоҳи тиббиро намешавад, ки танҳо бунгоҳи тиббӣ гӯем. Зеро сокинони деҳ он ҷо бо дархосту муроҷиатҳое мераванд, ки бояд онҳоро духтури калони бемористони марказӣ гӯш кунад.
Дар як рӯз тибқи меъёр бояд то 10 нафар хизмат расонида шавад. Лек аз рафти кори онҳо мо мушоҳида кардем, ки то 20-25 нафар муроҷиат мекунанд. Ва ҳеҷ муроҷиате бе натиҷа намемонад.
Барои духтур аз ҳама чизи муҳим эътимоди мардумро ба даст овардан аст. Бешубҳа метавон гуфт, ки табибони ин даргоҳи солимӣ боварӣ ва эътимоди сокинони деҳаро бисёр хуб ба даст овардаанд. Зеро барои мардуми деҳ духтури хубу сухани беморро гӯш мекардагӣ лозим аст. Бе ягон дудилагӣ метавон гуфт, ки ин хоста ё ҳоҷати сокинон бароварда шудааст.
Катибаи панҷум:
ДАРГОҲИ “ХОҶАТУ УМЕД”
Ягона ҳоҷатбарори башарият Худованд аст, вале боз метавон гуфт, ки ҳар чизу ҳар кас метавонад бо хости Ӯ барои аҳли башар ҳоҷатбарору умедиҳанда шавад.
Дар паҳлӯи бунгоҳи тиббии деҳа як биное аст, ки дар пештоқаш чунин навишта шудааст: “Маркази МД “ММЗ НБО-и Роғун” дар ноҳияи Данғара “DFA of Rogun HPP”. Мо даруни ин бино даромадем. Аз наздамон як зани ҷавон баромад:
- Ассалому алейкум, хуш омадед! Чӣ хизмат буд?
- Воалейкум салом, раҳмат. Ман...
Ҳамин тавр, суҳбати мо бо мутахассиси “Маркази МД “ММЗ НБО-и Роғун” дар ноҳияи Данғара “DFA of Rogun HPP” Шамсия Раҳимова оғоз шуд.
- То ҷое иттилоъ дорем ин марказ аз тарафи мудирияти НБО-и Роғун сохта шудааст...
- Бале.
- Мақсад аз бунёд ва вуҷуд доштани чунин марказ барои аҳли деҳ чист?
- Тавре шумо аллакай медонед, сокинони деҳаи “Чорсада-2” аз деҳаи “Сари пул”-и ноҳияи Нуробод барои он ки деҳаашон зери об мемонад, ба ин ҷо кӯчонида шудаанд. Ин марказро НБО-и Роғун махсус барои ҳамин мардум бунёд кардааст, ки ҳама хоҳишу дархост, саволу мушкилӣ, ҳоҷату эҳтиёҷоти мардумро қабул намояд.
- Яъне гуфтанӣ ҳастед, ки мардуми деҳа чӣ мушкилие дошта бошанд ба ин ҷо муроҷиат мекунанд?
- Бале. Мо бо сокинони деҳа ҳамарӯза дар иртиботем ва аз хурдтарин мушкилию пешравӣ ва дигаргуншавиашон бо хаберем.
- Лутфан мегуфтед, ки мардуми ин деҳа бештар бо кадом мавзуъҳо ба шумо муроҷиат мекунанд?
- Муроҷиати қисми зиёдашон барои ҷойи кор аст.
- Чӣ хел ба онҳо кор ёфта медиҳед?
- Маркази мо бо хоҷагиҳои деҳқонӣ ва шахсони алоҳида, ки корфармо ба ҳисоб мераванд доимо дар иртибот ва ҳамкории зич аст. Барои ба кор таъмин кардани аҳолӣ мо ҳамеша дар ҷустуҷӯ ва такопу ҳастем, то ки мардум бе кор намонанд. Сокинон ба назди мо меоянд ва аз уҳдаи кадом корҳо баромаданашонро мегӯянд, дар ҳамин ҳол корфармоён ҳам ба мо бо корҳои гуногун муроҷиат мекунанд ва мо ҳамчун миёнарав корфармоёнро ба коргар ва коргаронро ба корфармо мерасонем.
- Оё барои занҳо ҳам кор меёбед ё ин ки занҳои ин деҳа ҳамагӣ хонашинанд?
- Дар деҳаи мазкур занҳои фаъол ва пешсаф хеле зиёданд. Дар бобати ба кор таъмин кардани занҳо ва духтарон бошад, бояд бигӯям, ки ҳамчуноне барои мардҳо кор пайдо мешавад барои занҳо ҳам ёфтан мумкин. Корҳои занона осон ва барои таъмини рӯзгори онҳо мусоидат мекунанд.
- Масалан, кадом корҳо?
- Пиёзчинӣ, мевағункунӣ, танӯрсозӣ...
- Марказ боз кадом корҳоро ба анҷом мерасонад?
- Хушбахтона, бо ташаббуси Маркази таълими калонсон се сол мешавад, ки дар маркази мо курсҳои кӯтоҳмуддати бофандагӣ ва дӯзандагӣ арзи вуҷуд дорад ва қисме аз духтарони деҳ, ки хоҳиши омӯхтани касби иловагиро доранд, номнавис ва ҳамарӯза 4 соат ба таълим фаро гирифта шудаанд.
- Яъне дар ин марказ касб ҳам омӯзонида мешавад?
- Дуруст. Ҳама кӯшишҳои “Маркази МД “ММЗ НБО-и Роғун” дар ноҳияи Данғара “DFA of Rogun HPP” ба хотири беҳбудии зиндагии мардуми деҳаи “Чорсада-2” аст.
- Аз ин дидор, аз ин суҳбат бисёр хушҳол шудам ва умедворем, ки ҳамин гуна ғамхориҳо нисбат ба сокинони деҳ пайваста идома ёбанд.
- Ташаккури зиёд!
Ба берун баромадам. Дар растаҳои мумфарши деҳаи “Чорсада-2” қадам мезанам. Ҳоло ҳам дар хусуси марказ ва апаи Шамсия фикр мекунам. Аҷоиб. Мо рӯз аз рӯз пеш рафта истодаем. Мо рӯз аз рӯз ғами мардум, хусусан дар фикри мардуми деҳотем. Мо рӯз аз рӯз ба деҳот ва мардумонашон таваҷҷуҳи зиёд зоҳир дорем... Ин деҳа дар солҳои наздик метавонад макони сайёҳии хуб ва сердаромад шавад. Ҳамааш аз худи мо вобаста аст. Худо кунад, ки чунин шавад...
Катибаи шашум:
ВА...
Ҳамеша пас аз пайвандаки пайвасткунандаи “ва” як чизе меояд, ки пеш аз он ифода ёфтаст. Аммо дар пӯшти аломати “се нуқта” чӣ нуҳуфта аст онро иншокунанда медонаду халос.
Маркази таъминкунандаи об
Ҳамчуноне ки дар паҳлуи бунгоҳи тиббии бинои “Маркази МД “ММЗ НБО-и Роғун” дар ноҳияи Данғара “DFA of Rogun HPP” дарашро ба рӯйи сокинони деҳ кушодааст, дар паҳлуи ин марказ биное бо пештоқи “Лоиҳаи дуюми таъмини шуғли аҳолӣ барои устувории хоҷагии деҳот ва идоракунии захираҳои обӣ” вуҷуд дорад, ки махсус барои ба об таъминкунии аҳолии деҳа пешбинӣ шудааст.
Устохона
Дар деҳа устохона ҳам аст, ки моҳи ноябри соли 2018 бахшида ба “Соли рушди сайёҳӣ ва ҳунарҳои мардумӣ” бунёд шудааст. Дар ҳоли ҳозир дар устохонаи мазкур як нафар, Абдулвоҳид Ёров фаъолият дорад. Ин устохона аз дигар устохонаҳо бо он фарқ мекунад, ки танҳо молҳои дархост кардаи сокинонро месозад. Яъне усто Абдулвоҳид ба хоҳишу дархости мардум чӯбро ба асбобҳо мубаддал месозад. Дар устохонаи мазкур ҳама он чизе, ки бо чӯб омода карданаш мумкин аст сохта мешавад. Усто Абдулвоҳид маҳсулоти чӯбии худро барои панҷ сол бо кафолат мефурӯшад.
Сартарошхона
Боиси ёдоварист, ки дар деҳаи мазкур як сартарошхона ҳам аст, ки сокинон бемушкилӣ аз он истифода мебаранд. Сартарош Давлати Маҳмадхуҷа, аз мардуми таҳҷоии деҳа мебошад.
Боқимонда иншоотҳои зерсохтори деҳаи “Чорсада-2”-ро метавонем ба таври зайл ва бе шарҳ ном барем:
Ду идора, як чойхона, панҷ мағоза, як дорухона, як бозор, як утоқи раиси маҳалла, як утоқи раиси хӯрокаи чорво.
Катибаи ҳафтум:
ПОЁН Ё ГУФТУГӮЙИ ОХИР
Ҳар вақте ки руҷуъ мекунем, бояд то поён онро расонем.
Кори мо дар деҳаи “Чорсада-2” ба поён расид. Бисёр дидем. Бисёр шунидем. Бисёр вохӯрдем. Бисёр суҳбат кардем. Бисёр хурсанд шудем. Бисёр...
Аз миёни растаҳои деҳа як мошин наздик шуд. Ба ман “чашмакӣ” зад. “Данғара меравем...” Дар мошин нишастам. Мошин ҳаракат кард.
Аз радиои мошин садои Аҳмад Зоҳир меояд.
- Амак, касби мусофиркашӣ дар деҳа чӣ гуна аст?
- Бисёр хуб!
- Аз он пуле, ки бо чархонидани чархҳо ва кор кардани муҳаррики мошинатон меёбед, розиед?
- Албатта, рози нашуда намешавад?
- Сузишворӣ қимату роҳкиро арзон аст оё сари чанбарак нишастан бар зарар нест?
- Мумкин. Барои баъзе ронандаҳо зарар бошад, аммо барои ман зарар нест.
- Сабаб чист?
- Ман ба ҷуз кашонидани мусофирон боз хариди қисме аз мардуми “Чорсада-2”-ро анҷом медиҳам.
- Чӣ хел?
- Ба ман занг мезананд, ҳар чизе, ки мегӯянд мебарам ва дар болои пули сарф кардаам ҳақи корамро медиҳанд.
- Яъне ин даромади иловагии коратон аст?
- Бале.
Ба маркази ноҳия расидем. Акнун дар дохили истгоҳ ё бо баёни имрӯз терминали мусофирбарӣ қарор дорем. Вақти хайру хуш расид. Ва бо ронандае, ки моро овард, Шамсиддин Исроилов ба суҳбатамон нуқта гузоштем.
Хайр то дидори дигар, Данғара!
Салом Душанбе!
Хабарҳои дигар
Рӯзнома
Эзоҳи худро нависед