Ин “Имзо”-ро оро дода дастхати марди пурҳунар, самимӣ, хушсалиқа Лутфулло Давлатов. Ин “Имзо” бахшид ба мо давлати дидор бо ӯро. Чун ҳамеша мелодрӯз баҳона шуду муяссарамон гашт гуфтугӯ бо ӯ.

Лутфулло Давлатов чеҳраест басо ошно ва писандида. Эътирофшуда ҳамчун ҳунарманди бомаҳорат ва овозхони хушсадо.

Дар кулбори худ оварда то имрӯз шумори зиёди азмҳои устувор ва амалҳои созанда. Дар феҳристи нақшҳои офаридааш зиёданд онҳое, ки мардум қабул доштаву ҳаводор шуда.

Макони суҳбати мо боргоҳи ҳунар - Театри давлатии академӣ-драммавии ба номи А. Лоҳутӣ буду мароми гуфтугӯ сайр кардан ба дунёву рӯзгори ӯ.

- Мебинем, ҳамоно побарҷост вуҷуди шуморо шӯру шавқ ва нерую тавони ҷавонӣ. Пас, танҳо зоҳир нест, ки бе тағйир монда...

- Ман аз онҳоеям, ки мехоҳам ҳамеша озода ва хушлибосу хушрафтор бошам. Ин аслан худхоҳӣ не, балки худдӯстдорист ва фикр мекунам ҳар нафар бояд чунин бошад. Қабл аз ҳама худро дӯст дораду эҳтиром кунад.

- Шояд касб низ нақш дорад ин ҷо. Чун шуморо мешиносанд ва табиист, ки таваҷҷуҳ зиёд аст нисбататон...

- Воқеан, мо-ҳунармандон бояд намуна бошем. Чун моро дар нақшҳои гуногун мардум дидаанду шояд барои аксари онҳо дунёву рӯзгори шахсии мо ҷолиб бошад. Ба ҳамин хотир, дар рафтору гуфтор ҳамеша бояд намуна бошам. Ман доим мегӯям ба ҳамкасбон, ки биёед зебо бипӯшем. Бигзор гаронарзиш ҳам набошад, аммо зебандаву озода бошад.

- Имрӯзҳо низ кормандед дар боломақомтарин театри кишвар - Театри академӣ-драммавии ба номи А.Лоҳутӣ. Аммо чандин вақтҳост надидаем нақшеро дар иҷрои шумо. Чист омил - хоҳиши ками худ ё таваҷҷуҳи ками коргардонҳо?

- Вақте аз вазифаи роҳбарии ин театр ба нафақа баромадам, аз роҳбари ҷадид Абдукарим Машрабов хоҳиш кардам, ки маро рухсат диҳад ва ман идомаи рӯзгорро бидуни кору ташвиш сипарӣ созам. Аммо ӯ бисёр исрор кард, ки устод ҳоло монед дар театр, чун ба мо лозим ҳастед. Ҳамин гуна то ҳол мондам ин ҷо. Айни ҳол дар намоишномае банд нестам, аммо барои ба сафарҳо баромадани баъзе намоишномаҳои театр ва иштирок дар баъзе фестивалҳо мусоидат мекунам. Корҳоеро ки меояд аз дастам барои ин театр карда истодаам.

- Ин гуфтаҳои шумо баръакси гуфтаҳои зиёде аз ҳунармандон аст. Чун аксари онҳо басо нороҳат мешаванд аз баромадан ба нафақа ва дурӣ аз театр. Онҳо ба ин назаранд, ки нафақа ва то як соли муайян кор карданҳо хос нест ба ҳунармандон...

- Ҳамин гуна низ ҳаст. Чун зиёданд он ҳунармандон, ки новобаста аз он ки дар кадом син қарор доранд, ҳамоно нақши худро дар сатҳи олӣ иҷро месозанд. Ин ки ман худ хостам дар нафақа бошам, шояд аз ин хотир аст, ки солҳо даргири корҳо, хусусан иҷрои масъулиятҳои ба дӯшамонгузошта будему бештари вақт аз рафтан ба дидори наздикону иштирок дар ҷамъомадҳои онҳо бенасиб мемондем. Акнун ҳамин син бисёр синни хуб барои будан дар нафақа аст. Чун саломатӣ хуб аст ва имкони хуб сайр кардану истироҳат карданҳо ҳаст ҳанӯз.

- Чанд соле ба дӯш доштед роҳбарии Театри академӣ-драммавии ба номи А. Лоҳутиро. Чи нақшаҳо буд, ки амалӣ нашуд ин ҷо?

- Барои роҳбари театре будан, бояд хеле чолоку сухандону дилёб буд. Чун театрро агар худ ба ҳаракат надарорӣ, дар ҳолати карахтӣ мемонад. Дар театр ҳама харҷҳо аз кори худи театр бояд пардохт шавад. Ба ин хотир, намоишномаҳо таҳия мекардем, бо дӯстон маслиҳат карда, онҳоро ба кормандони ҳар сохторҳо нишон медодем. Кӯшиш мекардем ба сафарҳои ҳунарӣ равем. Ҳамин гуна бо талошҳои зиёд чархи фаъолияти театрро мечархондем.

- Он замон шикоят доштед аз камбудиҳои театр, хосса аз бетаваҷҷуҳии роҳбарияти тамоми вазорату идораю кумитаҳо. Имрӯз то куҷо бартарафанд онҳо?

- Воқеан, мо он замон ҳамин гуна мактуб карда будем, ки кормандони вазорату идораҳо бо роҳбарону муовинон ба театр ҷалб шаванд. Як муддате омаданд. Аммо баъдан баъзе роҳбарону раисон рад накарда, чиптаҳоро харидорӣ мекарданд, аммо худашон не, фарзандон ё дигар нафаронро равон мекарданд. Баъзе роҳбарон ҳатто рад ҳам мекарданду намеомаданд. Имрӯзҳо низ ба ҳамин ҳол равонем.

- Имрӯзҳо ин театр банд аст ба таҳияи намоишномаи таърихии “Достони Сиёвуш” аз рӯйи “Шоҳнома”-и безаволи Абулқосим Фирдавсӣ. Аммо чанд вақти охир бештари намоишномаҳо ин ҷо дар жанри мазҳака омода мешуданду тамошобини зиёд ҳам доштанд...

- Чун Театри Лоҳутӣ мақоми хеле баланд дорад ва бояд албатта ба намоишномаҳои ҷиддӣ ва таърихӣ даст занад. Ҳарчанд ки мардуми мо тоқати дар чунин намоишномаҳо нишас-танро надоранд ва мехоҳанд бештар чизҳои сабуку содаро тамошо кунанд. Аммо ин наметавонад сабаби рӯ наовардани коргардонҳову ҳунармандон ба чунин намоишномаҳо гардад. Дар пеш фестивал - озмуни “Парасту” доир хоҳад шуд ва омодагиҳо бояд ҷиддӣ бошад.

ҶӮЁИ НАҚШИ ПИСАНДИДА

- Мегӯед орзуям ин аст дар филме нақш офарам ки ҷаҳонӣ гардад. Фикр мекунед нақши меофаридаатон дар филми “Дурахши ахтарон: Ҷомӣ ва Навоӣ”, ки лоиҳаи бузурги синамогарони ду кишвар, Тоҷикистону Узбекистон аст, метавонад чунин нақши мондагор бошад?

- Фикр мекунам, ин филм бояд яке аз филмҳои диданӣ гардад. Чунки он бевосита бо ибтикору дастгирии роҳбарони ҳар ду давлат таҳия мешавад. Аммо дар мавриди нақши худ феълан чизе гуфта наметавонам, чун ҳоло бо филмнома ошно нагаштаем. Танҳо ба мо либос омода карданд ва ҳамин гуна иттилоъ дорам, ки бояд дар ин филм нақши кадом шоҳеро иҷро кунам. Аммо то ҳол нақши ба дилам наздику писандидаро набозидааму ҳамоно мунтазираш ҳастам. Албатта, барои чунин филмҳо маблағи зиёд ва таваҷҷуҳи на танҳо давлат, балки соҳибкорону тоҷирон низ лозим аст.

- Чанде пеш коргардон Муҳиддини Музафар дар подкасте гила мекунад аз бетаваҷҷуҳии баъзе соҳибкорон нисбат ба синамо ва қисса мекунад аз вохӯрии бенатиҷаи худ бо чунин як муваффақсоҳибкоре. Пас, мо ҳанӯз нарасидаем ба дарки то чӣ ҳад муҳим будани ин соҳа...

- Бале, огоҳам аз ин гуфтаҳои Муҳиддин. Ҳар соҳибкор ва умуман нафаре, ки пул харҷ мекунад, бояд хеле хубу дақиқ дар бораи чӣ қадар фоида ба даст оварданаш ҳам донад. Баъзеҳоро шояд ба нақше дар ҳамон филм ҷалб бояд сохт, то ҳавасманд гардад. Аммо ин чизҳое ҳастанд, ки барои дарку амалӣ кардани онҳо шояд бароямон боз ҳам вақту фурсат лозим аст.

- Метавонем гӯем, ки шумо дар замони шуравӣ хеле кам иштирок кардаед дар филмҳо ва ҳузури шуморо дар экранҳо бештар дидаем дар филмҳои замони соҳибистиқлолӣ?

- Бале. Он замон “Тоҷикфилм” моро умуман истифода намебурд. Чун марказ Маскав буд, ҳар коргардон аз он ҷо рухсату иҷозат мегирифт ва ҳарчи онҳо мегуфтанд, ҳамон мешуд. Пас бештари нақшҳо дода мешуданд ба ҳунармандони рус ё кишварҳои дигар. Дар ҳоле дар Тоҷикистон низ зиёд буданд ҳунармандони хубу ҳирфаӣ. Дар замони соҳибистиқлолӣ низ дар зиёде аз филмҳо нақш офарида наметавонистам, чунки бештари вақт масъулияти роҳбарӣ ба дӯш доштаму фурсат намешуд.

“ТИФЛИ ҲАВАСАМ БЕДОР”

- Корманди телевизион ҳам будеду роҳбарии Телевизиони “Сафина”-ро низ ба дӯш дош-тед чанд соле. Имрӯзҳо бинандаи шабакаҳои телевизионӣ ҳастед худ?

- Ростӣ, кам тамошо мекунам. Чунки барномаҳои шабакаҳо ба ҳам зиёд монанданд. Дар ҳоле ки ҳар шабака формати пахши барномаҳои худро дорад ва бояд аз рӯйи он барнома таҳия ва пешниҳод созад.

- Чанд вақт пеш навори сурудсароии шуморо дидем бо устод Сангалӣ Мирзоев. Шояд ҳаводорон ҳадс зананд омода шудани сурудҳои тозаро...

- Бо Сангалӣ дӯстӣ дорем ва моро ба хонааш даъват карда буд. Чун бо шогирдон машқ мекард, ман низ хостам як замзамае кунам. Ҳамин гуна он ҷо наворбардорӣ шудаасту паҳн гардидааст. Зиёде аз дӯстон дидаанду ҳамин гуна суханҳо низ шунидам. Аммо кӯшиш мекунам сурудҳои тоза эҷод кунам, чунки баъзе дӯстону мухлисон зиёд дархост мекунанд.

- Воқеан, шумо дорои кулли он хусусиятҳоед, ки бояд дош-та бошад як овозхон. Аммо чаро маҳкамтар надоштед домони ин самтро?

- Кор кардан дар ҳар мақом, хусусан масъулияти роҳбарӣ нагузошт бештар даст занем ба овозхонӣ. Буданд нафароне, ки сарояндагиро хоси ман намедонистанд ва мегуфтанд акнун ки роҳбар шудӣ, бас кун ҳофизирову ҷиддӣ бош. Ин таъкидҳои ноҷо низ албатта бетаъсир намемонад. Дар ҳоле, ки ин ҳеҷ халале наметавонад расонад ба фаъолияти роҳбарӣ. Баъдан, ҳангоми кор дар идораи мусиқии телевизион, ки он замон ҳама сурудҳо аз назорати ин идора мегузашт ва баъдан Телевизиони “Сафина” нисбати овозхонҳо сахтгириҳои зиёд мекардам ва эродҳо мегирифтам. Ҳоло акнун мехоҳам чизеву тарзе сароям, ки хубу шуниданӣ бошад.

Сайёраи ҚИЁМИДДИН, “ҶТ”