ҶОМЕА
Ҷумъа 25 Апрел 2025 04:14
Ҳар як кишвар ва минтақа Наврӯзро тибқи анъанаҳои хос ва амалҳои махсуси худ ҷашн мегирад. Вале ҳамаи кишварҳои ҳавзаи Наврӯз муштаракан анъанаҳои ба ҳам алоқамандро доранд. Аз ҷумла, мутантан ҷашн гирифтани Наврӯз ва оғози соли нави мелодӣ, дар ҳамаи ин кишварҳо дида мешаванд. Дар зер 30 анъанаи наврӯзиро, ки дар ин кишварҳо ба таври хос ҷашн гирифта мешаванд, пешкаш менамоем.
1. Пухтани таомҳои анъанавӣ (Тоҷикистон)
Наврӯз дар Ҷумҳурии Тоҷикистон бо пухтани таомҳои хос, ба монанди суманак, ош ва ғайра ҷашн гирифта мешавад. Пухтани ин таомҳо як анъанаи муҳим аст, ки рамзи ғизои солим ва гармии хона дар ин ҷашн ба ҳисоб меравад.
2. Ҳафтсин (Эрон)
Одамон ҳафт шеваи хосро, ки ҳар яке як рамзи табиат аст, ба як мизи зебо мегузоранд. Ин рамзҳо (сафед, субҳ, суманак ва ғайра) рамзи камолоти ҳаёт ва шодии нав-ро ифода мекунанд.
3. Шинонидани дарахт
(Туркманистон)
Дар Туркманистон анъанаи шинонидани дарахт дар рӯзи Наврӯз зиёд аст, ки дар он мардуми кишвар бо шодиву фараҳ дарахт шинонанд.
4. Суманак (кишварҳои ҳавзаи Наврӯз)
Пухтани суманак, ки ба хӯроки наврӯзӣ ва беҳтарин рамзи баҳор ва таҷлили ҳаёт маъруф аст. Суманак аз гандуми сабз (гандуме, ки барои пухтан сабз карда шудааст) омода мешавад. Гандумро чанд муддат сабз мекунанд ва сипас онро ба тавлид кардани хӯроки суманак истифода мебаранд.
5. Сохтани кулина (Қирғизистон)
Дар Қирғизистон, анъанаи сохтани кулкул (як намуди хӯрок) ва ё оро додани миз бо хӯрокҳои хос дар рӯзҳои Наврӯз баргузор мешавад.
6. Шодии хешовандон ва дӯстон (Тоҷикистон)
Дар Ҷумҳурии Тоҷикистон рӯзҳои Наврӯз мардум ба аёдати хешовандону дӯстон мераванд ва ин ҷашнро ба ҳамдигар шодбош мегӯянд. Инчунин, фарорасии баҳори сарсабзро бо омода намудани таомҳои хос ҷашн мегиранд.
7. Ҷашн дар кӯчаҳо (Туркия)
Дар Туркия мардум бо рақс ва мусиқии хоси наврӯзӣ кӯчаҳо ва майдонҳоро оро медиҳанд ва мизҳои махсус барои ёдоварӣ аз ҷашн мураттаб месозанд.
8. Рақс дар рӯзи Наврӯз (Ҳиндустон ва Афғонистон)
Мардуми Ҳиндустон ва Афғонистон дар рӯзи Наврӯз ва дар пешвозгирӣ аз баҳор рақсҳои ҷолиб ва хос мекунанд, ки бо мусиқии мардумии маҳаллӣ ҳамоҳангӣ доранд.
9. Хондани шеъру суруди Наврӯзӣ (Тоҷикистон)
Дар Ҷумҳурии Тоҷикистон хондани шеърҳои наврӯзӣ ва сурудҳои марбут ба баҳор ва ояндаи неки инсонҳо аз анъанаҳои муҳим ва дӯстдоштаи мардуми тоҷик ба ҳисоб меравад. Мардум, махсусан ҷавонон бо шодии махсус дар васфи баҳору Наврӯз шеър мегӯянд ва шунидани онҳо як қисмати аслии ҷашн аст.
10. Омода намудани ғизоҳои табиӣ (Туркманистон)
Дар Туркманистон хӯроки асосии Наврӯз бо мизҳои пур аз ғизоҳои табиӣ, ки барои саломатӣ фоидаовар аст, омода месозанд.
11. Ҷашни “Sultan Nevruz”
(Туркия)
Дар Туркия ҷашни Наврӯз бо номи “Sultan Nevruz” ёд мешавад. Дар минтақаҳои гуногуни Туркия, махсусан дар байни ақаллиятҳои курд ва алевӣ, Наврӯз бо расму оинҳои хос таҷлил мегардад.
Яке аз расму оинҳои маъмули Наврӯз дар Туркия ин афрӯхтани оташ ва ҷаҳидан аз болои он мебошад, ки рамзи покшавӣ ва навсозӣ аст. Инчунин, мусиқӣ, рақсҳои анъанавӣ ва омода кардани таомҳои махсус, аз ҷумла шириниҳо, қисми ҷудонашавандаи ҷашн мебошанд.
12. Меҳмоннавозӣ ва тақдими туҳфаҳо (Афғонистон)
Меҳмоннавозӣ дар Афғонистон як анъанаи хеле муҳим аст, ки дар Наврӯз хонаводаҳо ва дӯстон якдигарро боздид мекунанд ва ба ҳамдигар туҳфаҳои рамзӣ тақдим менамоянд. Туҳфаҳо одатан гул, шириниҳо ва дигар маҳсулоти гуногун мебошанд.
13. Ороиши хона бо гулҳо (Эрон)
Дар Ҷумҳурии исломии Эрон мардум ҷашни Наврӯзро бо ороиши ҳар гуна гулҳои баҳорӣ дар хонаҳо оғоз мекунанд, ки рамзи шодии баҳор ва наврӯзӣ ҳисобида мешавад.
14. Ҷашни Наврӯз дар кӯчаву хиёбонҳо (Узбекистон)
Мардум дар Ҷумҳурии Узбекистон ба кӯчаву хиёбонҳо баромада, ҳамдигарро ба ин рӯз шодбош мегӯянд ва дар фазои гарму хушҳолӣ онро сипарӣ мекунанд.
15. Хонатаконӣ дар Наврӯз (Тоҷикистон)
Хонатаконӣ яке аз анъанаҳои муҳими Наврӯз дар Ҷумҳурии Тоҷикистон мебошад. Ин расм маънои поксозии хона ва омодагӣ ба соли нави офтобиро дорад. Пеш аз расидани Наврӯз, мардум хонаҳоро аз чанг ва ифлосӣ пок мекунанд.
Шустани пардаҳо, қолинҳо ва либосҳо - рамзи тозагӣ ва навшавии баҳору Наврӯз ба ҳисоб меравад. Хонатаконӣ рамзи поксозии руҳ ва омодагӣ ба як соли нави пур аз баракат ҳисобида мешавад.
16. Захира кардан барои тамоми сол (Туркманистон)
Барои таҷлили Наврӯз, мардуми Туркманистон ба захира кардани маҳсулоти хӯроквории табиӣ барои тамоми сол мепардозанд.
17. Хидирлез - як анъанаи хос (Озарбойҷон)
Хидирлез - як анъанаи хос ва хеле муҳими кишвари Озарбойҷон ба шумор меравад, ки дар он мардум оғози баҳор ва Наврӯзро ҷашн мегиранд. Ин анъана асосан аз пайғоми мавсими нав ва зиндашавии табиат далолат медиҳад. Хидирлез, асосан дар моҳи май баргузор мешавад. Дар ин рӯз, одамон хӯрокҳои махсус, ба монанди шӯрбоҳои пӯсишӣ, ки бо гиёҳҳои баҳорӣ ва табиӣ омода шудаанд, тановул мекунанд.
18. Гӯштингирӣ (Тоҷикистон)
Гӯштингирӣ яке аз анъанаҳои қадимаи хоси мардуми тоҷик аст. Он решаҳои амиқ дар таърих ва фарҳанги мардуми тоҷик дорад. Гӯштингирӣ махсусан дар Наврӯз ва дигар ҷашнҳои миллӣ баргузор мешавад. Варзишгарон бо камарбанд ва либоси махсуси гӯштингирӣ ба майдон баромада, дар минтақаҳои кӯҳистонӣ бо ҳам қувваозмоӣ мекунанд. Нафари ғолиб ба туҳфаҳои махсус қадрдонӣ мешавад.
19. Бузкашии қирғизӣ ё “Кок Бору” (Қирғизистон)
Яке аз анъанаҳои хоси Наврӯз дар Қирғизистон, ки онро дар дигар кишварҳои ҳавзаи Наврӯз камтар мебинем, “Кок Бору” (Бузкашии қирғизӣ) мебошад. Дар Қирғизистон “Кок Бору” бештар шакли даставӣ дорад, яъне ду даста кӯшиш мекунанд, ки бузро ба дарвозаи рақиб партоянд. Ин бозӣ дар майдони калонтар ва бо суръати баланд мегузарад, ки онро ба варзиши шадидтар табдил медиҳад. “Кок Бору” метавонад тулонӣ бошад ва дар ҷашнҳои Наврӯз як қисми асосии чорабиниҳои варзишӣ ба ҳисоб меравад.
20. Зиёрати Карбало (Ироқ)
Дар Ироқ як анъанаи нав ва ҷолиби наврӯзӣ бо номи “Зиёрати Карбало” ҷашн гирифта мешавад. Ин анъана муҳаббат ва эҳтироми мардум нисбати хонадони ҳазрати Имом Ҳусейн ва шаҳидони ҷанги Карбало рабт дода мешавад. Мардум, хосатан дар шаҳри Карбало, дар рӯзҳои Наврӯз ба зиёратгоҳи ҳазрати Имом Ҳусейн ва ҳозирон дар ҷанги Карбало сафар мекунанд.
21. Наврӯз ҳоли (Ҳиндустон)
Дар Ҳиндустон Наврӯз як ҷашни муҳим ва фарқкунанда аст, ки бо шодии зиёд ва анъаноти хоси худ таҷлил мешавад. Ҳоли дар Ҳиндустон ҳамчун ҷашнҳои баҳор ва эҳёи табиат маъруф аст. Ҳоли, ки акси умумии Наврӯз дар ин кишвар аст, дар асл ҷашни рангу шодии бузург дар маҳалҳои гуногуни Ҳиндустон мебошад. Ҳоли маъруфтарин анъанаи наврӯзӣ дар Ҳиндустон аст, ки бо истифода аз рангҳо ва шодии оммавӣ таҷлил мешавад.
22. Нахустин гул дар куҷо
гузоштан (Туркманистон)
Дар Туркманистон “Нахустин гул” як анъанаи хоси наврӯзӣ ба ҳисоб меравад, ки аз пайдоиши аввалин гулҳои баҳорӣ маншаъ мегирад. Дар деҳот кӯдакон ва ҷавонон аввалин гулҳои баҳориро, махсусан лолаҳои саҳроиро мечинанд ва ба хонаҳояшон мебаранд. Аз нахустин гулҳо гулчанбарҳо месозанд ва онҳоро дар хонаҳои худ мегузоранд, ки рамзи бахт ва баракат мебошад.
23. Шодии баҳорӣ (Қирғизистон)
Ҷашни хоси баҳор дар Қирғизистон бештар ба маъсуд ва шодии табиати баҳорӣ алоқаманд аст.
24. “Ҳафтсину ҳафтшин” (Тоҷикистон)
Дар Тоҷикистон ҳафтсин ва ҳафтшин - ду анъанаи хоси наврӯзӣ мебошанд, ки аз замони шоҳ Ҷамшед боқтӣ мондааст. “Ҳафтсин”-хони махсуси наврӯзист, ки дар ҷашни Наврӯз бо 7 чизе, ки бо ҳарфи форсии “Син” шурӯъ мешаванд, зиннат дода мешавад: синҷид, сабза, самбӯса, сир, суманак, сикка ва сирко. Дар суфраи “Ҳафтшин” ҳафт чизе, ки бо ҳарфи шин шурӯъ мешаванд, гузошта мешаванд: шакар, шарбат, ширинӣ шамъ, шона, шир, шароб. Рӯзгоре низ буда, ки “ҳафтмим” (мева, моҳӣ, мурғ, мураббо, мускатӣ ва мичу)-ро дар суфраи наврӯзӣ мегузоштаанд.
25. Тарғиби коркардҳои маҳаллӣ (Туркия)
Мардум дар Туркия одатан коркардҳои маҳаллӣ, маҳсулоти ҳунарии халқӣ ва аниматсионҳои хоси минтақавиро тарғиб мекунанд.
26. Мулоқоти хешовандон ва дӯстони дерина (Эрон)
Дар Эрон мардум ба хонумон ва хешовандон барои табрик кардани Наврӯз ва таҷлили бороварии баҳор ва соли нави ховарӣ мулоқот мекунанд.
27. Козу (коса) ва ҷашни хӯрок (Озарбойҷон)
Ҳангоми фарорасии ҷашни Наврӯз дар Озарбойҷон, маросими махсуси хӯрдание бо ном козу ё коса (як намуди гӯшт ва сабзавот бо биринҷ) маъмул аст, баргузор мешавад. Ин хӯроки оилавӣ, ки асосан дар майдонҳо ва ё хонаводаҳо омода карда мешавад, рамзи дӯстии ҷамъиятӣ ва фаровонии фасли баҳору Наврӯз аст.
28. Хӯроки алоҳида (Казоқистон)
Дар Казоқистон хӯроки хосе бо номи “пало” (палов) ва дигар таомҳои анъанавӣ омода мешаванд. Дар Наврӯз, хӯроки пало дар Қазоқистон як хӯроки муҳим ва маъмул аст, ки дар ҷашнҳои наврӯзӣ омода мешавад. Пало дар ин кишвар асосан бо гӯшт ва сабзавот омода мешавад ва ба сифати хӯроки асосии ҷашн истифода мешавад. Палои наврӯзии қазоқӣ ба иловаи таъм ва хӯроки асосии ҷашн рамзи меҳмоннавозӣ ва фаровонӣ мебошад.
29. Шаби Наврӯз - Ҳавали Наврӯз (Покистон)
Шаби Наврӯз ба як маросими маънавӣ ва фарҳангӣ мувофиқ аст, ки дар он мардуми Балуҷистон (кӯҳистони балуҷ) гирд меоянд, оташҳои калон месозанд ва маросимҳои махсусро барои хурсандӣ ва тозагии хонаҳо баргузор мекунанд. Мардум аз оташ мегузаранд ва барои хушбахтӣ ва фаровонии соли нав дуо мегӯянд. Ин амал бо эътимоди он ки оташ тамоми бадиҳоро рафъ месозад ва соли нав бо файзу баракат неъмати фаровон анҷом меёбад. Шаби Наврӯз барои мардуми балуч рамзи пирӯзӣ ва шодии табиат аст.
30. Маросими гулгардонӣ (Тоҷикистон)
Маросими гулгардонӣ - яке аз расму оинҳои қадимии наврӯзӣ ба ҳисоб меравад. Бо фарорасии Наврӯз пеш аз ҳама кӯдакон бо баргузории маросими “Гулгардонӣ” ба дигарон пайғом мерасонанд. Ин маросим як ҳафта қабл аз Наврӯз, яъне дар аввали даҳаи дуюми моҳи март аз сӯйи гурӯҳи кӯдакон, ки дар даст гулҳои баҳорӣ доранд, иҷро мешавад.
Кӯдакони гулгардон ба ҳар манзил наздик шуда, бо қироати шеър фарорасии фасли баҳорро ба соҳибони он хонадон шодбош мегӯянд.
Таҳияи Ф. УМАРАЛӢ, “ҶТ”
1. Пухтани таомҳои анъанавӣ (Тоҷикистон)
Наврӯз дар Ҷумҳурии Тоҷикистон бо пухтани таомҳои хос, ба монанди суманак, ош ва ғайра ҷашн гирифта мешавад. Пухтани ин таомҳо як анъанаи муҳим аст, ки рамзи ғизои солим ва гармии хона дар ин ҷашн ба ҳисоб меравад.
2. Ҳафтсин (Эрон)
Одамон ҳафт шеваи хосро, ки ҳар яке як рамзи табиат аст, ба як мизи зебо мегузоранд. Ин рамзҳо (сафед, субҳ, суманак ва ғайра) рамзи камолоти ҳаёт ва шодии нав-ро ифода мекунанд.
3. Шинонидани дарахт
(Туркманистон)
Дар Туркманистон анъанаи шинонидани дарахт дар рӯзи Наврӯз зиёд аст, ки дар он мардуми кишвар бо шодиву фараҳ дарахт шинонанд.
4. Суманак (кишварҳои ҳавзаи Наврӯз)
Пухтани суманак, ки ба хӯроки наврӯзӣ ва беҳтарин рамзи баҳор ва таҷлили ҳаёт маъруф аст. Суманак аз гандуми сабз (гандуме, ки барои пухтан сабз карда шудааст) омода мешавад. Гандумро чанд муддат сабз мекунанд ва сипас онро ба тавлид кардани хӯроки суманак истифода мебаранд.
5. Сохтани кулина (Қирғизистон)
Дар Қирғизистон, анъанаи сохтани кулкул (як намуди хӯрок) ва ё оро додани миз бо хӯрокҳои хос дар рӯзҳои Наврӯз баргузор мешавад.
6. Шодии хешовандон ва дӯстон (Тоҷикистон)
Дар Ҷумҳурии Тоҷикистон рӯзҳои Наврӯз мардум ба аёдати хешовандону дӯстон мераванд ва ин ҷашнро ба ҳамдигар шодбош мегӯянд. Инчунин, фарорасии баҳори сарсабзро бо омода намудани таомҳои хос ҷашн мегиранд.
7. Ҷашн дар кӯчаҳо (Туркия)
Дар Туркия мардум бо рақс ва мусиқии хоси наврӯзӣ кӯчаҳо ва майдонҳоро оро медиҳанд ва мизҳои махсус барои ёдоварӣ аз ҷашн мураттаб месозанд.
8. Рақс дар рӯзи Наврӯз (Ҳиндустон ва Афғонистон)
Мардуми Ҳиндустон ва Афғонистон дар рӯзи Наврӯз ва дар пешвозгирӣ аз баҳор рақсҳои ҷолиб ва хос мекунанд, ки бо мусиқии мардумии маҳаллӣ ҳамоҳангӣ доранд.
9. Хондани шеъру суруди Наврӯзӣ (Тоҷикистон)
Дар Ҷумҳурии Тоҷикистон хондани шеърҳои наврӯзӣ ва сурудҳои марбут ба баҳор ва ояндаи неки инсонҳо аз анъанаҳои муҳим ва дӯстдоштаи мардуми тоҷик ба ҳисоб меравад. Мардум, махсусан ҷавонон бо шодии махсус дар васфи баҳору Наврӯз шеър мегӯянд ва шунидани онҳо як қисмати аслии ҷашн аст.
10. Омода намудани ғизоҳои табиӣ (Туркманистон)
Дар Туркманистон хӯроки асосии Наврӯз бо мизҳои пур аз ғизоҳои табиӣ, ки барои саломатӣ фоидаовар аст, омода месозанд.
11. Ҷашни “Sultan Nevruz”
(Туркия)
Дар Туркия ҷашни Наврӯз бо номи “Sultan Nevruz” ёд мешавад. Дар минтақаҳои гуногуни Туркия, махсусан дар байни ақаллиятҳои курд ва алевӣ, Наврӯз бо расму оинҳои хос таҷлил мегардад.
Яке аз расму оинҳои маъмули Наврӯз дар Туркия ин афрӯхтани оташ ва ҷаҳидан аз болои он мебошад, ки рамзи покшавӣ ва навсозӣ аст. Инчунин, мусиқӣ, рақсҳои анъанавӣ ва омода кардани таомҳои махсус, аз ҷумла шириниҳо, қисми ҷудонашавандаи ҷашн мебошанд.
12. Меҳмоннавозӣ ва тақдими туҳфаҳо (Афғонистон)
Меҳмоннавозӣ дар Афғонистон як анъанаи хеле муҳим аст, ки дар Наврӯз хонаводаҳо ва дӯстон якдигарро боздид мекунанд ва ба ҳамдигар туҳфаҳои рамзӣ тақдим менамоянд. Туҳфаҳо одатан гул, шириниҳо ва дигар маҳсулоти гуногун мебошанд.
13. Ороиши хона бо гулҳо (Эрон)
Дар Ҷумҳурии исломии Эрон мардум ҷашни Наврӯзро бо ороиши ҳар гуна гулҳои баҳорӣ дар хонаҳо оғоз мекунанд, ки рамзи шодии баҳор ва наврӯзӣ ҳисобида мешавад.
14. Ҷашни Наврӯз дар кӯчаву хиёбонҳо (Узбекистон)
Мардум дар Ҷумҳурии Узбекистон ба кӯчаву хиёбонҳо баромада, ҳамдигарро ба ин рӯз шодбош мегӯянд ва дар фазои гарму хушҳолӣ онро сипарӣ мекунанд.
15. Хонатаконӣ дар Наврӯз (Тоҷикистон)
Хонатаконӣ яке аз анъанаҳои муҳими Наврӯз дар Ҷумҳурии Тоҷикистон мебошад. Ин расм маънои поксозии хона ва омодагӣ ба соли нави офтобиро дорад. Пеш аз расидани Наврӯз, мардум хонаҳоро аз чанг ва ифлосӣ пок мекунанд.
Шустани пардаҳо, қолинҳо ва либосҳо - рамзи тозагӣ ва навшавии баҳору Наврӯз ба ҳисоб меравад. Хонатаконӣ рамзи поксозии руҳ ва омодагӣ ба як соли нави пур аз баракат ҳисобида мешавад.
16. Захира кардан барои тамоми сол (Туркманистон)
Барои таҷлили Наврӯз, мардуми Туркманистон ба захира кардани маҳсулоти хӯроквории табиӣ барои тамоми сол мепардозанд.
17. Хидирлез - як анъанаи хос (Озарбойҷон)
Хидирлез - як анъанаи хос ва хеле муҳими кишвари Озарбойҷон ба шумор меравад, ки дар он мардум оғози баҳор ва Наврӯзро ҷашн мегиранд. Ин анъана асосан аз пайғоми мавсими нав ва зиндашавии табиат далолат медиҳад. Хидирлез, асосан дар моҳи май баргузор мешавад. Дар ин рӯз, одамон хӯрокҳои махсус, ба монанди шӯрбоҳои пӯсишӣ, ки бо гиёҳҳои баҳорӣ ва табиӣ омода шудаанд, тановул мекунанд.
18. Гӯштингирӣ (Тоҷикистон)
Гӯштингирӣ яке аз анъанаҳои қадимаи хоси мардуми тоҷик аст. Он решаҳои амиқ дар таърих ва фарҳанги мардуми тоҷик дорад. Гӯштингирӣ махсусан дар Наврӯз ва дигар ҷашнҳои миллӣ баргузор мешавад. Варзишгарон бо камарбанд ва либоси махсуси гӯштингирӣ ба майдон баромада, дар минтақаҳои кӯҳистонӣ бо ҳам қувваозмоӣ мекунанд. Нафари ғолиб ба туҳфаҳои махсус қадрдонӣ мешавад.
19. Бузкашии қирғизӣ ё “Кок Бору” (Қирғизистон)
Яке аз анъанаҳои хоси Наврӯз дар Қирғизистон, ки онро дар дигар кишварҳои ҳавзаи Наврӯз камтар мебинем, “Кок Бору” (Бузкашии қирғизӣ) мебошад. Дар Қирғизистон “Кок Бору” бештар шакли даставӣ дорад, яъне ду даста кӯшиш мекунанд, ки бузро ба дарвозаи рақиб партоянд. Ин бозӣ дар майдони калонтар ва бо суръати баланд мегузарад, ки онро ба варзиши шадидтар табдил медиҳад. “Кок Бору” метавонад тулонӣ бошад ва дар ҷашнҳои Наврӯз як қисми асосии чорабиниҳои варзишӣ ба ҳисоб меравад.
20. Зиёрати Карбало (Ироқ)
Дар Ироқ як анъанаи нав ва ҷолиби наврӯзӣ бо номи “Зиёрати Карбало” ҷашн гирифта мешавад. Ин анъана муҳаббат ва эҳтироми мардум нисбати хонадони ҳазрати Имом Ҳусейн ва шаҳидони ҷанги Карбало рабт дода мешавад. Мардум, хосатан дар шаҳри Карбало, дар рӯзҳои Наврӯз ба зиёратгоҳи ҳазрати Имом Ҳусейн ва ҳозирон дар ҷанги Карбало сафар мекунанд.
21. Наврӯз ҳоли (Ҳиндустон)
Дар Ҳиндустон Наврӯз як ҷашни муҳим ва фарқкунанда аст, ки бо шодии зиёд ва анъаноти хоси худ таҷлил мешавад. Ҳоли дар Ҳиндустон ҳамчун ҷашнҳои баҳор ва эҳёи табиат маъруф аст. Ҳоли, ки акси умумии Наврӯз дар ин кишвар аст, дар асл ҷашни рангу шодии бузург дар маҳалҳои гуногуни Ҳиндустон мебошад. Ҳоли маъруфтарин анъанаи наврӯзӣ дар Ҳиндустон аст, ки бо истифода аз рангҳо ва шодии оммавӣ таҷлил мешавад.
22. Нахустин гул дар куҷо
гузоштан (Туркманистон)
Дар Туркманистон “Нахустин гул” як анъанаи хоси наврӯзӣ ба ҳисоб меравад, ки аз пайдоиши аввалин гулҳои баҳорӣ маншаъ мегирад. Дар деҳот кӯдакон ва ҷавонон аввалин гулҳои баҳориро, махсусан лолаҳои саҳроиро мечинанд ва ба хонаҳояшон мебаранд. Аз нахустин гулҳо гулчанбарҳо месозанд ва онҳоро дар хонаҳои худ мегузоранд, ки рамзи бахт ва баракат мебошад.
23. Шодии баҳорӣ (Қирғизистон)
Ҷашни хоси баҳор дар Қирғизистон бештар ба маъсуд ва шодии табиати баҳорӣ алоқаманд аст.
24. “Ҳафтсину ҳафтшин” (Тоҷикистон)
Дар Тоҷикистон ҳафтсин ва ҳафтшин - ду анъанаи хоси наврӯзӣ мебошанд, ки аз замони шоҳ Ҷамшед боқтӣ мондааст. “Ҳафтсин”-хони махсуси наврӯзист, ки дар ҷашни Наврӯз бо 7 чизе, ки бо ҳарфи форсии “Син” шурӯъ мешаванд, зиннат дода мешавад: синҷид, сабза, самбӯса, сир, суманак, сикка ва сирко. Дар суфраи “Ҳафтшин” ҳафт чизе, ки бо ҳарфи шин шурӯъ мешаванд, гузошта мешаванд: шакар, шарбат, ширинӣ шамъ, шона, шир, шароб. Рӯзгоре низ буда, ки “ҳафтмим” (мева, моҳӣ, мурғ, мураббо, мускатӣ ва мичу)-ро дар суфраи наврӯзӣ мегузоштаанд.
25. Тарғиби коркардҳои маҳаллӣ (Туркия)
Мардум дар Туркия одатан коркардҳои маҳаллӣ, маҳсулоти ҳунарии халқӣ ва аниматсионҳои хоси минтақавиро тарғиб мекунанд.
26. Мулоқоти хешовандон ва дӯстони дерина (Эрон)
Дар Эрон мардум ба хонумон ва хешовандон барои табрик кардани Наврӯз ва таҷлили бороварии баҳор ва соли нави ховарӣ мулоқот мекунанд.
27. Козу (коса) ва ҷашни хӯрок (Озарбойҷон)
Ҳангоми фарорасии ҷашни Наврӯз дар Озарбойҷон, маросими махсуси хӯрдание бо ном козу ё коса (як намуди гӯшт ва сабзавот бо биринҷ) маъмул аст, баргузор мешавад. Ин хӯроки оилавӣ, ки асосан дар майдонҳо ва ё хонаводаҳо омода карда мешавад, рамзи дӯстии ҷамъиятӣ ва фаровонии фасли баҳору Наврӯз аст.
28. Хӯроки алоҳида (Казоқистон)
Дар Казоқистон хӯроки хосе бо номи “пало” (палов) ва дигар таомҳои анъанавӣ омода мешаванд. Дар Наврӯз, хӯроки пало дар Қазоқистон як хӯроки муҳим ва маъмул аст, ки дар ҷашнҳои наврӯзӣ омода мешавад. Пало дар ин кишвар асосан бо гӯшт ва сабзавот омода мешавад ва ба сифати хӯроки асосии ҷашн истифода мешавад. Палои наврӯзии қазоқӣ ба иловаи таъм ва хӯроки асосии ҷашн рамзи меҳмоннавозӣ ва фаровонӣ мебошад.
29. Шаби Наврӯз - Ҳавали Наврӯз (Покистон)
Шаби Наврӯз ба як маросими маънавӣ ва фарҳангӣ мувофиқ аст, ки дар он мардуми Балуҷистон (кӯҳистони балуҷ) гирд меоянд, оташҳои калон месозанд ва маросимҳои махсусро барои хурсандӣ ва тозагии хонаҳо баргузор мекунанд. Мардум аз оташ мегузаранд ва барои хушбахтӣ ва фаровонии соли нав дуо мегӯянд. Ин амал бо эътимоди он ки оташ тамоми бадиҳоро рафъ месозад ва соли нав бо файзу баракат неъмати фаровон анҷом меёбад. Шаби Наврӯз барои мардуми балуч рамзи пирӯзӣ ва шодии табиат аст.
30. Маросими гулгардонӣ (Тоҷикистон)
Маросими гулгардонӣ - яке аз расму оинҳои қадимии наврӯзӣ ба ҳисоб меравад. Бо фарорасии Наврӯз пеш аз ҳама кӯдакон бо баргузории маросими “Гулгардонӣ” ба дигарон пайғом мерасонанд. Ин маросим як ҳафта қабл аз Наврӯз, яъне дар аввали даҳаи дуюми моҳи март аз сӯйи гурӯҳи кӯдакон, ки дар даст гулҳои баҳорӣ доранд, иҷро мешавад.
Кӯдакони гулгардон ба ҳар манзил наздик шуда, бо қироати шеър фарорасии фасли баҳорро ба соҳибони он хонадон шодбош мегӯянд.
Таҳияи Ф. УМАРАЛӢ, “ҶТ”
Хабарҳои дигар
Рӯзнома
Эзоҳи худро нависед