ё чаро “мулло” - ҳо аз боварии мардум сӯиистифода мекунанд?

Кормандони мақомоти милитсияи вилояти Хатлон дар натиҷаи гузаронидани амалиётҳо тули ду моҳи ахир аз боздошти зиёда аз 50 нафар сеҳргару ҷодугар ва фолбин иттилоъ доданд, ки ба мардумфиребӣ машғуланд.

Тибқи иттилои Раёсати ВКД дар вилояти Хатлон зимни санҷиш муайян карда шуд, ки ин афрод дар манзилҳои истиқоматии худ шаҳрвандонро қабул намуда, дар баробари иҷрои амалҳои фолбиниву сеҳргарӣ, ҳамзамон дар муҳити ғайрисанитарӣ ба анҷом додани ҳиҷома, аловгардон, момогӣ ва дамандозӣ бо асбобҳои ғайрисанитарӣ, хаткашӣ ва навиштани ҳарфҳои арабӣ дар бадани муштариён, махсусан занон, додани таштобу тӯмор машғул будаанд.

“Зимни чорабиниҳои санҷишӣ муайян гардид, ки мутаассифона қисме аз ин тоифаи мардумфиреб ва каҷрафтор худро ҳамчун табиби халқӣ муаррифӣ намуда, вале дар асл бо истифода аз ҳар гуна ашё ва ҷисмҳои сахт ба мардумфиребӣ машғул мебошад”, - навиштааст манбаъ.

Ба иттилои ин ниҳод, аз хонаи дастгиршудагон як қатор ашёҳои барои сеҳру ҷоду, фолбинӣ ва гарму хунуккунӣ истифодашаванда, инчунин расму суратҳои шаҳрвандон, роҳбарони корхонаву муассиса ва ташкилоту ширкатҳо ҳамчун далели шайъӣ дарёфту мусодира карда шуданд.

Милитсияи Хатлон мегӯяд: “дар асл нафарони болозикр ягон дониши тиббиву динӣ надошта, танҳо ба хотири манфиатҳои шахсӣ барои ба даст овардани маблағ даст ба ин кирдорҳои мардумфиребона мезананд”.

Ин ниҳод барои ошно кардани аҳолӣ бо чеҳраи фолбинону ҷодугарон ва ба ҷавобгарӣ ҷалб кардани онҳо пайваста рейду амалиётҳо мегузаронад, то шаҳрвандони гумроҳ ба доми фиребу макри онҳо наафтанд.

Нисбати ин шаҳрвандон, ки ба ҷодугарӣ ва фолбинӣ машғуланд, бо моддаи 482 Кодекси ҳуқуқвайронкунии маъмурии Ҷумҳурии Тоҷикистон парвандаҳои маъмурӣ тартиб дода шудааст.

Ин моддаи қонунгузорӣ аз 40 то 50 нишондиҳанда барои ҳисобҳо (1 нишондиҳанда - 72 сомонӣ) ҷарима пешбинӣ карда, дар сурати такрор шудани ин амалҳо ҳаҷми ҷарима аз 60 то 100 нишондиҳанда барои ҳисобҳо зиёд шуда метавонад.

ЧАРО МАРДУМ ФИРЕФТА МЕШАВАНД?

Мутаассифона, солҳои охир ҳолатҳои зиёди ба фаъолияти ғайриқонунии фолбиниву ҷодугарӣ машғул шудани аҳолӣ ошкор мегардад, вале омилҳои онро коршиносон гуногун арзёбӣ мекунанд. Бештаре аз коршиносон ба назди фолбину сеҳргарон рафтани сокинонро ба надоштани саводи кофиашон рабт медиҳанд.

- Қисмате аз мардум ба назди фолбину соҳирон мераванд, ки ин нишонаи зафъи имон ва дурӣ аз таълимоти Худову расул ва арзишҳову донишҳо мебошад, - иброз дошт Беҳрӯз Сатторов, коршиноси тоҷик.

Ҳамзамон, Давлатзода Сулаймон, раиси Кумитаи дин, танзими анъана ва ҷашну маросимҳо дар нишасти матбуотии ниҳодаш изҳор намуда буд, ки ҷодугарӣ хоси ҷомеаи тоҷик нест, вале ҷодугарон аз дониши пасти сокинон сӯйиистифода карда, онҳоро фиреб медиҳанд.

- Мардум ба фолбинҳо ва ҷодугарон бо як ирода ва боварӣ муроҷиат мекунанд, лекин фолбинҳо аз дониши пасти сокинон истифода карда, онҳоро фанду фиреб менамоянд. Ин тоифа “мулло”-ҳо дар миёни аҳолӣ на бо дониши динӣ, балки бо ҷодугариашон шуҳрат ёфтаанд, – таъкид кард номбурда.

Инчунин, Давлатзода Сулаймон изҳор дошт, ки дар ин замина Кумитаи дин, танзими анъана ва ҷашну маросимҳо дар якҷоягӣ бо Маркази исломшиносӣ ва Вазорати тандурустӣ барои назорати табибони халқӣ ва фолбинҳо гурӯҳи корие таъсис додааст.

- Гурӯҳи корӣ назоратро аз фаъолияти табибони халқӣ оғоз карда, муайян месозад, ки амали кадом табиб ба меъёрҳои илмиву тандурустӣ ҷавобгӯ ҳасту то куҷо метавонад ба суди мардум хизмат кунад, - илова намуд ӯ.

6 МОҲ ҶАЗОИ МЕҲНАТИ МАҶБУРӢ

Бояд гуфт, ки дар натиҷаи пешбурди як қатор чорабиниҳои оперативӣ-санҷишӣ танҳо дар давоми як моҳи охир дар ҳудуди шаҳри Душанбе аз ҷониби кормандони милитсияи пойтахт 48 ҳолати ба фолбиниву ҷодугарӣ ва дигар амалҳои хурофотӣ машғул гардидани шаҳрвандон ошкор карда шудаанд.

Вазорати корҳои дохилии Ҷумҳурии Тоҷикистон иттилоъ дод, ки ҷодугарон, муллоҳои тӯмору таштобдиҳанда ва шахсони ба таълими ғайриқонунии динӣ машғул бударо рӯйхат мекунанд ва ба онҳое, ки бо мардумфиребӣ зиндагиашонро пеш мебаранд, то 6 моҳ ҷазои меҳнати маҷбурӣ дода мешавад.

Ба иттилои ВКД, ҳоло ҷиҳати пурзӯр намудани ҷавобгарии ҷиноятӣ ва маъмурӣ барои машғул шудан ба ҷодугарӣ ва таълими ғайриқонунии динӣ ба қонунгузории Тоҷикистон тағйиру иловаҳо ворид шуда истодаанд.

“Ба шахсоне, ки тавассути мардумфиребӣ (сеҳру ҷоду, фолбинӣ, тӯмору таштобдиҳӣ ва таълимоти ғайриқонунии динӣ) рӯзгузаронӣ менамоянд, ҷазо дар намуди меҳнати маҷбурӣ ба муҳлати то 6 моҳ таъйин карда мешавад”, - менависад ВКД.

Айни замон барои пешгирии қонуншиканиҳо вобаста ба риоя нагардидани талаботи қонунҳои Ҷумҳурии Тоҷикистон “Дар бораи танзими анъана ва ҷашну маросим”, “Дар бораи масъулияти падару модар дар таълиму тарбияи фарзанд”, “Дар бораи озодии виҷдон ва иттиҳодияҳои динӣ” корҳои санҷишӣ ва профилактикӣ идома дорад.

Дар ин замина назорат аз болои шахсони ба сеҳру ҷоду, таълимоти ғайриқонунии динӣ, муллоҳои тӯмору таштобдиҳанда амалӣ карда шуда, барои ин гуна шахсон феҳристи ягонаи бақайдгирӣ ҷорӣ карда шудааст.

Вобаста ба чунин қонуншиканиҳо дар қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон оид ба пурзӯр намудани ҷавобгарии ҷиноятӣ ва маъмурӣ тағйиру иловаҳо ворид шуда истодаанд.

Дар ин замина, Раёсати ВКД дар шаҳри Душанбе ба таври ҳамешагӣ рейду амалиётҳои санҷишӣ гузаронида, афроди фолбину ҷодугарро муайян ва нисбаташон чораҳои таъсиррасонии қонунӣ татбиқ менамояд.

ШАҲРВАНДОН БА КУҶО МУРОҶИАТ КУНАНД?

Мақомоти кишвар мегӯяд, ки омори фолбину ҷодугарон дар кишвар сол аз сол дар ҳоли коҳишёбӣ аст, вале бархе аз онҳо бо иваз намудани ҷойҳои худ боз дубора ба ин корҳо машғул мешаванд.

Дар тули 10 моҳи соли 2023 - 103 ва соли 2022 - 136 ҳолат буд. Албатта аз ҷониби кормандони мақомот як маротиба протоколи маъмурӣ тартиб дода шуд.

Вале Умарҷони Эмомалӣ, муовини раиси дастгоҳи ВКД мегӯяд, вазъ дар тамоми минтақаҳои кишвар пайваста назорат мешавад, лекин мутаассифона, ҳолатҳое низ ҳастанд, ки онҳо дубора ба ин корашон бармегарданд. Онҳо бо ҳар роҳу васила ба тарзи пинҳонӣ корашонро идома медиҳанд. Ҳатто ҳолатҳое мешаванд, ки худи шахси корафтода онҳоро ба хонаашон даъват мекунад.

Номбурда мегӯяд, барои садди роҳи чунин ҳолатҳои номатлуб шудан, пеш аз ҳама мардум бояд ба омӯзиш рӯ орад.

- Мутаассифона, мардум аз хондан рӯ метобанд ва ба хурофот рӯ меоранд, - мегӯяд ӯ.

Рустам Азизӣ, коршиноси дигари тоҷик бар он аст, ки роҳҳалҳо барои ҳар фард гуногунанд. Ба гуфтаи ӯ, агар мутахассисон аз лиҳози динию равоншиносӣ тавонанд ниёзҳои онҳоро бароварда кунанд, шояд сокинон ба ин чизҳо камтар мароқ зоҳир намоянд.

- Дар асл бояд мутахассисони бахши тибби равонӣ, равондармонӣ ба баланд шудани сатҳи таълим бо роҳи зиёд намудани унсурҳои абзори тафаккури интиқодӣ дар ҷомеа рӯй оварданд, то сеҳру ҷоду ва бисёр намудҳои хурофот аз байн бурда шавад, - зикр намуд ин коршинос.

Коршиносони соҳа бар он назаранд, ки мардум бояд ба мутахассиси соҳа муроҷиат намояд. Бояд гуфт, ки айни замон дар назди Вазорати тандурустӣ ва ҳифзи иҷтимоии аҳолии Ҷумҳурии Тоҷикистон масъалаи солимӣ-равонӣ гузошта шудааст ва мутахассисони зиёде, аз ҷумла равонпизишкон, равоншиносон, равондармонон дар ин самт ҷалб ва омода мешаванд, ки метавонанд ба шаҳрвандон аз ҳар ҷиҳат кумак расонанд.

Фарзонаи УМАРАЛӢ, “ҶТ”