Ҳикоя

Сини омӯзгори номдор Моҳираи Исҳоқ кайҳо аз нафақа гузашта бошад ҳам, на роҳбарияти мактаб розӣ мешуд, ки ӯ фаъолияти меҳнатияшро хотима бахшаду на ҳамкорон аз як модари меҳрубони фариштахислат ва як роҳнамои ботаҷрибаи беминнат маҳрум шудан мехостанд. Чанд дафъа нияти рафтан кард, вале монеъ  шуданд: “Пир шудаам, монед, ки равам. Ҷавонтарҳо кор мекунанд. Бисёрашон шогирдҳои худам. Аз ман дида ба таълими бачаҳо беҳтар машғул мешаванд”, - мегуфт муаллима ҳар бор ба роҳбарияти мактаб, вақте ки масъалаи рафтанро ба миён мегузошт. 

Моҳираи Исҳоқ ба ҳама кормандони ҷавони мактаб равиши кори омӯзгориро ёд медод. Вай ба қавле дар ин ҷода мӯи сарашро сафеду устухонашро об карда буд. Илова бар ин бисёр инсони ҳалим ва хушмуомила буд. Нарму дилчасп сухан мегуфт. 

Дар мактаб ба хонандагони синфҳои ибтидоӣ дарс медод. Ҳар сол айёми ба мактаб номнавис кардани бачаҳо волидони зиёде ба мактаб омада, ҳар кадоме талош меварзанд, ки фарзандонашон ба синфи ӯ вобаста шаванд. Медонанд, ки усули хуби дарсдиҳӣ дорад. Хонандаҳо низ дарсҳои муаллимаро бисёр хуш доранд. Вале муаллима имкони қабули танҳо як синфро дорад. Дар ин ҳол, албатта баъзеҳо ноумед мешаванд, ҳатто меранҷанд. 

Соли хониши имсоларо ҷамъбаст намуда, муаллима масъалаи рафтанро қатъӣ ба миён гузошт. Зимистон як маротиба сахт бемор шуд. Аз ҳамин лиҳоз кормандон ҳам дигар гапи ӯро ду накарда, “Биёед дилашро нашиканему хоҳиши рафтанашро бо хушӣ қабул кунем” гуфтанд. 

Ва муаллима бо гулдастаҳо, бо хурсандиву шодмонӣ фаъолияти чилсолаи омӯзгорияшро ҷамъбаст намуд... 
Бегоҳ вақте аз кор баргаштам, ин хабарро дар хона ба ман расониданд. Бинои истиқоматии мо ки назди мактаб воқеъ асту тирезаи ҳуҷраамон тарафи ҳавлии он кушода мешавад, рӯйдоди имрӯза аз назари ҳамсарам пинҳон намондааст. 

- Агар ҳамин ҳафта муаллимаро хабар гирӣ, нағз мешавад, – гуфт ҳамсарам, ки аз меҳрубонии муаллима нисбатам бохабар буд. 
Воқеан ҳам хондану навиштанро ба ман муаллима Моҳираи Исҳоқ омӯхтааст. Бо шарофати муаллима ба фанҳои забону адабиёт меҳр бастам. Бо фотиҳаи вай ба донишгоҳ даромадам. Дар зиндагӣ ҳам борҳо аз маслиҳатҳояш фоида бурдаам. Хуллас барои таълиму тарбияи ба ман додаи муаллима худро мадюни эшон меҳисобам.  

Ниҳоят охири ҳафта баъд аз кор ба аёдати муаллима рафтам. Манзилаш дар маркази шаҳр, дар бинои чаҳорошёнае ҷойгир аст. Муаллимаро дар боғчаи назди хонааш дарёфтам. Дар даст қубури резинӣ бехи дарахтонро об мемонд. Ҳарҷо - ҳарҷо хасрӯбаҳо  менамуд. Маълум, ки муаллима хеле боз дар боғча ҷунбуҷӯл доштааст.

- Салом муаллима! 

Муаллима сар бардошту ҷонибам нигоҳ афканд. 

- Эҳ-эҳ, ваалекум салом, Шокирҷон. Биё-ку... 

- Хуб ҳастед, муаллима, аҳволатон нағз? 

- Раҳмат, писарам. Дар ин дами бегоҳ аз куҷо гаштӣ? 

- Аз кор муаллима, хостам шуморо хабар гирам. 

- Нағз кардӣ писарам. Бисёр кори хуб кардӣ. 

- Аз мактаб рафтед, муаллима?  – гуфтам ман пас аз ҳолпурсӣ.

- Бас аст, писарам. Пир шудам, чашмонам хира шудаанд, - бо табассум гуфт ӯ.
  
Муаллима қубури обро ба бехи дарахти дигар гузошт. Ҳис кардам, ки ба дарахтон ва буттаву гулҳои боғ ҳам ғамхору меҳрубон аст. Чун ба инсонҳо. Дарахтон солору куҳан менамуданд. Боғча хурд ҳам бошад аз гулҳои рангоранг пур буд. Ман ба дарахтону гулҳо нигариста мондам, ки муаллима ин ҳолро дида, гуфт: 

- Ин дарахтон шоҳиди рӯзгори талхи мананд. Ба онҳо чун ба гузаштаи худ назар мекунам.
 
- Шумо яке аз педагогҳои шинохтаи ҷумҳурӣ. Аз ҳама рӯзгори ширину пурсаодат рӯзгори шумо бояд бошад.
Муаллима табассуме карду гуфт:

- Афсӯс, ки гузаштаро аз хотир зудуда намешавад. - каме ба фикр фурӯ рафта, сипас пурсид: - Ту чандсола шудӣ, Шокирҷон?
- Имсол 35-ро пурра кардам.

- Ман ҳам дар ҳамин синну сол будам, не, не 32 ё 33-сола будам он вақт.

Муаллима ба нақли рӯзгори хеш пардохт... 

Бисёр бад аст, вақте ки одам ба як худхоҳи гузаро табдил ёбад. Танҳо худашро фикр мекунад. Дигаронро, ҳатто эҳсосу ормонҳояшонро писанд накардаю ба андозаи як хас ҳам эътироф намесозад ва танҳо “ман худам” мегӯяд. Шавҳари ман Абумансур ҳам чунин буд. Хеле бадрашк. Мо чанд соли аввали оиладориамон фарзанд наёфтем. Ин шавҳарамро бисёр маъюс ва асабонӣ карда буд. Дар он ҳолат худро бисёр бад ҳис мекард. Фикр дошт ноқис асту аз дигарон кам. Ҳарчанд ба ин парвои ҳеҷ касе набуд. Дар муҳити мо ҳама ба кори худ андармон буд.

Ман ҳанӯз маълумоти олӣ надоштам. Агарчӣ мактабро бо медали тилло хатм карда будам. Хусурам одами донишманд, устоди донишгоҳ буд. Як бегоҳ хонаи мо меҳмон шуда дар рафти суҳбат гап кушод: 

- Духтарам биё туро ба донишгоҳ монам. Хонда маълумоти олӣ гир. Лозим мешавад.

Ман, агарчи ин пешниҳодро бисёр хуш қабул кардам, аммо лаб накушодам. Ба ҷои ин ба ҷониби Абумансур нигаристам. Мақсад, ту ба ин пешниҳод чи мегӯӣ? Шавҳарам қавоқ гиронду гуфт:

- Дада, ҳоло вақти ин нест...

- Не, писарам, ҳамин вақт айни хондани ҳамсарат. Бигзор хонад, баъд худат ба ман раҳмат мегӯӣ.

Шавҳарам як табассуми зӯракӣ карду гуфт:

- Хайр як фикру маслиҳат кунем, аз натиҷааш баъд шуморо хабардор мекунем. 

Ҳис кардам, ки ба пешниҳоди падараш чандон розӣ нашуд.

Чанд вақт пас хусурам Абумансурро розӣ карду донишгоҳ дохил шудам. Дарс мехондам. Дар ин муддат Худованд ҳам ато карду ҳомила шудам. Лек шавҳарам ба ҷои он ки хурсанд шавад, ғамгин буд. Ҳар хел гапҳои киноядор мезад. Ким-чи хел як ҳолати нобоварӣ дар муҳити рӯзгорамон сайр дошт.

Як бегоҳ аз дарс мегаштам, ки дар роҳ ду ҳамсабақи айёми мактабиамро дучор омадам. Якеаш ҳатто писарамакам Атохон буд. Якҷоя суҳбаткунон омадем. Дар роҳ яхмос хариданд ва ба ман ҳам якто доданд. Дилам, ки тасф дошт, мурооташонро қабул кардаму мо ҳар се яхмосхӯрон то хона омадем.  

Онҳо хайрухуш карда ба роҳашон рафтанду ман хона омадам. Шавҳарам маро назорат карда, ин ҳамаро мебинад. Ҳарчанд ягон амали ноҷо сар назада буд. Ва ӯ медонист ки Атохон писарамакам аст. Бо вуҷуди ин ба хона омада туфаланг бардошт. Доду вой кард. Қонеъ нашуд, магар ки баромада рафту шаб масту сархуш баргашт. Дарро зад, вақте кушодам ӯро дар як ҳолати бисёр бад дидам. Ҳолате, ки пеш мушоҳида намешуд. Даромада ба ошхона рафту аз он ҷо кордеро гирифта ба ҷайбаш гузошт ва аз дасти ман кашолакунон ба берун овард. Шаб, соат шояд аз даҳ ҳам гузашта буд.

Ба ҳамин боғча овард. Миёни дарахтон. Ба сарам дод мезад: 

- Фоҳишаи бешараф, бигӯ ки кадоме аз он ду нафарро хуш дорӣ? Кадоме аз онҳо... Кадомаш?!- гӯён ба сарам бо мушт ва пову камарам бо шатта мекуфт. Ман гирякунон доду фиғон доштам.

Ду раҳгузар ба имдоди ман шитофтанд.

- Сар деҳ ӯро! Ту чи хел инсонӣ? Мард наход ба сари зан мушт бардорад? – гуфт яке аз онҳо.

- Ту чи кор дорӣ, ҳамсари ман аст, хоҳам мезанам, хоҳам мекушам. Ба роҳат рафтан гир...

Роҳгузар, ки миёнсол буд, даст афшонда рафт. Аммо роҳгузари дуюмӣ, ки ҷавон буд, дар ҷояш истоду исрор намуд: “Сар деҳ дасти занро!” 

Як вақт дидам, ки бо ҳам дарафтоданд. Абумансурро аз по афтонд ҷавон. Баъд вай чи навъе карда аз замин бархосту кордашро ноаён баровард ва ба шикаму қафаси синаи ҷавон чанд зарба зад. Ҷавон ба замин афтод. Шавҳарам фирор кард. Рӯзи дигар ӯро ёфтанду ба ҳабс гирифтанд. Ҷавони бечорае, ки ба ман ёрӣ расонда буд, базӯр то беморхона расид. Он ҷо фавтид.

Ман аз тарс чанд шабу рӯз ба табларза гирифтор шудам. Шавҳарамро дигар надидам. Як дафъа ба аёдаташ рафта будам, гуфт: “Оиладории мо тамом шудааст. Дигар набиё...”

Ҷавобамро ҳамон ҷо дод. 

Чеҳраи Моҳираи Исҳоқ бо ёдоварии хотироти зиндагиаш маҳзун гашт. Ман низ хиҷил шудам. Охир, ба нияти аҳволпурсӣ омада, ӯро мушаввашу ғамгин сохтам. Аз ин сарафкандагӣ маро занги телефони муаллима берун овард. 

- Ҳамин ҷоям, духтарҷон, дар боғча, - ҷавоб дод вай ба занги телефон.

Ҳамроҳи муаллима Моҳираи Исҳоқ қадамзанон тарафи манзилаш рафтем. Дидам, ки ҷавонзани миёнсоли шаҳрие бо як писарчаву як духтарчаи ширинрӯ дами даромадгоҳи хонаи муаллима меистоданд. Баробари дидани вай ҳар ду кӯдак “Бибиҷо-он!” гуфтанду ҷонибаш дартоз шуданд. 

Ман ба ҷавонзан, ки ба модараш сахт шабоҳат дошт, салом додаму бо Моҳираи Исҳоқ хайрухуш кардам...