КИТОБХОНА
Ҷумъа 04 Октябр 2024 04:18
9305
Қабулгоҳ. Духтари миёнақади малламӯйи кушодачеҳра, ки дер боз дар навбат менишаст, вориди утоқи корӣ шуд. Кор меҷӯст. Фаврӣ.

Дафтарчаи меҳнатиашро кушодам. Фаррош, фаррош.... ҳама вақт ва дар ҳама ҷо танҳо ба ҳайси фаррош кор кардааст. Ва дар синну сол даҳ сол аз ман хурдтар будааст. Сару либосаш тозаю озода ва ороиши рӯю мӯяш низ хеле босалиқа буд. Тарзи рафтору гуфтораш низ боодобона. Оромона ба сухани ҳамсуҳбат гӯш медоду дар рафтору амалаш ягон навъ серталабӣ, бепарвоӣ, танбалӣ, маъюсиву навмедӣ ва ё густохию бешармӣ мушоҳида намешуд. Дар умум як духтари муқаррарии деҳотӣ.

- Шумо як умр танҳо ба ҳайси фаррош кор кардаед? - мароқ зоҳир намудам ман. Ростӣ, гарчанде инро ошкор накардам, вале дилам ба ҳолаш сӯхт. Охир, як-ду соли дигар ва тамом! Дигар як умр аз латтаю швабраи худ дил канда наметавонад. Не, ин маънои онро надорад, ки фаррошӣ касби хуб нест. Аммо хеле кам иттифоқ меафтад, ки дар корхонаи мо чунин ҷои кор холӣ бошад. Вале субҳи худи ҳамин рӯз аз шуъбаи кадрҳои як маркази савдои калонтарин занг зада, аз ман хоҳиш карданд, ки барои дар-ёфти се нафар мутахассис – фурӯшанда мусоидат кунам.

“Агар имкон бошад, ба мағозаи мо ягон духтари ҷавонтарро пешниҳод намоед... То 30-35 сола ҳам бошад, мешавад... Дар назди хазинаҳои мо занҳои калонсол мешинанд, аммо ба мо, барои ҷо ба ҷо кардани молу маҳсулот дар рафҳои алоҳида занҳои нисбатан ҷавонтар лозим. Мо худамон корро меомӯзонем. Танҳо кифоя аст, ки хоҳиши кор кардан дошта бошанд. Духтарони бе маълумот ва бе таҷрибаи кориро низ қабул мекунем. Хоҳишмандем, ягон духтарро пайдо карда, ба суроғаи мо равон кунед... Ба чунин кормандон хеле эҳтиёҷ дорем! Ба наздикӣ мағозаҳои навамон кушода мешаванд, бояд фурсат ёфта, то он вақт кадрҳоро омода кунем”.

- Ман дигар чӣ кор ҳам карда метавонам? Охир, ягон хел маълумот надорам, ба ҷуз мактаби миёна, - гуфт дар ҷавоб меҳмони ман. Ва оҳанги тааҷҷуб дошт ин ҷавоби ӯ, мисли он ки мегуфт, “магар ба чизи аз ин беҳтаре метавон умед баст?”.

- Айни ҳол мо имкон дорем, барои ту дар як маркази савдои калонтарини шаҳр ҷои кор пешниҳод кунем. Меравӣ? - пурсидам аз ӯ. Ва таваҷҷуҳ намудам ба аксуламали ӯ. Ман ҳангоми муошират ҳамеша авзои мусоҳибамро назора мекунам. Чун бароям хеле муҳим аст, ки ҳамсуҳбатам ба иттилои нав чӣ гуна аксуламале нишон медиҳад. Аксуламали шахс ҳамеша дар бораи худи он шахс беҳтар аз ҳар навъ суханаш маълумот медиҳад.

Ҳолатҳое мешавад, ки нафаре мегӯяд: “Ба ман фавран ҷои кор лозим аст”. Ва ман барояш суроға медиҳаму мегӯям: “Шитоб кун!” Ӯ бошад, ба ҷои он ки давида равад, рост истода, дудила пушти сар хоридаву боз чизе мепурсад... Пас, маълум мешавад, ки барояш кор пайдо кардан чандон муҳим нест ва ҷое низ рафтан намехоҳад. Ман бо чунин шахс муоширатро қатъ намекунам, вале аллакай муносибатамро тағйир медиҳам ва дигар барояш ғам намехӯрам.

Чунин ашхос ба ин ҷо на барои корҷӯӣ, балки ҳамту, ба қавле ба хотири чизе ё касе меоянд. “Рафта будӣ?”, “Рафтам”, “Офарин!” Ҳамин тавр, бояд ба падар ё модар ва ё ҳамсар расонанд, ки дар ҷои таъиншуда ҳузур доштанд ва барояшон чанд суроғаи ҷои кор низ пешниҳод шуд. Ва як муддате, ки онҳо фурсат пайдо кардаву фикр мекунанд, ки ба он ҷо раванд ё не ва шояд вақте ба хулосае омадаву мераванд, аллакай он ҷо шахси дигареро ба кор қабул кардаанд.

Набояд фаромӯш кард, ки пайдо кардани ҷои кори холӣ кори саҳл нест. Қариб ки мисли кишварҳои шарқ... Барои ба даст овардани он ҳушёрӣ ва ҷаҳду талош мебояд, вақте пайдо кардед, фавран бо ду даст дошта гирифтан даркор, вагарна он зуд аз дасти одамони беҳавсалаю танбал раҳо шудаву дарҳол ба дасти шахсони чаққону корчаллон ва ҷиддӣ меафтад. Ҷои кори холӣ мисли духтар аст. Барои дилашро ба даст овардан ҳунару маҳорат лозим аст, чаққонӣ лозим аст, он мунтазир намешавад. Чун хушдорҳои зиёде дорад.

Аксуламали ин духтар низ дуруст ва мантиқӣ буд, чун нафаре, ки ҳамроҳу ҳамсафари ҳамешагиаш латтаю швабра мебошанд, аксуламали дигаре нишон дода наметавонад.

- Вале фурӯшанда... охир ӯ бояд пулро ҳисоб карда тавонад. Ман бошам, наметавонам...

- Дар аввал чизеро ҳисоб кардан лозим нест. Нахуст шумо бояд танҳо молу маҳсулотро дар рафҳои муқарраршуда гузоштанро омӯзед. Баъдан оҳиста-оҳиста ҳамаро меомӯзед. Илова ба ин, ҳоло харидорон кам тавассути хазина маблағ пардохт мекунанд, балки аксари одамон асосан аз кортҳои бонкӣ истифода мекунанд... Ҳисобу китоб чандон кори мушкил ҳам нест. Аз дастгоҳи махсус мегузаронед ва чек медиҳед. Ҳатто бақияро ҳам ҳисоб кардан лозим нест. Ёд мегиред. Ман, албатта, шуморо маҷбур намекунам, ки розӣ шавед. Шумо бояд худ тасмим бигиред, ин ҳаёти шумост ва танҳо шумо ҳуқуқи ба таври дилхоҳатон тағйир додани онро доред. Аммо швабра ба ҷое намегурезад. Шумо ҳоло ҷавонед. Шояд ягон касби хубтару шавқовартареро низ санҷидан даркор мешавад? Ба ин чӣ мегӯед?

- Ростӣ... намедонам...Аммо агар онҳо маро қабул кунанд... Дар ҳақиқат ҳам чаро ман бояд як умр фаррош кор кунам...- андешамандона зери лаб гуфт духтари малламӯй. – Аммо ба он ҷо сари вақт рафта расида метавонам? Ман дар маҳаллаи дурдасти канори шаҳр зиндагӣ мекунам... Ва айни ҳол тамоман маблағе дар даст надорам... Ман муҳоҷирам.

Ман ин муддат банди андешае будам, ки айни ҳол он ҷо кадом вазифаҳои холӣ бошад ва оё чунин духтаронро қабул мекарда бошанд ё не.
Ман телефонро гирифта, рақамчинӣ намудам. Аз гӯшак садои шинос баланд шуд. Мудири шуъбаи кадрҳо.

- Бори дигар салом, Мария Павловна! Дар назди ман духтаре истодааст. Ӯ як умр фаррош кор кардааст, вале зоҳиран тамоман ба фаррошҳо шабоҳат надорад. Дар як маҳаллаи берун аз шаҳр зиндагӣ мекунад. Ва нигарон аз он аст, ки сари вақт ба ҷои даркорӣ расида метавонад ё не... – гуфтам ман.

- Агар ӯ кор кардан хоҳад, мо кумакаш мекунем. Тақрибан ҳама кормандони мо дар маҳаллаҳои гирду атрофи шаҳр зиндагӣ мекунанд. Онҳо тавассути нақлиёти ҷамъиятӣ ба кор меоянд. Аз истгоҳ то мағозаи мо ҳамагӣ панҷ дақиқа роҳ аст. Шумо-ку инро хуб медонед. Бигзор биёяд! Айни ҳол ба чунин кормандон хеле эҳтиёҷ дорем!

- Хӯш, Диана? Меравед? Ман аллакай барои шумо маслиҳат кардам. Фақат зудтар равед. Беҳтараш бо таксӣ...

- Не, не! Бо таксӣ рафта наметавонам... роҳкиро қимат мешавад.... Беҳтараш пиёда меравам... – даступо хӯрдаву саросемавор гуфт ӯ ҳини баромадан.
Ин замон ба сари ман фикре пайдо шуду ӯро аз роҳ боздоштам.

- Не, ҷонам, шумо бо автобус меравед. Ман каме пул медиҳам...

- Аммо... ман кай бояд он пулро баргардонам? – бо ҳаяҷон пурсид Диана.

- Онро баргардондан лозим нест... - маблағро ба ӯ дароз карда, гуфтам ман. Зиёд нест, аммо ба якчанд маротиба рафтуомад мерасад. Ногаҳон ман мушоҳида кардам, ки рухсораҳои ҳамсуҳбатам мисли анор суп-сурх шуд...

Маълум буд, ки одат накардааст... ба гирифтани чизи муфт одат накардааст. Барояш хеле ногаҳонӣ буд... Ва ин аксуламалаш ҳама эҳсоси ботинашро ба чашм аён мекард.

Эҳсоси хуши эҳтирому эътиқод нисбати ин ҷавонзани одӣ вуҷудамро фаро гирифт. Дар рӯ ба рӯям як инсони самимию поквиҷдон меистод. На дудила буд, на табассум мекард, на нозу карашма ва ҳатто миннатдорӣ низ намекард. Карахту беҳис меистод. Ман ӯро аз ҳама қолабу чорчӯбаҳо, ки ба он сахт хӯ гирифтаву лаҳзае худро бе онҳо тасаввур карда наметавонист, якбора берун кашидам. Саргаранг буд. Хеле дар ҳаяҷону парешонҳол. Маро низ мебоист то коре бикунам. Охир, ин шахс набояд аз назди ман бо чунин авзои ноорому ошуфта равад. Эҳсоси гуноҳ ва шукргузорӣ якҷоя дар ниҳодаш талотӯб мекард. Ва одатан дар чунин лаҳзаҳо аз дастам коре намеояд. Чун зиндагӣ худ устоди мост...ва довари якрӯй...

Ва оқибат ҷуръате пайдо кардаву ба ӯ гуфтам:

- Шумо фақат шарм надоред. Коре накардам, ки боиси ноҳинҷорӣ бошад. Ман ба шумо кумак мекунам ва ин сабаб дорад. Дигарон ҳастанд, ки ба ман кумак мекунанд.

- Чӣ гуна метавонам ин некии шуморо баргардонам? – пурсид ӯ.

- Сари ятимеро сила кунед, гуруснаеро пораи ноне диҳед ё ба пиронсоле ҳадяе диҳед... Намедонам... ҳар навъе ки мехоҳед ва метавонед, танҳо ба ман чизе надиҳед! Ба дигаре диҳед... Бигзор некӣ аз даст ба даст, аз насл ба насл гузарад...

Духтар аз утоқи кории ман берун шудаву чанд муддат ин тараф он тараф равуо намуд. Дар нимроғ буду ман садои пичирроси ӯро мешунидам: “Худоё... ин магар имкон дорад... ҳамин тавр, яку якбора... Худовандо, ба умру ҷонаш баракат ато кун... Худоё, ин занро ҳамеша дар паноҳат нигаҳбон бош... Худоё...”.
Ман инро мешунидаму зиёд мехостам, то ҳамаро пазируфтаву боз ба дигарон интиқол диҳам... ба дигарон... ба онҳое, ки қаблан дасти кумак ба ман дароз карда буданд. Бигзор, онҳо низ аз баракати ин дуоҳо бархӯрдор бошанд! Бигзор, меҳрубонӣ барои ҳамеша дар қалбҳои мо ҷойгузин бошад!

Оксана КОВАЛЕНКО
(Аз русӣ тарҷумаи
Шаҳло ЭШОНОВА, “ҶТ”)

Эзоҳи худро нависед



Рамзҳо дар расм